Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Okul Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2018, Sayı: 35, 64 - 86, 30.06.2018

Elçin Yazıcı , Meryem Çelik , Filiz Nur Yıldırım Elif Altıntaş Ayşenur Güneş

Öz

Eğitim,
günümüzün en yaygın toplumsal kurumlarından birisi olan okullarda
verilmektedir. Bu nedenle eğitim
sürecinin odağında okul kavramı yer alır. Okulun zaman içerisinde değişen ve
gelişen rol ve sorumlulukları onun varlığına yönelik bakış açılarını
etkilemiştir. Buna bağlı olarak okulun hitap ettiği yakın ve uzak çevrede yer
alan, öğretmen, çocuk, veli, yönetici vb. algılarında da bir takım değişiklere
yol açtığı söylenebilir. Özellikle okul öncesi çocuklarda okul kavramına
ilişkin algı, son derece önemlidir. Bu noktadan hareketle
çalışma, okul öncesi dönemdeki çocukların “Okul” kavramına ilişkin sahip
oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmak amacıyla
yapılmıştır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim desenine göre
yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubuna tesadüfî
örnekleme yöntemi ile seçilen Türkiye, Bulgaristan ve Kıbrıs’ta okul öncesi
eğitim kurumuna devam eden toplam 75 çocuk dahil edilmiştir. Veriler, çocukların okul
kavramı ile ilgili algılarını belirlemek amacıyla “Okul … gibidir. Çünkü …” ifadelerini
tamamlamasıyla elde edilmiştir. Toplanan veriler içerik analizi tekniği ile
analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre çocuklar “Okul”
kavramı için geçerli toplam 73 (Türkiye 36,
Bulgaristan 22 ve Kıbrıs 15) metafor üretmiştir. Üretilen bu metaforlar
daha sonra ortak özellikleri ve benzetme yönleri dikkate alınarak
kategorileştirilmiştir. Bu işlem sonucunda “Okul” kavramı için çeşitli
kategoriler elde edilmiştir. Türkiye
için yaşam alanı, eğlendirici, bilgi sağlayıcı, ilgi çekici, sosyal ilişkiler,
güven verici ve kural kategorileri; Bulgaristan için yaşam alanı, eğlendirici,
bilgi sağlayıcı, ilgi çekici, sosyal ortam, güven verici ve sağlık
kategorileri, