Effect of virtual reality glasses applied during vaccine injection on pain and anxiety level in children aged 6-12: Randomized controlled Study

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 108 - 117, 31.03.2024

Büşra Kurban , Dilek Konuk Şener

https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1377204

Cited By: 1

Öz

Abstract

Objective: The study was conducted to determine the effect of virtual reality glasses applied during vaccine injection on pain and anxiety levels in children aged 6-12 years.

Material and Method: The research is a randomized controlled type experimental study. The research was carried out between April 2019 and March 2021 in the pediatric emergency department of the hospital located in northwest Turkey. The study sample included a total of 70 children (experimental group = 35, control group = 35) who agreed to participate in the study and met the sampling criteria. Personal Information Form, Wong-Baker Faces Pain Rating Scale and Children’s Fear Scale were used to collect data.

Results: When assessing the child's pain and anxiety levels. Children who were shown videos using virtual glasses had lower scores on the Wong-Baker Facial Pain Rating Scale and Children's Fear Scale than children in a control group who received regular vaccinations. The difference was found to be statistically significant. found between them (p<0.001).

Conclusion: As a result of the research, it was determined that virtual reality glasses are an effective method in relieving pain and fear during vaccine injection in children. In this direction, it is recommended to use virtual reality glasses to reduce the pain and fear level of children who are injected with vaccines.

References:
1. Aslan FE. (2004). Travmada ağrı. In: Şelimen D, editor. Acil bakım. İstanbul: Yüce Yayım; p. 390-1.

2. Atak Meriç T. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklarda venöz kan alımı sırasında iki farklı oyuncakla yapılan dikkati başka yöne çekme işleminin çocuğun emosyonel ve fizyolojik göstergelerine etkisinin belirlenmesi [master’s thesis]. [İstanbul]: Yeditepe Üniversitesi; 115 p.

3. Atılgan H, Saçkes M, Yurdagül H, Çırak Y. (2007). Korku yaşantıları ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3(28):79-93.

4. Büyükgönenç L, Kılıçarslan Törüner E. (2013). Çocukluk yaşlarda ağrı ve hemşirelik yönetimi. In: Conk Z, Başbakkal Z, Balyılmaz H, Bolışık B, editors. Pediatri hemşireliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; p. 885-901.

5. Caner N. (2020). Sanal gerçeklik gözlüğü ve akıllı telefon uygulamasının 7-13 yaş grubu çocuklarda preoperatif anksiyete üzerine etkisi [doctoral thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 82 p.

6. Chad R, Emaan S, Jillian O. (2018). Effect of virtual reality headset for pediatric fear and pain distraction during immunization. Pain Manag. May;8(3):175–9.

7. Çakır O, Yıldırım B. (2020). Çocuklarda ağrı, anksiyete ve stres yönetiminde yeni yöntem; sanal gerçeklik gözlüğü. In: Goncagül G, Günaydın E, editors. Sağlık bilimleri alanında güncel araştırmalar. Ankara: Sonçağ Yayıncılık; p. 135-49.

8. Çalışır H, Karataş P. (2019). Pediatri hemşireliğinde atravmatik bakım yaklaşımı: Ağrı, stres ve anksiyeteyi azaltmada farmakolojik olmayan uygulamalar. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 16(3): 234-245.

9. Çevik Ü. (2003). Yanıklı çocuklarda ağrı ve hemşirelik yaklaşımları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 6(3):91-5.

10. Çöçelli LP, Bacaksız BD, Ovayolu N. (2008). Ağrı tedavisinde hemşirenin rolü. Gaziantep Tıp Dergisi. 14(2):53-8.

11. Demir Y. (2008). Göğüs tüpü çıkarma işlemi sırasında yapılan soğuk uygulamanın ağrı ve anksiyete üzerine etkisi [doctoral thesis]. [İzmir]: Ege Üniversitesi; 253 p.

12. Elçigil A. (2011). Çocuğun ağrısının yönetiminde pediatri hemşiresinin karar vermesini etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 4(1):48-53.

13. Emir S, Cin Ş. (2004). Çocuklarda ağrı: Değerlendirme ve yaklaşım. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 57(3):153-60.

