Orthorexia Nervosa Tendency and Affecting Factors in the Students of the Faculty of Health Sciences

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 115 - 125, 16.01.2024

Sezer Avcı , Zerrin Çiğdem , Selver Güler , Özlem Işıl , Tülay Ortabağ

https://doi.org/10.33631/sabd.1232719

Öz

Aim: This study was planned to examine the level of orthorexia nervosa tendency level and the factors affecting the tendency in the students of the Faculty of Health Sciences.
Material and methods: This cross-sectional study was conducted with students of a foundation university in Gaziantep Province between December 2019 and March 2020. The population of the research was 865, and the sample was 594 students. Data were collected with 31 questionnaire questions and the orthorexia-11 scale, and was analyzed using by chi-square, independent samples t test and one-way variance analysis.
Results: It was determined that the mean orthorexia-11 score of the students participating in the study was 26.56±4.40 and 30.0% of them were at risk for orthorexia nervosa. There was no statistically significant difference between the orthorexia-11 scale score averages of the students' gender, department and number of meals per day (p>0.05). It was determined that the tendency of orthorexia is higher in students who were dieting, give importance to proper nutrition, pay attention to daily calorie intake, worry about gaining weight, do physical activity, and look at the expiration date and content of the food consumed (p<0,05).
Conclusion: As a result, the fact that 30% the students are in the risk group may lead to an increase in nutritional disorders and to take place in higher risk groups in terms of various diseases over time. Since this situation will occur more frequently in individuals who care about their appearance and are worried about gaining weight, these individuals should be identified through community screening and supported by providing necessary training. Otherwise, orthorexia nervosa may emerge as a serious public health problem in the future.

Anahtar Kelimeler

Tendency, Orthorexia Nervosa, University Students

Proje Numarası

Yok

Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinde Ortoreksiya Nervoza Eğilimi ve Etkileyen Faktörler

Öz

Amaç: Bu çalışma, Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinde ortoreksiya nervoza eğilim düzeyini ve eğilimi etkileyen faktörleri incelemek amacıyla planlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipteki bu araştırma, Aralık 2019-Mart 2020 tarihleri arasında Gaziantep İli’ndeki bir vakıf üniversitesi öğrencileri ile gerçekleştirildi. Araştırmanın evreni 865, örneklemi ise 594 öğrenciydi. Veriler, 31 sorudan oluşan anket formu ve ortoreksiya-11 ölçeği ile toplandı. Veriler, ki-kare, bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analizi ile değerlendirildi.
Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin ortoreksiya-11 puan ortalamalarının 26,56±4,40 olduğu ve %30,0’ının ortoreksiya nervoza açısından riskli olduğu tespit edildi. Öğrencilerin cinsiyet, öğrenim gördükleri bölüm ve günlük öğün sayılarına göre ortoreksiya-11 Ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0,05). Diyet yapan, doğru beslenmeye önem veren, günlük kalori alımına dikkat eden, kilo alma endişesi yaşayan, fiziksel aktivite yapan, tüketilen yiyeceğin son kullanma tarihine ve içeriğine bakan öğrencilerin ortoreksiya eğiliminin daha fazla olduğu belirlendi (p<0,05).
Sonuç: Sonuç olarak öğrencilerin %30’unun riskli grupta yer alması beslenme bozukluklarının artmasına ve zamanla çeşitli hastalıklar açısından daha riskli gruplar içerisinde yer almalarına yol açabilir. Bu durum dış görünüşüne önem veren ve şişmanlama endişesi yaşayan bireylerde daha sık yaşanacağı için bu bireyler toplum taraması ile tespit edilip gerekli eğitimler verilerek desteklenmelidir. Aksi takdirde ileride ortoreksiya nervoza ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak ortaya çıkabilir.

