0-6 aylık bebeği olan annelerin emzirme konusundaki tutumlarının değerlendirilmesi: Tanımlayıcı ve kesitsel çalışma

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 369 - 379, 01.09.2023

Büşra Avcı , Selver Güler

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1233013

Öz

Giriş ve Amaç: Bu araştırma, 0-6 Aylık bebeği olan annelerin emzirme konusundaki tutumlarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini 235 anne oluşturdu. Araştırmanın verileri “Anne ve Bebeğe Ait Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Emzirme Tutumunu Değerlendirme Ölçeği (ETDÖ)” kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplandı. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde SPSS 25.0 istatistik paket programı kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alındı.
Bulgular ve Sonuç: Annelerin emzirmeye yönelik tutumları değerlendirildiğinde, çoğunun bebeklerini emzirdiği, ancak formül süt takviyesi de yapmak zorunda kaldıkları belirlendi. Ayrıca, annelerin çoğunun; meme başı çökmesi ve meme uçlarının çatlaması nedeniyle bebeği memeye bağlayamama sorunu yaşadıkları, emzirme eğitimi almadıkları, yeterli süt üretemedikleri ve yaşamın ilk günlerinde bebeklerine mama verdiklerini ifade ettiler. Annelerin eğitim düzeyi, aile tipi ve çocuk sayısı ile ETDÖ puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlılık saptandı (p<0.05). Bebeğin doğum ağırlığı, planlı gebelik sonrası doğan bebek ve bebekte sağlık sorunu olma durumları ile ETDÖ puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak fark olduğu belirlendi (p<0.05). Bebeğin emzirilmesi ve beslenmesine yönelik soruların ETDÖ puan ortalaması açısından karşılaştırıldığında; ilk emzirmede sorun yaşama durumu, emzirirken her iki memeyi verme durumu, formül süt verme nedeni, yalnızca anne sütü ile beslemeyi düşünme süresi ve toplamda anne sütü ile beslemeyi düşünme süresi ile ETDÖ puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlılık saptandı (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Anne sütü, emzirme, emzirme tutumu, Breast Milk, Breastfeeding, Breastfeeding Attitude

The Evaluatıon of The Attıtudes of Mothers Who Have 0-6 Months Baby on Breastfeedıng Subject: Descriptive and Cross-sectional Study

Öz

Introduction and Objective: This research was conducted as a descriptive and cross-sectional study study in order to evaluate the attitudes of mothers with 0-6 months old babies towards breastfeeding.
Materials and Methods: The sample of research constitutes 235 mothers.The datas of the research were collected by face-to-face interview method using the " Introductory Information Form for Mother and Baby " and the "Breastfeeding Attitude Evaluation Scale (ETBS)". SPSS 25.0 statistical package program was used in the analysis of the data obtained from the research. Statistical significance level was taken as p<0.05.
Results and Conclusion: When mothers' attitudes towards breastfeeding were evaluated, it was determined that most of the mothers breastfed their babies, but they had to supplement with formula milk. In addition the most of mothers stated that they had problem about inability to attach their babies to their breasts beacuse of their nipple collapse and cracking of the nipples, that they did not receive breastfeeding education, that they could not produce enough milk and that they gave formula to their babies in the first days of their lives. Statistically significant was found in terms of mothers' education level, family type, number of children and mean ETBS scores (p<0.05). It was determined that there was a statistical difference between the birth weight of the baby, health problems in the baby and baby born after planned pregnancy, and the mean ETDS score (p<0.05). When the questions about breastfeeding and feeding of the baby were compared in terms of the mean ETDS score; A statistically significant difference was found in terms of having problems in the first breastfeeding, giving both breasts while breastfeeding, reason for formula feeding, time to consider only breastfeeding, time to think about breastfeeding in total, and ETRS score averages (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Breast Milk, Breastfeeding, Breastfeeding Attitude