14. Erdoğan B. (2018). Çocuklarda kan alma sırasında uygulanan üç farklı yöntemin ağrı ve anksiyete üzerine etkisi [master’s thesis]. [Erzurum]: Atatürk Üniversitesi; 83 p.

15. Göksu F. (2017). Çocuklarda venöz kan alımı sırasında kullanılan sanal gerçeklik gözlüğünün hissedilen ağrı üzerine etkisi [master’s thesis]. [Zonguldak]: Bülent Ecevit Üniversitesi; 74 p.

16. Göl, İ. (2020). İntramüsküler aşı uygulamalarında ağrı yönetimi: Aspirasyonsuz hızlı enjeksiyon tekniği. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 3(2): 48-54.

17. Gündüz CS, Çalışkan N. (2018). Ağrı kontrolünde uygulanan non-farmakolojik yöntemler: Etkinliği hakkındaki kanıtlar yeterli mi? Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi. 1(2):76-81.

18. Hall LM, Ediriweera Y, Banks J, Nambiar A, Heal C. (2020). Cooling to reduce the pain associated with vaccination: A systematic review. Vaccine. 38(51):8082-8089.

19. İnal S, Canbulat N. (2015). Çocuklarda işlemsel ağrı yönetiminde dikkati başka yöne çekme yöntemlerinin kullanımı. Güncel Pediatri. 13(2):116-21.

20. Kaleci D, Tepe T, Tüzün H. (2017). Üç boyutlu sanal gerçeklik ortamlarındaki deneyimlere ilişkin kullanıcı görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 21(3):669-89.

21. Kant E. (2015). İntramüsküler enjeksiyon öncesi dinletilen müziğin ve bölgeye uygulanan basıncın ağrı üzerine etkisi [master’s thesis]. [Erzurum]: Atatürk Üniversitesi; 60 p.

22. Kaplan B. (2020). Çocuklarda damar yolu açma işlemi sırasında oluşan ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi [doctoral thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 71 p.

23. Kara R, Bal Yılmaz H. (2020). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin girişimsel ağrıyı azaltmak için kullandıkları yöntemlerin incelenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 17(2):104-11.

24. Karakaya A. (2014). Okul çocuklarında kan alma sırasında dikkatin başka yöne çekilmesinin hissedilen ağrı düzeyine etkisi [master’s thesis]. [İstanbul]: İstanbul Üniversitesi; 2014. 61 p.

25. Karakaya Suzan Ö. (2018). Sünnet olan çocuklarda işlem sırasında uygulanan kukla gösterisinin çocukların kaygı ve ağrı düzeylerine etkisi [master’s thesis]. [Karabük]: Karabük Üniversitesi; 72 p.

26. Kozier B, Berman A, Snyder S, Erb G. (2008). Fundamentals of nursing concepts, process and practice. 8nd ed. New Jersey: Prentice Hall; 1246 p.

27. Kuğuoğlu S. (2006). Ağrı algısını etkileyen faktörler-çocuklarda ağrı. In: Aslan FE, editor. Ağrı doğası ve kontrolü. İstanbul: Avrupa Tıp Kitapçılık; p. 51-60.

28. Lange B, Williams M, Fulton I. (2006). Virtual Reality distraction during pediatric medical procedures. Pediatric Pain Letter. 8(1):6-10.

29. McMurtry CM, Noel M, Chambers CT, McGrath PJ. (2011). Children's fear during procedural pain: preliminary investigation of the Children’s Fear Scale. Health Psychol. Nov;30(6):780-8.

30. Mutlu B. (2012). Çocuklarda venöz kan örneği alırken oluşan ağrıyı azaltmada balon şişirme ve öksürme yöntemlerinin etkisi [doctoral thesis]. [İstanbul]: İstanbul Üniversitesi; 118 p.

31. Oran S. (2012). Ortopedi servisinde yatan 7-12 yaş grubu çocuk hastalarda postoperatif ağrı yönetiminde müziğin etkisinin incelenmesi [master’s thesis]. [Manisa]: Celal Bayar Üniversitesi; 94 p.

32. Özalp Gerçeker G, Ayar D, Özdemir Z, Bektaş M. (2018). Çocuk anksiyete skalası-Durumluluk ve çocuk korku ölçeğinin Türk diline kazandırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 11(1):9-13.

