Cultural Elements in Teaching Turkish as a Foreign Language: The Example of Hayali Memduh's Karagoz Curtain Oeuvre

Yıl 2024, Sayı: 40, 33 - 53, 25.06.2024

Selma Aday

https://doi.org/10.29000/rumelide.1502173

Öz

Language teaching does not only teach the structure and functioning of the target language; it also contributes to the process of acculturation of different cultures by influencing each other at the same time. Language has the feature of being the carrier of culture by changing according to the needs of the age. In this context, culture transfer has become an integral part of the language acquisition process beyond being a goal of foreign language teaching, and it facilitates learning the target language. For this reason, it is necessary to use rich written and oral cultural elements of Turkish culture in all kinds of materials to be prepared in foreign language teaching. Karagoz texts, which is one of the most popular texts of traditional Turkish theater, are not only written texts but also art products based on display. Karagoz plays, which are known by different nations in a very wide geography, are texts Turkish contemplation art that make people think while making them laugh, reflect the social reality of the period and have gained the appreciation of the public. Groups learning the target language more easily adopt cultural elements they have already seen within their own cultural circle. Karagoz texts enable students to learn the culture of the target language by endearing it to the target language with its existing cast of characters, social issues that deals with and its rich cultural accumulation. This study focuses on how the rich elements of Turkish folk culture found in the plays "Karagöz’ün Aşçılığı" (Karagöz's Cooking), "Karagöz’ün Salıncak Sefası" (Karagöz's Swing Pleasure), "Karagöz’ün Evlenmesi" (Karagöz's Marriage), and "Karagöz’ün Yalova Sefası" (Karagöz's Yalova Pleasure) included in "Karagöz Külliyatı" (The Complete Works of Karagöz), a publication in Ottoman Turkish authored by the esteemed figure of Turkish theater, Hayali Memduh Bey, can be utilized in Turkish language teaching classes for foreigners.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, Hayali Memduh, Cultural elements, Karagoz plays.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kültür Unsurları: Hayali Memduh’un Karagöz Perdesi Külliyatı Örneği

Öz

Dil öğretimi sadece hedef dilin yapısını ve işleyişini öğretmekle kalmaz; aynı zamanda farklı kültürlerin birbirini etkileyerek kültürleşme sürecine katkıda bulunur. Dil, çağın ihtiyaçlarına göre değişerek kültürün taşıyıcısı olma özelliğine sahiptir. Bu bağlamda, günümüzde kültür aktarımı, yabancı dil öğretiminin bir amacı olmanın ötesinde, dil edinim sürecinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir ve hedef dili öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu sebeple yabancı dil öğretiminde hazırlanacak her türlü materyallerde Türk kültürünün zengin yazılı ve sözlü kültür ögelerini kullanmak gerekir. Geleneksel Türk tiyatrosunun en sevilen metinlerinden biri olan Karagöz metinleri, yazılı metinler olmanın yanında göstermeye dayalı sanat ürünlerindendir. Çok geniş bir coğrafyada farklı milletler tarafından bilinen Karagöz oyunları, Türk temaşa sanatının güldürürken düşündüren, dönemin sosyal gerçekliğini yansıtan, halkın beğenisini kazanmış metinlerdir. Hedef dili öğrenen gruplar kendi kültür dairesi içerisinde daha önceden gördükleri kültürel ögeleri daha kolay benimserler. Karagöz metinleri, mevcut şahıs kadrosu, ele aldığı sosyal konular ve zengin kültürel birikimiyle öğrencilere hedef dili sevdirerek öğrenilen dilin kültürünü de öğrenmelerini sağlar. Bu çalışma, Türk tiyatrosunun önemli hayalilerinden kabul edilen Hayali Memduh Bey’in “Karagöz Külliyatı” adlı Osmanlı Türkçesiyle yayımlanan çalışmada yer alan “Karagöz’ün Aşçılığı, Karagöz’ün Salıncak Sefası, Karagöz’ün Evlenmesi ve Karagöz’ün Yalova Sefası” adlı oyunlarındaki zengin halk kültürü ögelerinin yabancılara Türkçe öğretimi derslerinde hangi açılardan kullanılabileceği hususu üzerinedir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, Hayali Memduh Bey, kültürel unsurlar, Karagöz Oyunları

Kaynakça

• Akarpınar, B.(2004). “Türk Gölge Oyunu Karagöz'de Zımmi Tipler", Milli Folklor, 62, s.19-34.
• Akpınar, Ş., Harmankaya, H., Haşimoğlu, H.(2023) Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kültür Unsurları: Günümüz Karagöz Oyunları Örneği, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (3), 733-753.
• And, M.(1977). Dünyada ve Bizde Gölge Oyunu, Ankara:Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Çelik, H., Genç, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bir motivasyon ve kültür aktarım aracı: Gezi-gözlem etkinlikleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi,(ESTUDAM Journal of Education), 4(1), 42-53.
• Emeksiz, A.(2008). “Geleneksel Türk Tiyatrosunda Seyirci Odaklı İcra Farklılaşması”, Dümbüllü İsmail Efendi ve Dünden Geleceğe Geleneksel Türk Tiyatrosu Sempozyumu Bildirileri, [6-7 Kasım 2007/ İstanbul], İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., s. 66-67.
• Gerçek, S. N.(1930). Türk Temaşası, İstanbul: Matbaai Ebuzziya.
• Kalfa, M.(2013). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Sözlü Kültür Unsurlarının Kullanımı, Millî Folklor, 97, s.167-177
• Karaali, Ç. (2018). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kurmaca Metinlerin Kültür Aktarımı Fonksiyonu: Hikâye Örneği”, I.Karaman Uluslararası Dil ve Edebiyat Kongrei Bildiri Kitabı, 326-337
• Kımışoğlu,Z. (2015). Karagöz Perde Gazelleri, (Yayımlanmamış doktora tezi) Atatürk Üniversitesi Erzurum.
• Kudret, C.(2013). Karagöz 1. Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Siyavuşgil, S.E. (1938). İstanbul’da Karagöz ve Karagöz’de İstanbul, İstanbul: Bürhaneddin Basımevi.
• Tekşan, K., Süğümlü, Ü. (2018) “Türkülerin Türkçe Öğretiminde Kullanılabilirliği” Sakarya University Journal of Education, 8(4),286-299.
• Türkyılmaz, D.(2013). “Karagözü Yeniden Hayata Katmak Üzerine Bazı Öneriler” Gazi Türkiyat, Bahar 12 s. 51-58.
• Yıldırım, A.,Şimşek, H.(2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.