Es‘ad b. Zürâre ve Medine’nin İslamlaşma Sürecindeki Rolü

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 6 - 22, 29.06.2023

Yusuf Kabakcı

Öz

Hz. Peygamber İslam’ı tebliğ ederken Mekke’de umduğu karşılığı bulamayınca Kureyş dışı arayışlara ağırlık vererek Mekke ve civarına dinî veya ticarî amaçlarla gelen muhtelif kabilelerden insanlarla görüşmüştür. Bunlar arasında kendisine ileriye dönük en etkili cevabı veren aralarında Es‘ad b. Zürâre’nin de olduğu Medineli altı kişilik grup olmuştur. Devamında Birinci ve İkinci Akabe Biatları gerçekleştirilmiş, Medine’nin büyük oranda İslamlaşması sağlanarak hicret zemini hazırlanmıştır. Es‘ad b. Zürâre bu sürecin en önemli kahramanlarındandır. Çalışmada önce ilk Medineli Müslümanlardan bahsedilmiş, devamında Es‘ad’ın Medine’deki faaliyetleri hakkında bilgi verilmiştir. Esa‘d, Birinci Akabe sonrası Medine’de görevlendirilen Mus‘ab b. Umeyr’e yardım ve rehberlik etmiştir. Bu amaçla şehrin ileri gelenlerinin Müslüman olmalarına vesile olmuştur. Hz. Peygamber tarafından İkinci Akabe Biatı’nda nakiplerin başı olarak atanmıştır. Hz. Peygamber’in hicretinden sonra Medine’de onun hizmetinde bulunmuş, Mescid-i Nebevî arsasının teminine aracılık etmiştir. Bu büyük sahabe hicretin birinci yılı dolmadan boğazından hastalanarak vefat etmiş ve Baki‘ kabristanına defnedilmiştir. Hz. Peygamber’in dede tarafından akrabaları Hazrec’in Benî Neccâr koluna mensup olan Es‘ad, Ensar’ın öncülerinden olmakla kalmamış genç yaşına rağmen Medine’de başka birçok ilki başarmıştır. onun hayatının ve faaliyetlerinin ortaya konulması Medine’nin İslamlaşma sürecini daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Siyer, Akabe Biatları, Medine, Ensar, Es‘ad b. Zürâre

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

AS‘AD BIN ZURARAH AND HIS ROLE IN THE ISLAMIZATION PROCESS OF MEDINA

Öz

When the Prophet Muhammad did't find the response he hoped for in Mecca while he was preaching Islam, he focused on non-Quraysh pursuits and met with people from various tribes who came to Mecca and its surroundings for religious or commercial purposes. Among them, the group of six people from Medina, including Es‘ad b Zurarah, gave the most effective answer to him. Subsequently, the first and second Allegiances of Aqaba were realized, and the ground for migration was prepared by ensuring that Medina was largely Islamized. As‘ad b Zurarah is one of the most important heroes of this process. In the study, first the Muslims of Medina were mentioned, and then information about Es'ad's activities in Medina was given. Es'ad helped and guided Mus'ab who commissioned in Madina atfer the first Aqaba. To this end mediated notables of the city to become Muslims. As'ad was appointed by the Prophet as the head of the regents in the second Aqaba Allegiance. After the Prophet's migration, served him in Medina and mediated the supply of the Masjid an-Nabawi land. This great companion died before the first year of the hijra was completed by getting sick from his throat and was buried in the Baki' cemetery. Es‘ad, who was a member of the Bani Najjar branch of Khazraj, who were relatives of the Prophet from his grandfather's side, not only became one of the pioneers of the Ansar, but also achieved many other firsts in Medina despite his young age. Revealing his life and activities will help to better understand the Islamization process of Medina