33. Özdemir A, Kürtüncü M. (2017). Çocuklarda invaziv girişimler sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin kullanımı. Uluslararası Hakemli Akademik Spor, Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 23:48-60.

34. Özdemir A. (2019). 6-12 yaş çocuklarda invaziv işlemler (kan alma/ damaryolu açma) sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin anksiyete, korku ve ağrı yönetimine etkisi [master’s thesis]. [Zonguldak]: Bülent Ecevit Üniversitesi; 89 p.

35. Özveren H, Faydalı S, Özdemir S. (2016). Hemşirelerin ağrının farmakolojik olmayan yöntemlerle kontrolüne ilişkin bilgi ve uygulamaları. Turkish Journal of Clinics and Laboratory. 7(4):99-105.

36. Özveren H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 18(1):83-92.

37. Özyalçın S, Dinçer S. (2007). Çocuklarda Ağrı. Klinik Gelişim. 69(140):136-40.

38. Silverberg Z, Silverberg M, La Puma J. (2017). Virtual reality and vaccination: see the sea and be pain-free?. Paper presented at: World Summit on Pediatrics; Jun 24; Rome, Italy.

39. Sluka KA, George SZ. (2021). A New Definition of Pain: Update and Implications for Physical Therapist Practice and Rehabilitation Science. Phys Ther. 4;101(4):pzab019.

40. Şahin M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6(10):117-35.

41. Tüfenk N. (2021). Çocuklarda kan alma işlemi sırasında kaleidoskop ve sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının ağrı ve korku üzerine etkisi [master’s thesis]. [Samsun]: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; 70 p.

42. Uman LS, Birnie KA, Noel M, Parker JA, Chambers CT, McGrath PJ, Kisely SR. (2013). Psychological interventions for needle-related procedural pain and distress in children and adolescents (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews. 10(10).

43. Van Hulle Vincent C. (2007). Nurses' perceptions of children's pain: a pilot study of cognitive representations. J Pain Symptom Manage. 33(3):290-301.

44. Wiederhold BK, Gao K, Sulea C, Wiederhold MD. (2014). Virtual reality as a distraction technique in chronic pain patients. Cyberpsychol Behav Soc Netw. Jun;17(6):346–52.

45. Wong C, Lau E, Palozzi L, Campbell F. (2012). Pain management in children: Part 1 - Pain assessment tools and a brief review of nonpharmacological and pharmacological treatment options. Can Pharm J (Ott). Sep;145(5):222–5.

46. Wong DL, Baker CM. (1988). Pain in children: comparison of assessment scales. Pediatr Nurs. Jan-Feb;14(1):9–17.

47. Wong-Baker Faces Pain Rating Scale. (2021) [cited 2021 Nov 25] Available from: https://www.WongBakerFaces.org/.

Anahtar Kelimeler

pain, children, nursing, fear, virtual reality

6-12 yaş arası çocuklarda aşı enjeksiyonu sırasında uygulanan sanal gerçeklik gözlüğünün ağrı ve anksiyete düzeyine etkisi: Randomize kontrollü çalışma

Öz

Öz

Giriş ve Amaç: Araştırma, 6-12 yaş aralığındaki çocuklarda aşı enjeksiyonu sırasında uygulanan sanal gerçeklik gözlüğünün ağrı ve korku düzeylerine etkisinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Araştırma randomize kontrollü deneysel çalışmadır. Araştırma Nisan 2019-Mart 2021 tarihleri arasında, Türkiye'nin kuzeybatısında yer alan bir üniversite hastanesinin çocuk acil servisinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, araştırmaya katılmayı kabul eden ve örneklem seçim kriterlerini karşılayan toplam 70 çocuk (girişim grubu = 35, kontrol grubu = 35) oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Wong Baker Yüz İfadelerini Derecelendirme Ölçeği ve Çocuk Korku Ölçeği kullanılmıştır.

Bulgular: Çocukların ağrı ve korku düzeyleri değerlendirildiğinde; sanal gözlük ile video izletilen çocukların Wong Baker Yüz İfadelerini Derecelendirme Ölçeği ve Çocuk Korku Ölçeği puanlarının rutin aşı uygulaması yapılan kontrol grubundaki çocuklara göre daha düşük olduğu belirlenmiş ve aralarında istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,001).