Anahtar Kelimeler

Eğilim, Ortoreksiya Nervoza, Üniversitesi Öğrencileri

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Araştırmanın yapılması için izin veren üniversite yönetimine, araştırmaya katılan üniversite öğrencilerine, araştırma verilerinin uygulanması aşamasında destek veren 2019-2020 Eğitim Öğretim döneminde öğrenim gören Hemşirelik Bölümü son sınıf öğrencilerine (Cemile YILMAZ, Elif Gülten AKGÜL, Ayperi ÖZER, Elif SAYIN) teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER)[Internet]. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1031; 2022; [Son güncelleme tarihi: 2022; Erişim tarihi: 16 Ekim 2022]. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/
• Oğur S, Aksoy A, Güngör Ş. Üniversite öğrencilerinde ortoreksiya nervoza eğiliminin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilim Derg. 2015; 4(2): 93-102.
• Bratman S, Knight D. Health Food Junkies: Overcoming the Obsession with Healthful Eating. New York: Broadway Books; 2000.
• Öztürk ME, Ayhan NY. Üniversite öğrencilerinde ortoreksiya görülme durumu ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile ilişkisi. J Acad Soc Sci. 2017; 5(51): 455-65.
• Missbach B, Dunn TM, König JS. We need new tools to assess Orthorexia Nervosa. A commentary on “Prevalence of Orthorexia Nervosa among College Students Based on Bratman’s Test and Associated Tendencies”. Appetite. 2017; 108: 521-4.
• Şengül R, Hocaoğlu Ç. Ortoreksiya nervoza nedir? Tanı ve tedavi yaklaşımları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg. 2019; 14(2): 101-4.
• Garipoğlu G, Arslan M, Öztürk S. Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nde okuyan kız öğrencilerin ortoreksiya nervoza eğilimlerinin belirlenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilim Enstitüsü Derg. 2019; 1(3): 23-7.
• Arusoğlu G, Kabakçı E, Köksal G, Merdol TK. Ortoreksiya Nervoza ve Orto-11’in Türkçeye uyarlama çalışması. Türk Psikiyatr Derg. 2008; 19(3): 282-91.
• Arslan SA, Daşkapan A, Çakır B. Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Prev Med Bull. 2016; 15(3): 171-80.
• Asil E, Sürücüoğlu MS. Orthorexia Nervosa in Turkish Dietitians. Ecol Food Nutr. 2015; 54(4): 303-13.
• Aksoydan E, Camcı N. Prevalence of orthorexia nervosa among Turkish performance artists. Eat Weight Disord - Stud Anorexia, Bulim Obes. 2009; 14(1): 33-7.
• Bosi ATB, Çamur D, Güler Ç. Prevalence of orthorexia nervosa in resident medical doctors in the faculty of medicine (Ankara, Turkey). Appetite. 2007; 49(3): 661-6.
• Dell’osso L, Abelli M, Carpita B, Massimetti G, Pini S, Rivetti L, vd. Orthorexia nervosa in a sample of Italian university population. Riv Psichiatr. 2016; 51(5): 190-6.
• Alvarenga MS, Martins MCT, Sato KSCJ, Vargas SVA, Philippi ST, Scagliusi FB. Orthorexia nervosa behavior in a sample of Brazilian dietitians assessed by the Portuguese version of ORTO-15. Eat Weight Disord - Stud Anorexia, Bulim Obes. 2012; 17(1): e29-35.
• Arslantaş H, Adana F, Öğüt S, Ayakdaş D, Korkmaz A. Hemşirelik öğrencilerinin yeme davranışları ve ortoreksiya nervoza (sağlıklı beslenme takıntısı) ilişkisi: Kesitsel bir çalışma. Psikiyatr Hemşireliği Derg. 2017; 8(3): 137-44.
• Shah SM. Orthorexia nervosa: Healthy eating or eating disorder? [Master Thesis]. Illinois : Eastern Illinois University; 2012.
• Stutts LA. It’s complicated: The relationship between orthorexia and weight/shape concerns, eating behaviors, and mood. Eat Behav. 2020; 39: 101444.
• Tek NA, Ermumcu MŞK. Sağlık profesyonellerinde sağlıklı beslenme kaygısı: Ortoreksiya Nervoza (ON). Gazi Sağlık Bilim Derg. 2016; 1(2): 59-71.
• Tremelling K, Sandon L, Vega GL, McAdams CJ. Orthorexia nervosa and eating disorder symptoms in Registered Dietitian Nutritionists in the United States. J Acad Nutr Diet. 2017; 117(10): 1612-7.
• Fidan T, Ertekin V, Işikay S, Kırpınar I. Prevalence of orthorexia among medical students in Erzurum, Turkey. Compr Psychiatry. 2010; 51(1): 49-54.
• Koven N, Abry A. The clinical basis of orthorexia nervosa: Emerging perspectives. Neuropsychiatr Dis Treat. 2015; 11: 385-94.
• Obezite Tanı ve Tedavi Klavuzu [Internet]. Ankara: Türk Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği; 2019 [Son güncelleme tarihi:2019; Erişim tarihi: 16 Ekim 2022]. Erişim adresi: https://www.temd.org.tr/