Anahtar Kelimeler

Allegiances of Aqaba, Sirah, Medina, Ansar, As'ad b. Zurarah

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Acar, Cafer. “Siyer Kaynaklarına Göre Akabe Görüşmeleri”. Turkish Studies 12/10 (2017), 1-20.
• Algül, Hüseyin. “Akabe Hadisesi: Hicret ve Getirdikleri”. Diyanet Dergisi Hicret Özel Sayısı (1981), 31-83.
• Algül, Hüseyin. “Evs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11/541-542. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Altundere, Mehmet. Hz. Muhammed’in Akabe Bey’atları. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1989.
• Apak, Âdem. Siyer-i Nebî. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2. Basım, 2018.
• Belâẕürî, Ebü’l-Ḥasen Ahmed b. Yaḥyâ b. Câbir b. Dâvûd. Ensâbü’l-eşrâf. thk. Süheyl Zükkâr ve Riyâd ez-Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1417/1996.
• Beyhaḳî, Ebû Bekir Ahmed b. Ḥüseyin b. Alî. Delâilü’n-nübüvve. thk. Abdülmu‘tî Ka‘acî. 7 Cilt. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1408/1988.
• Buḫârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Saḥîḥu’l-Buḫârî. thk. Muhammed b. Nâsır. 9 Cilt. b.y.: Dâru Davkı’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Çubukçu, Asri. “Avf b. Afrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 4/115. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Çubukçu, Asri. “Buâs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 6/340. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Demircan, Adnan. Siyer. İstanbul: Beyan Yayınları, 2016.
• Efendioğlu, Mehmet. “Mücezzer b. Ziyâd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31/449. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• Emiroğlu, H. Tahsin. Esbâb-ı Nüzûl. 13 Cilt. Konya: Yeni Kitap Basımevi, 1966.
• Eyüp Sabri Paşa. Mir’atü’l-Haremeyn: Mir’at-ı Mekke. Haz. Ömer Faruk Can - F. Zehra Can. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Ḥalebî, Ebü’l-Ferec Nûrüddîn Alî b. Burhâniddîn İbrâhîm b. Ahmed. es-Sîretu’l-Ḥalebiyye fî sîreti’l-emîni’l-me’mûn. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1400/1980.
• Ḥamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn Yâkūt b. Abdillâh el-Bağdâdî er-Rûmî. Mu‘cemü’l-büldân. 7 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1416/1995.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. çev. Salih Tuğ. 2 Cilt. İstanbul: İrfan Yayıncılık, 1993.
• Hatiboğlu, İbrahim. “Muâz b. Hâris”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30/338. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• İbn ‘Abdilberr, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. Abdilberr en-Nemerî. el-İstî‘âb fî ma‘rifeti’l-aṣḥâb. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
• İbn Ḥacer, Ebü’l-Fażl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-‘Asḳalânî. el-İṣâbe fî temyîzi’s-ṣaḥâbe. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1412/1992.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Ḥimyerî el-Me‘âfirî. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekâ, İbrahim el-Ebyarî ve Abdulhafiz eş-Şelebî. 2 Cilt. Mısır: Şeriketü Mektebe ve Matbaatü Mustafa, 1375/1955.
• İbn İshâk, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsḥâk b. Yesâr b. Hıyâr el-Muṭṭalibî el-Kureşî el-Medenî. Kitâbü’s-siyer ve’l-meġāzî. thk. Süheyl Zükkâr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1398/1978.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ ‘İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ b. Kesîr, el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türkî. 21 Cilt. Mısır: Dâru Hicr, 1418/1997.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî. eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ. thk. Ali Muhammed Ömer. 11 cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1421/2001.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer b. Şebbe en-Nümeyrî el-Basrî. Kitâbu Târîḫi’l-Medîneti’l-Münevvere. thk. Fehim Muhammed Şeltût. 4 Cilt. Cidde: 1399/1979.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Ḥasen ‘İzzüddîn Ali b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî. Üsdü’l-ġābe fî ma‘rifeti’s-ṣaḥâbe. thk. Ali Muhammed Muavviz, Âdil Ahmed. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1994.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Ḥasen ‘İzzüddîn Ali b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî. el-Kâmil fi’t-târîḫ. thk. Ömer Abdüsselâm Tedmurî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabiyyi, 1417/1997.
• Kandemir, M. Yaşar. “Câbir b. Abdullah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 6/530-532. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Kandemir, M. Yaşar. “Ka‘b b. Mâlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24/4-6. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Kandemir, M. Yaşar. “Osman b. Maz‘ûn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 33/470-471. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Karaman, Hayrettin. “Cuma”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 8/85-89. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.