Sonuç: Araştırmanın sonucunda, çocuklarda aşı enjeksiyonu sırasında oluşan ağrı ve korkunun giderilmesinde sanal gerçeklik gözlüğünün etkili bir yöntem olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda, aşı enjeksiyonu uygulanan çocukların ağrı ve korku düzeyinin azalması için sanal gerçeklik gözlüğü kullanılması önerilmektedir.

Kaynakça:

1. Aslan FE. (2004). Travmada ağrı. In: Şelimen D, editor. Acil bakım. İstanbul: Yüce Yayım; p. 390-1.

2. Atak Meriç T. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklarda venöz kan alımı sırasında iki farklı oyuncakla yapılan dikkati başka yöne çekme işleminin çocuğun emosyonel ve fizyolojik göstergelerine etkisinin belirlenmesi [master’s thesis]. [İstanbul]: Yeditepe Üniversitesi; 115 p.

3. Atılgan H, Saçkes M, Yurdagül H, Çırak Y. (2007). Korku yaşantıları ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3(28):79-93.

4. Büyükgönenç L, Kılıçarslan Törüner E. (2013). Çocukluk yaşlarda ağrı ve hemşirelik yönetimi. In: Conk Z, Başbakkal Z, Balyılmaz H, Bolışık B, editors. Pediatri hemşireliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; p. 885-901.

5. Caner N. (2020). Sanal gerçeklik gözlüğü ve akıllı telefon uygulamasının 7-13 yaş grubu çocuklarda preoperatif anksiyete üzerine etkisi [doctoral thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 82 p.

6. Chad R, Emaan S, Jillian O. (2018). Effect of virtual reality headset for pediatric fear and pain distraction during immunization. Pain Manag. May;8(3):175–9.

7. Çakır O, Yıldırım B. (2020). Çocuklarda ağrı, anksiyete ve stres yönetiminde yeni yöntem; sanal gerçeklik gözlüğü. In: Goncagül G, Günaydın E, editors. Sağlık bilimleri alanında güncel araştırmalar. Ankara: Sonçağ Yayıncılık; p. 135-49.

8. Çalışır H, Karataş P. (2019). Pediatri hemşireliğinde atravmatik bakım yaklaşımı: Ağrı, stres ve anksiyeteyi azaltmada farmakolojik olmayan uygulamalar. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 16(3): 234-245.

9. Çevik Ü. (2003). Yanıklı çocuklarda ağrı ve hemşirelik yaklaşımları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 6(3):91-5.

10. Çöçelli LP, Bacaksız BD, Ovayolu N. (2008). Ağrı tedavisinde hemşirenin rolü. Gaziantep Tıp Dergisi. 14(2):53-8.

11. Demir Y. (2008). Göğüs tüpü çıkarma işlemi sırasında yapılan soğuk uygulamanın ağrı ve anksiyete üzerine etkisi [doctoral thesis]. [İzmir]: Ege Üniversitesi; 253 p.

12. Elçigil A. (2011). Çocuğun ağrısının yönetiminde pediatri hemşiresinin karar vermesini etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 4(1):48-53.

13. Emir S, Cin Ş. (2004). Çocuklarda ağrı: Değerlendirme ve yaklaşım. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 57(3):153-60.

14. Erdoğan B. (2018). Çocuklarda kan alma sırasında uygulanan üç farklı yöntemin ağrı ve anksiyete üzerine etkisi [master’s thesis]. [Erzurum]: Atatürk Üniversitesi; 83 p.

15. Göksu F. (2017). Çocuklarda venöz kan alımı sırasında kullanılan sanal gerçeklik gözlüğünün hissedilen ağrı üzerine etkisi [master’s thesis]. [Zonguldak]: Bülent Ecevit Üniversitesi; 74 p.

16. Göl, İ. (2020). İntramüsküler aşı uygulamalarında ağrı yönetimi: Aspirasyonsuz hızlı enjeksiyon tekniği. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 3(2): 48-54.

17. Gündüz CS, Çalışkan N. (2018). Ağrı kontrolünde uygulanan non-farmakolojik yöntemler: Etkinliği hakkındaki kanıtlar yeterli mi? Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi. 1(2):76-81.

