Üniversite Öğrencilerinde Afetlere Karşı Bireysel Direnç ve Sosyal Sermaye İlişkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 44 - 54, 31.03.2020

Ali Ekşi

Öz

Amaç; Bu çalışmanın amacı, üniversite
öğrencilerinde afetlere karşı bireysel dirençte, sosyal sermayenin etkisinin değerlendirilmesidir.
Çalışma, Türkiye afet yönetiminde yapısal olmayan sorun alanlarının içerisinde,
afetlere karşı toplumsal direnç yetersizliğinin büyük yer tutması açısından
önemli görülmektedir.

Materyal ve Yöntem; Ege Üniversitesi öğrencilerinin
evren olarak belirlendiği çalışmada örneklem bir fakülte ve bir meslek yüksekokulu
öğrencilerinden seçilmiştir. Örneklem 240 kişiden oluşmuştur. Çalışmada veri
toplama aracı olarak sosyo-demografik özelliklerden ve öğrencilerin afetlere
karşı bireysel direncini ölçen 15 sorudan oluşan anket formu kullanılmıştır.
Toplanan veriler, IBM SPSS (v22) istatistik programı kullanılarak analiz
edilmiştir. Veri çözümlenmesinde frekans dağılımı ve yüzdelerden yararlanılmış,
değişkenler arasındaki farkın belirlenmesinde ki-kare testi kullanılmıştır.

Bulgular;  Katılımcıların
%14,6’sı afetlerden korunma ve daha az zarar görmek adına gerekli önlemleri
aldığını, %21,3’ü fiziksel yaşam alanlarının afetlere karşı yeterince güvenli
olduğunu düşünmektedir. Afetlere karşı bireysel dirençte, cinsiyet ve aile
gelir durumu gibi değişkenlerin etkili olduğu görülmektedir. Dayanışmacı sosyal
sermayenin afetlere karşı bireysel dirençte doğrudan etkisi bulunmazken, aracı
sosyal sermaye belirleyicidir.

Sonuç; Afetlere karşı bireysel direncin düşük
olmasında, özellikle kadın cinsiyet ve düşük ekonomik durumun etkili olması,
sosyolojide yoksulluğun kadınlaşmasına benzer bir şekilde afet risklerinin de
kadınlaşması ve yoksullaşması olarak tanımlanabilir. Üniversite öğrencilerinde
meslek örgütleri ve sektörle etkileşim, afetlere karşı bireysel dirençte
belirleyicidir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sermaye, Afetlere Karşı Toplumsal Direnç, Risk Yönetimi

Kaynakça

• 1. Drucker, PF. (2014), 21. Yüzyıl için Yönetim Tartışmaları, Epsilon, İstanbul.
• 2. Burnham, GM. and Rand, EC. (2008), Disaster definitions. Public health guide for emergencies, Rosemarie North/ International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, Geneva, Switzerland.
• 3. Kadıoğlu, M. (2011), Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek, TC. Marmara Belediyeler Birliği Yayını, İstanbul.
• 4. FEMA (2008), Hazard, Vulnerability, And Risk Analysis, http://training.fema.gov/EMIWeb/edu/ docs/fem/Chapter%206%20%20Hazard%20Vulnerability%20and%20Risk%20Analysis.doc, (Erişim Tarihi: 18.11.2018).
• 5. Ekşi, A. (2015), Kitlesel Olaylarda Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Yönetimi, Kitapana, İzmir.
• 6. Ekşi, A. (2013), Nükleer Kaza ve Saldırılarda Bütünleşik Kriz Yönetimi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• 7. Öztaş, N. (2015), Örgüt, Otorite Kitap, İstanbul.
• 8. Akatay A. ve Harman, S.(2014), Sivil Toplum Kuruluşları Yönetim, Yönetişim ve Gönüllülük, Ekin, Bursa.
• 9. Ekşi, A.(2016), Demokrasinin Temsil Krizi Bütünleşik Afet Yönetimi Çözümleyici mi? Kitapana, İzmir.
• 10. Başak, S. ve Öztaş, N. (2010), Güven Ağbağları, Sosyal Sermaye Ve Toplumsal Cinsiyet, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-56.
• 11. Brodie, E., Cowling, E., Nissen, N. (2011), Katılımı Anlamak: Bir literatür taraması, Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık Projesi, http://www.sp.gov.tr/upload/Sayfa/47/files/katilimi-anlamak-web.pdf, (Erişim Tarihi, 29.10.2019).
• 12. Kangal, N. (2013), Sosyal Sermaye Teorileri ve Sosyal Sermaye Kalkınma İlişkisi: Türkiye Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• 13. Demirci M. (2012), Yönetişim Perspektifinden Kent Planlaması. Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi (Ed:Genç, FN), Ekin Basın Yayım Dağıtım, Bursa, ss:137-173.
• 14. Kapucu, N. (2012), Sivil Toplumun Kamu Politikalarına Etkin Katılımı: Yeni Kamu İşletmeciliğinden Yönetişime Geçiş ve Devlet-Birey İlişkileri, Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi (Ed:Genç, FN). Ekin Basın Yayım Dağıtım, Bursa, ss:31-46.
• 15. Zhao, Y. (2010), Social Networks and reduction of risk in disasters: An example of Wenchuan earthquake, https://www.kent.ac.uk/scarr/events/beijingpapers/ZhaoYandongPpr.pdf, (Erişim Tarihi, 29.10.2019).
• 16. Birleşmiş Milletler Gönüllüleri (UNV)(2011), Dünyada Gönüllülüğün Durumu Raporu 2011, Küresel Refah için Evrensel Değerler, Birleşmiş Milletler Gönüllüleri.
• 17. Öcal, C. ve İnce, HH. (2012), Türkiye’de Mevcut Yapı Stoğu ve Kentsel Dönüşüm, SDU International Journal of Technologic Sciences, 4(2), 89-95.
• 18. Mızrak, S.(2018), Eğitim, Afet Eğitimi ve Afete Dirençli Toplum, MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1),56-67.
• 19. Büyükkaracığan N.(2016). Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Kriz ve Afet Yönetim Çalışmalarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi. 12(2016):195-219.
• 20. Ulutaş, M. (2011), Örgütsel Demokrasi, Ulvita Yayıncılık, Konya.
• 21. Aslan, S. (2016), Türkiye’de Sosyal Sermaye Bileşenlerinden Güven Hakkında Bir Değerlendirme, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2),181-203.
• 22. Bora, A. (2007),Yoksulluk ve Kadınlar, Tes-İş Dergisi, Haziran 2007:95-99.
• 23. Adaman, F. ve Keyder, Ç. (2007), Türkiye’nin Büyük Kentlerinin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşayan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, Tes-İş Dergisi, Haziran 2007,83-89.
• 24. Boz, FÇ. ve Şengün H. (2017), Afet ve Kalkınma İlişkisinde Kadın, The Journal of Academic Social Science Studies,(59),359-374.
• 25. Çakmak H, Ocaktan ME, Akdur R. (2018), Doğal Afetler, Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları. Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları (Akın A, Editör), Türkiye Klinikleri, Ankara, ss.88-94.
• 26. UİS (Ulusal İstihdam Stratejisi) (2017), Eğitim ve İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi http://www.uis.gov.tr/media/1452/egitim.pdf, (Erişim Tarihi, 29.10.2019).
• 27. Koçer S. ve Özel, AP. (2018), Halkla İlişkiler Bölümü Öğrencilerinin Meslek Algısı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 669-682.