SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİNDEKİ ÖLÜMLÜLÜK GÖSTERGELERİNE GÖRE TÜRKİYEDE BÖLGESEL EŞİTSİZLİKLER

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 16 - 22, 19.12.2019

Alpaslan Türkkan

Öz

Çalışmanın amacı, Sürdürülebilir Kalkınma
Hedeflerindeki ölümlülük göstergelerinde bölgesel eşitsizlikleri
değerlendirmektir. Çalışma ekolojik tipte ve referans yılı 2017'dir. Çalışmada
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey-1 kullanılmıştır.
Çalışmanın verisi TC Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017’den ve
TUIK'den alınmıştır. Çalışmada ölümlerin dağılımı (anne, yenidoğan, bebek ve
çocuk ölümlülüğü, trafik ölümleri, 
intihar ve dolaşım sistemi, iyi ve kötü huylu tümörler, solunum sistemi
hastalıkları, endokrin, beslenme ve metabolizma hastalıkları, sinir sistemi ve
duyu organı hastalıkları, dışsal yaralanma nedenleri ve zehirlenme ölüm
oranları) Türkiye ve İBBS Düzey-1’de değerlendirilmiştir. Bölgesel
eşitsizlikleri göstermek için risk farkı (RF), risk oranı (RO), topluma
atfedilen risk (TAR) ve topluma atfedilen risk yüzdesi (TAR %) hesaplanmıştır.
Bu çalışma Türkiye’de ölümlükte belirgin bölgesel eşitsizlikler olduğunu
göstermiştir. Yenidoğan, bebek ve 5 yaş altı çocuk ölümlerinde en büyük risk
Güneydoğu Anadolu bölgesindedir. Bölgesel eşitsizliklerin saptanması önemli
fırsat sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma, Sağlıkta Eşitsizlik, Ölümlülük

Kaynakça

• Irwin, A., & Scali, E. (2010). Action on the social determinants of health: learning from previous experiences, Social Determinants of Health Discussion Paper 1. WHO.
• Mackenbach, J., Stirbu, I., Roskam, A.J.R., Schaap, M.M., Menvielle, G., Leinsalu, M., & Kunst, A. E. (2008). Socioeconomic Inequalities in Health in 22 European Countries, New England Journal of Medicine, 358(12), 2468–2481.
• Plümper, T., Laroze, D., & Neumayer, E. (2018). Regional inequalities in premature mortality in Great Britain, PLoS ONE, 13(2), 1–16.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. (2018). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017. Ankara: Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Hayati İstatistikler. Retrieved July 18, 2019, from http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060
• UN News Centre. (2015). UN adopts new Global Goals, charting sustainable development for people and planet by 2030. United Nations Department of Economic and Social Affairs. Retrieved July 18, 2019, from http://www.un.org/en/development/desa/news/sustainable/un-adopts-new-global-goals.html#more-15178
• WHO. (2013). Handbook on Health Inequality Monitoring. luxembourg: WHO.
• WHO. (2019). Rio Political Declaration on Social Determinants of Health. Retrieved July 18, 2019, from https://www.who.int/sdhconference/declaration/en/
• WHO Regional Office for Europe. (2012). Addressing the social determinants of health: the urban dimension and the role of local government. (M. Grady & P. Goldblatt, Eds.). Copenhagen: WHO Regional Office for Europe to.
• WHO Regional Office for Europe. (2018). Belfast charter for healthy cities operationalizing the Copenhagen Consensus of Major: Healthier and Happier Cities for All.
• World Health Organization. (2013). Health 2020: A European Policy Framework and Strategy for the 21st Century. World Health Organization. https://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004