The Examination of Social Support, Resilience, and Burnout Levels of Families with Hearing Impaired and Children with Typically Development

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 325 - 332, 21.09.2023

Ayşenur Nazik , Özcan Doğan , Mehmet Palancı

https://doi.org/10.33631/sabd.1257647

Cited By: 1

Öz

Aim: The research was conducted to compare social support, burnout, and resilience levels in families with hearing impairment and children with typical development.
Material and Methods: Having children who require special education can produce traumatic stress disorder, problems related to mood, and life problems related to marriage. Revealing the types, levels, and relationships of the intermediary variables that may cause these experiences will support the child development process and the multifaceted support that will be provided to families. In the study designed to achieve these goals, the Revised Parental Social Support Scale (RPSS), the Family Resilience Scale (FRS), and the Maslach Burnout Scale (MBI) were applied to the parents who fell into both groups. The research group was formed by the families of children between the ages of 5-17, with hearing impairment and normal development living in Samsun, Trabzon, Ordu, Rize, and Ankara provincial centers. The research group consists of 315 parents. In statistical calculations, a t-test was used to compare the two groups. Correlation and advanced regression analysis were used to predict the resilience levels of families in a standard model with the level of social support and burnout.
Results: The results of this research hard of hearing and typically developing children and parents who have social support (RPSSS), resilience (FRS), and burnout (MBI) scores differ significantly; the normal development of children with hearing parents who have children with disabilities and parents who have significantly lower social support and burnout compared to the resillience levels of resilience, indicate that significantly higher levels of burnout.
Conclusion: Research in deaf and hearing families with children with typical development performed for their level of resilience stage regression analysis indicated that social support was a significant predictor variable and burnout.

Anahtar Kelimeler

hearing impairment, child development, social support, resilience, burnout

İşitme Engelli ve Normal Gelişim Gösteren Çocuklara Sahip Ailelerin Sosyal Destek, Yılmazlık ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Yapılan araştırma işitme engelli ve normal gelişim gösteren çocuklara sahip ailelerde sosyal destek, tükenmişlik ve yılmazlık düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Gereç ve Yöntemler: Özel eğitim gerektiren çocuklara sahip olmak travmatik stres bozukluğu, duygu durumuna ilişkin sorunlar ve evlilik sürecine ilişkin yaşam sorunları üretebilmektedir. Bu yaşantılara neden olabilecek aracı değişkenlerin tür, düzey ve ilişkilerinin ortaya konulması çocuk gelişim süreci ve ailelere sağlanacak çok yönlü destek için destek sağlayacaktır. Bu amaçlara erişmek için kurgulanan araştırmada her iki gruba düşen ebeveynlere Yenilenmiş Anne-Baba Sosyal Destek Ölçeği (YABSDÖ), Aile Yılmazlık Ölçeği (AYÖ) ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) uygulanmıştır. Araştırıma grubunu Samsun, Trabzon, Ordu, Rize ve Ankara il merkezlerinde yaşayan takvim yaşı 5-17 arası olan, işitme engeli olan ve normal gelişim gösteren çocukların aileleri oluşturmuştur. Araştırma grubunu 315 anne baba oluşturmaktadır. İstatistiksel hesaplamalarda iki grup arasındaki karşılaştırma için t testi, ailelerin yılmazlık düzeylerini sosyal destek ve tükenme düzeyi ile ortak bir model içerisinde yordamak içinse korelasyon ve aşamalı regresyon analizinden yararlanılmıştır.
Bulgular: Araştırma sonuçları, işitme engelli ve normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlerin sosyal destek (YABSDÖ), yılmazlık (AYÖ) ve tükenmişlik (MTÖ) puanlarının anlamlı düzeyde farklılık gösterdiğini; işitme engelli çocuğa sahip ebeveynlerin normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlere kıyasla sosyal destek ve yılmazlık düzeylerinin anlamlı ölçüde daha düşük, tükenmişlik düzeylerinin anlamlı ölçüde daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Sonuç: İşitme engelli olan ve normal gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin yılmazlık düzeylerini yordamak için gerçekleştirilen aşamalı regresyon analizinde sosyal destek ve tükenmişlik değişkenlerinin yılmazlık için anlamlı bir yordayıcı olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