• WHO. Obesity: Preventing and managing the global epidemic: Report of a WHO consultation. Geneva: World Health Organization; 2000.
• Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: Validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord - Stud Anorexia, Bulim Obes. 2005; 10(2): e28-32.
• Pallant J. Descriptive statistics: assessing normality. In: Survival manuel: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS. 7th baskı New York: Routledge, Taylor & Francis Group; 2020.
• Zemzemoğlu TEA, Erem S, Uludağ E, Uzun S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi. Food Heal. 2019; 5(3): 185-96.
• Süleymanoğulları M, Doğar A. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının ve obezite risk durumlarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilim Derg. 2021; 24(4): 555-62.
• Doğan B, Yörük N, Öner C, Yavuz G, Oğuz A. Üniversite öğrenci ve çalışanlarının diyabet riski ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Türk Aile Hekim Derg. 2017; 21(2): 50-5.
• Dülger H, Mayda AS. Bartın Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde beslenme alışkanlıkları ve obezite prevalansı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilim Enstitüsü Derg. 2016; 6(3): 173-7.
• Ulus CA, Taşcı B. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünde okuyan öğrencilerinin ortoreksiya nervozaya eğilimlerinin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilim Derg. 2021; 6(1): 63-8.
• Demir G, Savucu Y. Üniversite öğrencilerinde ortoreksiya nervoza sıklığının belirlenmesi (Spor Bilimleri Fakültesi örneği). Spor Eğitim Derg. 2022; 6(1): 1-13.
• Duran S. The risk of orthorexia nervosa (healthy eating obsession) symptoms for health high school students’ and affecting factors. Pamukkale Med J. 2016; 9(3): 220-6.
• Gezer C, Kabaran S. Beslenme ve diyetetik bölümü kız öğrencileri arasında görülen ortoreksiya nervosa riski. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilim Derg. 2013; 4(1): 14-22.
• Şanlıer N, Yabancı N, Alyakut Ö. An evaluation of eating disorders among a group of Turkish university students. Appetite. 2008; 51(3): 641-5.
• Öztürk PÇ. Hemşirelik öğrencilerinin ortoreksiya nervoza eğilimlerinin belirlenmesi. Avrasya Sağlık Bilim Derg. 2021; 4(2): 99-105.
• Atik A, Biricik Z. Sağlıklı beslenme takıntısı (ortoreksiya) kapsamında televizyon sağlık programlarının format yapılarının incelenmesi. Atatürk İletişim Derg. 2017; (13): 87-102.
• Strahler J, Hermann A, Walter B, Stark R. Orthorexia nervosa: A behavioral complex or a psychological condition? J Behav Addict. 2018; 7(4): 1143-56.
• Almeida C, Vieira Borba V, Santos L. Orthorexia nervosa in a sample of Portuguese fitness participants. Eat Weight Disord - Stud Anorexia, Bulim Obes. 2018; 23(4): 443-51.
• Pehlivan E, Mete B, Fırıncı B, Doğan E. Üni̇versi̇te öğrenci̇leri̇nde ortoreksi̇ya nervoza yaygınlığı ve sağlık okuryazarlığı ile ili̇şki̇si̇. Eskişehir Türk Dünyası Uygul ve Araştırma Merk Halk Sağlığı Derg. 2019; 4(2): 166-75.
• Varga M, Thege BK, Dukay-Szabó S, Túry F, van Furth EF. When eating healthy is not healthy: orthorexia nervosa and its measurement with the ORTO-15 in Hungary. BMC Psychiatry. 2014; 14(1): 59.
• Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi [Internet]. Ankara: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 940; 2014; [Erişim tarihi: 16 Ekim 2022]. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/
• Alpözgen AZ, Özdinçler AR. Fiziksel aktivite ve koruyucu etkileri: Derleme. HSP. 2016; 3(1): 66-72.
• Kiss-Leizer M, Rigó A. People behind unhealthy obsession to healthy food: the personality profile of tendency to orthorexia nervosa. Eat Weight Disord - Stud Anorexia, Bulim Obes. 2019; 24(1): 29-35.
• Şanlıer N, Yassıbaş E, Bilici S, Şahin G, Çelik B. Does the rise in eating disorders lead to increasing risk of orthorexia nervosa? Correlations with gender, education, and body mass index. Ecol Food Nutr. 2016; 55(3): 266-78.
• Çulhacık GD, Durat G. Ortorektik eğilimlerin yeme tutumu ve obsesif kompulsif belirtilerle ilişkisi. J Hum Sci. 2017; 14(4): 3571-9.
• Dalmaz M, Yurttaş G. Kadınlarda çocuk sahibi olma ve ortoreksiya nervoza arasındaki ilişki. Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Derg. 2018; (12): 43-62.