18. Hall LM, Ediriweera Y, Banks J, Nambiar A, Heal C. (2020). Cooling to reduce the pain associated with vaccination: A systematic review. Vaccine. 38(51):8082-8089.

19. İnal S, Canbulat N. (2015). Çocuklarda işlemsel ağrı yönetiminde dikkati başka yöne çekme yöntemlerinin kullanımı. Güncel Pediatri. 13(2):116-21.

20. Kaleci D, Tepe T, Tüzün H. (2017). Üç boyutlu sanal gerçeklik ortamlarındaki deneyimlere ilişkin kullanıcı görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 21(3):669-89.

21. Kant E. (2015). İntramüsküler enjeksiyon öncesi dinletilen müziğin ve bölgeye uygulanan basıncın ağrı üzerine etkisi [master’s thesis]. [Erzurum]: Atatürk Üniversitesi; 60 p.

22. Kaplan B. (2020). Çocuklarda damar yolu açma işlemi sırasında oluşan ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi [doctoral thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 71 p.

23. Kara R, Bal Yılmaz H. (2020). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin girişimsel ağrıyı azaltmak için kullandıkları yöntemlerin incelenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 17(2):104-11.

24. Karakaya A. (2014). Okul çocuklarında kan alma sırasında dikkatin başka yöne çekilmesinin hissedilen ağrı düzeyine etkisi [master’s thesis]. [İstanbul]: İstanbul Üniversitesi; 2014. 61 p.

25. Karakaya Suzan Ö. (2018). Sünnet olan çocuklarda işlem sırasında uygulanan kukla gösterisinin çocukların kaygı ve ağrı düzeylerine etkisi [master’s thesis]. [Karabük]: Karabük Üniversitesi; 72 p.

26. Kozier B, Berman A, Snyder S, Erb G. (2008). Fundamentals of nursing concepts, process and practice. 8nd ed. New Jersey: Prentice Hall; 1246 p.

27. Kuğuoğlu S. (2006). Ağrı algısını etkileyen faktörler-çocuklarda ağrı. In: Aslan FE, editor. Ağrı doğası ve kontrolü. İstanbul: Avrupa Tıp Kitapçılık; p. 51-60.

28. Lange B, Williams M, Fulton I. (2006). Virtual Reality distraction during pediatric medical procedures. Pediatric Pain Letter. 8(1):6-10.

29. McMurtry CM, Noel M, Chambers CT, McGrath PJ. (2011). Children's fear during procedural pain: preliminary investigation of the Children’s Fear Scale. Health Psychol. Nov;30(6):780-8.

30. Mutlu B. (2012). Çocuklarda venöz kan örneği alırken oluşan ağrıyı azaltmada balon şişirme ve öksürme yöntemlerinin etkisi [doctoral thesis]. [İstanbul]: İstanbul Üniversitesi; 118 p.

31. Oran S. (2012). Ortopedi servisinde yatan 7-12 yaş grubu çocuk hastalarda postoperatif ağrı yönetiminde müziğin etkisinin incelenmesi [master’s thesis]. [Manisa]: Celal Bayar Üniversitesi; 94 p.

32. Özalp Gerçeker G, Ayar D, Özdemir Z, Bektaş M. (2018). Çocuk anksiyete skalası-Durumluluk ve çocuk korku ölçeğinin Türk diline kazandırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 11(1):9-13.

33. Özdemir A, Kürtüncü M. (2017). Çocuklarda invaziv girişimler sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin kullanımı. Uluslararası Hakemli Akademik Spor, Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 23:48-60.

34. Özdemir A. (2019). 6-12 yaş çocuklarda invaziv işlemler (kan alma/ damaryolu açma) sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin anksiyete, korku ve ağrı yönetimine etkisi [master’s thesis]. [Zonguldak]: Bülent Ecevit Üniversitesi; 89 p.

35. Özveren H, Faydalı S, Özdemir S. (2016). Hemşirelerin ağrının farmakolojik olmayan yöntemlerle kontrolüne ilişkin bilgi ve uygulamaları. Turkish Journal of Clinics and Laboratory. 7(4):99-105.

36. Özveren H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 18(1):83-92.

37. Özyalçın S, Dinçer S. (2007). Çocuklarda Ağrı. Klinik Gelişim. 69(140):136-40.