Kaynakça

• Aktaş, S., Kuroğlu, Z., Kazancı, E., & Korkmaz, A. (2020). Bebek dostu bir hastanede doğumu takiben formül süt desteği verilmesinde belirleyici faktörler. Pamukkale Tıp Dergisi, 13(1), 81-90. https://doi.org/10.31362/patd.631449
• Bahadır Ketenci, S. (2018). İki yaş altı çocuğu olan annelerin, anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. [Tıpta uzmanlık tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kartal Dr. Lütfi Kırdar Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi], İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Cantürk, D., & Kostak, M. A. (2020). Vajinal doğum yapan ve sezaryen operasyonu geçiren annelerin ilk emzirme davranışları, emzirme öz-yeterlilik düzeyleri ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 382-394. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.718662
• Çalık, K. Y., Çetin, F. C., & Erkaya, R. (2017). Annelerin emzirme konusunda uygulamaları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 80-91. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/376221
• Dinç, A., Dombaz, İ., & Dinç. D. (2015). 6-18 ay arası olan annelerin emzirme ve anne sütüne ilişkin geleneksel uygulamaları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3),125-130. DOI:10.5505/bsbd.2015.40316
• Gölbaşı, Z., Eroğlu, K., ve Kaya, D. (2018). Doğum yapan kadınların anne sütü ve emzirme mitlerine inanma durumlarının belirlenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 32-43. https://doi.org/10.30934/kusbed.402892
• Gölbaşı, Z., & Koç, G. (2008). Kadınların postpartum ilk 6 aylık süredeki emzirme davranışları ve prenatal dönemdeki emzirme tutumunun emzirme davranışları üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 15(1), 16-31. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88561
• Gülşen, Ç., & Merih, Y.D. (2018). Doğum sonu dönemde anneler kimden hangi desteği bekliyor?. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 4(1), 20-34. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1212137
• Güner, Ö., & Koruk, F. (2019). Şanlıurfa’da 0-6 aylık bebeklerin sadece anne sütü alma durumları ve etkileyen faktörler. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 6(1), 111-116. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/677177
• İnce, T., Kondolot, M., Yalçın, S.S., & Yurdakök, K. (2010). Annelerin emzirme danışmanlığı alma durumları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53(3), 189-197. http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_385.pdf
• Karadağ, M., Aydın, S., Yılmaz, Y., & Elmas, S. (2016). Altı aydan küçük bebeklerin emzirilme özellikleri. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 25(1), 22-27. https://www.researchgate.net/profile/Songuel-Duran-2/publication/310138289_Hemsirelik_Ogrencilerinin_Yeme_Tutumlari_ile_Problem_Cozme_Becerileri_Arasindaki_Iliski/links/58299b0308ae50954473406f/Hemsirelik-Oegrencilerinin-Yeme-Tutumlari-ile-Problem-Coezme-Becerileri-Arasindaki-Iliski.pdf#page=26
• Kaya, D. (2009). 0-24 aylık bebeği olan annelerin anne sütü ve emzirme ile ilgili bilgi, tutum ve uygulamaları. [Tıpta uzmanlık tezi, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı], Elazığ. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Tuncel, E. K., Dündar, C., & Canbaz Pekşen, Y. (2006). Bir üniversite hastanesine başvuran 0-24 aylık çocukların anne sütü ile beslenme durumlarının saptanması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokul Dergisi,10(1), 1-5. https://www.researchgate.net/profile/Cihad-Duendar/publication/280573177_Searching_Breastfed_Status_of_Children_of_0-24_Months_Applied_to_a_University_Hospital/links/55bb2fe708aec0e5f43eb381/Searching-Breastfed-Status-of-Children-of-0-24-Months-Applied-to-a-University-Hospital.pdf
• Keleş, M, M. (2020). İki yaşından küçük çocuğu olan annelerin anne sütü ve emzirme ile ilgili, bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. [Tıpta uzmanlık tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı], Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Koç, A., & Tezcan, P. (2005). Gebelerin emzirmeye ilişkin tutumları ve emzirme tutumunu etkileyen bazı faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 12(2),1-13. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88596
• Koç, Ö., Özkan, H., Sidar, N., & Can, D. (2017). Annelerin emzirme koçluğu hakkındaki bilgi, görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi. Çağdaş Tıp Dergisi, 7(2), 175-183. https://doi.org/10.16899/gopctd.326665
• Kurnaz, D. (2014). Erken postpartum dönemde annelerin emzirmeye ilişkin tutum ve başarılarını etkileyen faktörler. [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Ebelik Anabilim Dalı], Aydın. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Nguyen, P.T.K., Tran, H.T., Thai, T.T.T., Foster, K., Roberts, C.L., & Marais, B.J. (2018). Factors associated with breastfeeding intent among mothers of newborn babies in Da Nang, Viet Nam. International breastfeeding journal, 13(1), 1-7. DOI 10.1186/s13006-017-0144-7
• Oche, M. O., Umar, A. S., & Ahmed, H. (2011). Knowledge and practice of exclusive breastfeeding in Kware, Nigeria. African health sciences, 11(3), 518–523. file:///C:/Users/selverguler/Downloads/73444-Article%20Text-162153-1-10-20120207%20(1).pdf
• Özkan, H. A. (2015). Emzirme tutumunu değerlendirme ölçeği. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(1), 53-58. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/207494
• Tekgöçen, N. (2018). 0-6 aylık bebeklerin sadece anne sütü almasında sosyo-demografik özelliklerin yeri. [ Yüksek lisans tezi, Kırklareli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı], Kırklareli. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Turan A., & Kutlu L. (2020). Bebeklerin ilk emzirilmesinde geleneksel yaklaşımların etkisinin değerlendirilmesi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.3(1):53-64. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/954084
• Tuzcu, A., & Zencir, M. (2000). Denizli il merkezi yataklı tedavi kurumlarında doğum yapan annelerin emzirme tutumlarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 16(1):47-56. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/836341
• Tüğdür, M., Öğüt, S., Karaman, A., & Günay, N. (2020). Yeni doğum yapmış annelerin anne sütü ile ilgili uygulama ve görüşleri: Aydın’ da bebek dostu hastane örneği. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 617-624. https://doi.org/10.31067/0.2020.262
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2018). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, http://www.sck.gov.tr/wp-content/uploads/2020/08/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Türkyılmaz, C. (2017). Anne sütünün bebeğe ve anneye faydaları nelerdir? Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yenidoğan Dergisi, 2(2),154-179. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/751727 Ünsür, E. K., Gündoğan, B. D., Ünsür, M. T., & Okan, F. F. (2014). Emziren annelerin emzirme ile ilgili bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Euras J Fam Med, 3(1), 33-40.
• World Health Organization and UNICEF (2003). Global strategy for infant and young child feding. Genema, switzarland: World Health Organization, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42590/9241562218.pdf World Health Organization (2021) Infant and young child feeding. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding
• Yıldız, K. (2019). Yenidoğan yoğun bakımda bebeği yatan annelerin emzirme tutumu ve emzirme başarılarının belirlenmesi, [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı], Bursa. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yılmaz, G. (2019). 0-24 aylık bebeklerin beslenme şekillerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(4), 343-352. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/913294
• Yiğitbaş, Ç., Kahriman, İ., & Bulut, K. (2012). Trabzon il merkezindeki hastanelerde doğum yapan annelerin emzirme tutumlarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 1(2), 49-59. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/84327