işitme engeli, çocuk gelişimi, sosyal destek, yılmazlık, tükenmişlik

Kaynakça

• Cavkaytar A, editör. Özel eğitimde aile eğitimi 6. baskı. Ankara: Vize Akademik; 2021.
• Kaner S. Yenilenmiş ana-baba sosyal destek ölçeğinin psikometrik özellikleri. Eğitim ve Bilim. 2010; 157(36): 15-29.
• Palancı M. Engelli çocuğa sahip anne babaların aile Yılmazlığı, öznel iyi oluş ve evlilik uyumlarının psiko-sosyal yeterlilikler ile yordanması. Eğitim ve Bilim. 2017; 43(193): 217-36.
• Altındağ Kumaş Ö, Sümer, HM. Özel gereksinimli küçük çocuğu olan annelerin öz yetkinlikleri, yılmazlık düzeyleri ve stres düzeyleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Derg. 2019; 27(1): 63-173.
• Walsh F. A family resilience framework: Innovative practice application. Family Relations. 2002; 51: 130-7.
• Ahern NR, Kiehl EM, Sole ML, Byers J. A review of instruments measuring resilience. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing. 2006; 29(2): 103-25.
• Aydoğan D, Kızıldağ S. Examination of relational resilience with couple burnout and spousal support in families with a disabled child. The Family Journal. 2017; 25(4): 407-13.
• Temel M. Engelli çocuğa sahip aileler ile engelsiz çocuğa sahip ailelerin tükenmişlik ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Beykent Üniversitesi; 2015.
• Freudenberger HJ. Staff burn-out. Journal of Social Issues. 1974; 30: 159-65.
• Tunç S, Güngörmüş Özkardaş O. Otizmli çocuğu olan annelerde algılanan sosyal desteğin anksiyete ve ebeveyn tükenmişliği üzerindeki etkisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi. 2020; 9(4): 247-53.
• Rodriguez J. Effective interventions in reducing caregiver burnout in parents of children with autism spectrum disorder. [Bachelor of arts]. United States: Arcadia University; 2020.
• Karaman E. Özel eğitime ihtiyacı olan çocuğa sahip anne babaların psikolojik dayanıklılıklarının yordayıcısı olarak sosyal destek algısı ve benlik saygısının incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi; 2018.
• Kumbasar A. İşitme engelli ve engelli olmayan çocuklara sahip ailelerde sosyal destek algısı, yılmazlık ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2016.
• Çattık M. Gelişimsel yetersizliği olan çocukların ebeveynlerinin sosyal destek ve öz yeterlik düzeyleri ile yaşam doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; 2015.
• Kaner S, Bayraklı H. Aile yılmazlık ölçeği: Geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Derg. 2010; 11(2): 47-62.
• Maslach C, Jackson SE, Leiter MP. Maslach burnout inventory: Third edition. In: Zalaquett CP, Wood RJ, editors. Evaluating stress: A book of resources. USA: Scarecrow Education; 1997. p.191-218.
• Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik envanterinin uygulanması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları; 1992 Eylül 22-25; Türkiye.
• Duygun T. Zihinsel engelli ve sağlıklı çocuk annelerinde stres belirtileri stresle başa çıkma tarzları ve algılanan sosyal desteğin tükenmişlik düzeyine olan etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2001.
• Özülkü E, Bağlama B. Öğrenme güçlüğü tanısı almış çocuğa sahip ailelerde tükenmişlik ile umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi. 2022; 6(11): 39-57.
• Ardıç A, Olçay S. Investigation of the relationship between the burnout level of parents of children with autism spectrum disorder (ASD) and ASD symptom level and family needs by regression analysis. Education and Science. 2021; 46(206): 459-71.
• Bodur T. Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip anneler ile sağlıklı çocukların annelerinin tükenmişlik düzeylerinin ve stresle başa çıkma modellerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi; 2021.
• Yavuz M, Gümüşkaya Ö. Otizm spektrum bozukluğu ve zihinsel yetersizliği olan bireylerin ebeveynlerinin yaşam doyumu ve aile yılmazlık düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2021; 22(4): 799-825.
• Bakır D, Demirli C. Investigation of the impact of self-compassion and family support perception on parenting stress in parents who have children with learning disability, autism spectrum disorder and mental disability. Humanistic Perspective. 2020; 2(3): 271-82.
• Çetrez İşcan, G, Malkoç A. Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin umut düzeylerinin başa çıkma yeterliği ve yılmazlık açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg. 2017; 7(1): 120-7.
• Aysever H, Sakallı Demirok M. Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin sosyal destek algılarının ve yılmazlık düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2019; 20(3): 561-95.
• Hassamancıoğlu U, Akın A, Yoldaş C, Şahin S. Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerde, aile içi roller ve çocuğu tanıma becerilerinin aile yılmazlığına etkisinin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020; 31(3): 1176-1200.
• Aktan O, Orakcı Ş, Durnalı M. Investigation of the relationship between burnout, life satisfaction and quality of life in parents of children with disabilities. European Journal of Special Needs Education. 2020; 35(5): 679-95,
• Nergiz H, Uluç S. Çocuğunda görme yetersizliği olan anne ve babaların çeşitli psikolojik değişkenler açısından karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Derg. 2018; 19(1): 79-103.
• Güler G, Bedel A, Çelik S. Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde tükenmişlik: aile stresi, aile yaşam doyumu ve aile işlevselliğinin rolü. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Derg. 2022; 13(1): 274-92.
• Woodhead EL, Northrop L, Edelstein B. Stress, social support, and burnout among long-term care nursing staff. Journal of applied gerontology: The Official Journal of The Southern Gerontological Society. 2016; 35(1): 84-105.
• Özbay Y, Aydoğan D. Aile Yılmazlığı: bir engele rağmen birlikte güçlenen aile. Sosyal Politika Çalışmaları. 2013; 13(31): 129-46.