38. Silverberg Z, Silverberg M, La Puma J. (2017). Virtual reality and vaccination: see the sea and be pain-free?. Paper presented at: World Summit on Pediatrics; Jun 24; Rome, Italy.

39. Sluka KA, George SZ. (2021). A New Definition of Pain: Update and Implications for Physical Therapist Practice and Rehabilitation Science. Phys Ther. 4;101(4):pzab019.

40. Şahin M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6(10):117-35.

41. Tüfenk N. (2021). Çocuklarda kan alma işlemi sırasında kaleidoskop ve sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının ağrı ve korku üzerine etkisi [master’s thesis]. [Samsun]: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; 70 p.

42. Uman LS, Birnie KA, Noel M, Parker JA, Chambers CT, McGrath PJ, Kisely SR. (2013). Psychological interventions for needle-related procedural pain and distress in children and adolescents (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews. 10(10).

43. Van Hulle Vincent C. (2007). Nurses' perceptions of children's pain: a pilot study of cognitive representations. J Pain Symptom Manage. 33(3):290-301.

44. Wiederhold BK, Gao K, Sulea C, Wiederhold MD. (2014). Virtual reality as a distraction technique in chronic pain patients. Cyberpsychol Behav Soc Netw. Jun;17(6):346–52.

45. Wong C, Lau E, Palozzi L, Campbell F. (2012). Pain management in children: Part 1 - Pain assessment tools and a brief review of nonpharmacological and pharmacological treatment options. Can Pharm J (Ott). Sep;145(5):222–5.

46. Wong DL, Baker CM. (1988). Pain in children: comparison of assessment scales. Pediatr Nurs. Jan-Feb;14(1):9–17.

47. Wong-Baker Faces Pain Rating Scale. (2021) [cited 2021 Nov 25] Available from: https://www.WongBakerFaces.org/.

Anahtar Kelimeler

ağrı, çocuk, hemşirelik, korku, sanal gerçeklik

Kaynakça

• Akıncı G, Özkan SA. (2024). Türkiye’de ebelik ve hemşirelik alanında ağrı ve/veya anksiyetenin azaltılması için sanal gerçeklik gözlüğü kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerin sistematik incelenmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 7(1): 284-293.
• Aslan FE. (2004). Travmada ağrı. In: Şelimen D, editor. Acil bakım. İstanbul: Yüce Yayım; p. 390-1.
• Atak Meriç T. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklarda venöz kan alımı sırasında iki farklı oyuncakla yapılan dikkati başka yöne çekme işleminin çocuğun emosyonel ve fizyolojik göstergelerine etkisinin belirlenmesi [master’s thesis]. [İstanbul]: Yeditepe Üniversitesi; 115 p.
• Atılgan H, Saçkes M, Yurdagül H, Çırak Y. (2007). Korku yaşantıları ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3(28):79-93.
• Büyükgönenç L, Kılıçarslan Törüner E. (2013). Çocukluk yaşlarda ağrı ve hemşirelik yönetimi. In: Conk Z,
• Başbakkal Z, Balyılmaz H, Bolışık B, editors. Pediatri hemşireliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; p. 885-901.
• Caner N. (2020). Sanal gerçeklik gözlüğü ve akıllı telefon uygulamasının 7-13 yaş grubu çocuklarda preoperatif anksiyete üzerine etkisi [doctoral thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 82 p.
• Chad R, Emaan S, Jillian O. (2018). Effect of virtual reality headset for pediatric fear and pain distraction during immunization. Pain Manag. May;8(3):175–9.
• Chang ZY, Kang GCY, Koh EYL, Fong RJK, Tang J, Goh CK and Tan NC. (2022). Immersive Virtual Reality in Alleviating Pain and Anxiety in Children During Immunization in Primary Care: A Pilot Randomized Controlled Trial. Front. Pediatr. Mar; 10:847257.
• Çakır O, Yıldırım B. (2020). Çocuklarda ağrı, anksiyete ve stres yönetiminde yeni yöntem; sanal gerçeklik gözlüğü. In: Goncagül G, Günaydın E, editors. Sağlık bilimleri alanında güncel araştırmalar. Ankara: Sonçağ Yayıncılık; p. 135-49.
• Çalışır H, Karataş P. (2019). Pediatri hemşireliğinde atravmatik bakım yaklaşımı: Ağrı, stres ve anksiyeteyi azaltmada farmakolojik olmayan uygulamalar. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 16(3): 234-245.
• Çevik Ü. (2003). Yanıklı çocuklarda ağrı ve hemşirelik yaklaşımları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 6(3):91-5.
• Çöçelli LP, Bacaksız BD, Ovayolu N. (2008). Ağrı tedavisinde hemşirenin rolü. Gaziantep Tıp Dergisi. 14(2):53-8.
• Demir Y, Khorshıd L. (2010). The effect of cold application in combination with standard analgesic administration on pain and anxiety during chest tube removal: a single-blinded, randomized, double-controlled study. Pain Management Nursing, 11(3):186-196.
• Dönmez A, Türk A. (2023). Çocukluk Dönemi Korkuları ve Bir Müdahale Aracı Olarak Sanal Gerçeklik Uygulamasının Kullanımı. Hemşirelik Bilimi Dergisi. 6(1): 45-54.
• Elçigil A. (2011). Çocuğun ağrısının yönetiminde pediatri hemşiresinin karar vermesini etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 4(1):48-53.
• Ellerton K, Tharmarajah H, Puleio D, Medres R, Brown L, Ringelblum D, Vogel K, Dolphin A, McKellar S, Bridson F, Paul E, John-White M, Craig S. (2023). Virtual Reality for IMMunisation (VRIMM) pain in young children: Results of a randomised controlled trial in general practice. Aust J Gen Pract. Oct; 52(10):704-10.
• Emir S, Cin Ş. (2004). Çocuklarda ağrı: Değerlendirme ve yaklaşım. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 57(3):153-60.
• Erdogan B, Ozdemir AA. (2021). The effect of three different methods on venipuncture pain and anxiety in children: Distraction cards, virtual reality, and Buzzy®(randomized controlled trial). Journal of Pediatric Nursing, 58, e54-e62.
• Göksu F. (2017). Çocuklarda venöz kan alımı sırasında kullanılan sanal gerçeklik gözlüğünün hissedilen ağrı üzerine etkisi [master’s thesis]. [Zonguldak]: Bülent Ecevit Üniversitesi; 74 p.
• Göl, İ. (2020). İntramüsküler aşı uygulamalarında ağrı yönetimi: Aspirasyonsuz hızlı enjeksiyon tekniği. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 3(2): 48-54.
• Gündüz CS, Çalışkan N. (2018). Ağrı kontrolünde uygulanan non-farmakolojik yöntemler: Etkinliği hakkındaki kanıtlar yeterli mi? Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi. 1(2):76-81.
• Hall LM, Ediriweera Y, Banks J, Nambiar A, Heal C. (2020). Cooling to reduce the pain associated with vaccination: A systematic review. Vaccine. 38(51):8082-8089.
• İnal S, Canbulat N. (2015). Çocuklarda işlemsel ağrı yönetiminde dikkati başka yöne çekme yöntemlerinin kullanımı. Güncel Pediatri. 13(2):116-21.
• Kaleci D, Tepe T, Tüzün H. (2017). Üç boyutlu sanal gerçeklik ortamlarındaki deneyimlere ilişkin kullanıcı görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 21(3):669-89.
• Kaplan B. (2020). Çocuklarda damar yolu açma işlemi sırasında oluşan ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi [doctoral thesis]. [Kayseri]: Erciyes Üniversitesi; 71 p.
• Kara R, Bal Yılmaz H. (2020). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin girişimsel ağrıyı azaltmak için kullandıkları yöntemlerin incelenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 17(2):104-11.
• Karakaya A, Gözen D. (2016). The effect of distraction on pain level felt by school-age children during venipuncture procedure—Randomized controlled trial. Pain Management Nursing, 17(1):47-53.
• Karakaya Suzan Ö, Şahin ÖÖ, Baran Ö. (2020). Effect of puppet show on children's anxiety and pain levels during the circumcision operation: A randomized controlled trial. Journal of Pediatric Urology, 16(4):490-e1.
• Kozier B, Berman A, Snyder S, Erb G. (2008). Fundamentals of nursing concepts, process and practice. 8nd ed. New Jersey: Prentice Hall; 1246 p.
• Kuğuoğlu S. (2006). Ağrı algısını etkileyen faktörler-çocuklarda ağrı. In: Aslan FE, editor. Ağrı doğası ve kontrolü. İstanbul: Avrupa Tıp Kitapçılık; p. 51-60.
• Lange B, Williams M, Fulton I. (2006). Virtual Reality distraction during pediatric medical procedures. Pediatric Pain Letter. 8(1):6-10.
• McMurtry CM, Noel M, Chambers CT, McGrath PJ. (2011). Children's fear during procedural pain: preliminary investigation of the Children’s Fear Scale. Health Psychol. 30(6):780-8.
• Mutlu B. (2012). Çocuklarda venöz kan örneği alırken oluşan ağrıyı azaltmada balon şişirme ve öksürme yöntemlerinin etkisi [doctoral thesis]. [İstanbul]: İstanbul Üniversitesi; 118 p.
• Özalp Gerçeker G, Ayar D, Özdemir Z, Bektaş M. (2018). Çocuk anksiyete skalası-Durumluluk ve çocuk korku ölçeğinin Türk diline kazandırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 11(1):9-13.
• Özdemir A, Kürtüncü M. (2017). Çocuklarda invaziv girişimler sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin kullanımı. Uluslararası Hakemli Akademik Spor, Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 23:48-60.
• Özdemir A. (2019). 6-12 yaş çocuklarda invaziv işlemler (kan alma/ damaryolu açma) sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin anksiyete, korku ve ağrı yönetimine etkisi [master’s thesis]. [Zonguldak]: Bülent Ecevit Üniversitesi; 89 p.
• Özveren H, Faydalı S, Özdemir S. (2016). Hemşirelerin ağrının farmakolojik olmayan yöntemlerle kontrolüne ilişkin bilgi ve uygulamaları. Turkish Journal of Clinics and Laboratory. 7(4):99-105.
• Özveren H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 18(1):83-92.
• Özyalçın S, Dinçer S. (2007). Çocuklarda Ağrı. Klinik Gelişim. 69(140):136-40.
• Sayar S, Ergin D. (2019). Ortopedi servisinde yatan çocuk hastalarda ameliyat sonrası ağrı yönetiminde müziğin etkisinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1):67-73.
• Silverberg Z, Silverberg M, La Puma J. (2017). Virtual reality and vaccination: see the sea and be pain-free?. Paper presented at: World Summit on Pediatrics; Jun 24; Rome, Italy.
• Sluka KA, George SZ. (2021). A New Definition of Pain: Update and Implications for Physical Therapist Practice and Rehabilitation Science. Phys Ther. 4;101(4):pzab019.
• Şahin M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6(10):117-35.
• Tüfenk N. (2021). Çocuklarda kan alma işlemi sırasında kaleidoskop ve sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının ağrı ve korku üzerine etkisi [master’s thesis]. [Samsun]: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; 70 p.
• Uman LS, Birnie KA, Noel M, Parker JA, Chambers CT, McGrath PJ, Kisely SR. (2013). Psychological interventions for needle-related procedural pain and distress in children and adolescents (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews. 10(10).
• Van Hulle Vincent C. (2007). Nurses' perceptions of children's pain: a pilot study of cognitive representations. J Pain Symptom Manage. 33(3):290-301.
• Wiederhold BK, Gao K, Sulea C, Wiederhold MD. (2014). Virtual reality as a distraction technique in chronic pain patients. Cyberpsychol Behav Soc Netw. Jun;17(6):346–52.
• Wang Y, Guo L, Xiong X. (2022). Effects of Virtual Reality-Based Distraction of Pain, Fear, and Anxiety During Needle-Related Procedures in Children and Adolescents. Front. Psychol. Apr; 13:842847.
• Wong C, Lau E, Palozzi L, Campbell F. (2012). Pain management in children: Part 1 - Pain assessment tools and a brief review of nonpharmacological and pharmacological treatment options. Can Pharm J (Ott). Sep;145(5):222–5.
• Wong DL, Baker CM. (1988). Pain in children: comparison of assessment scales. Pediatr Nurs. 14(1):9–17. Wong-Baker Faces Pain Rating Scale. (2021) [cited 2021 Nov 25] Available from: https://www.WongBakerFaces.org/.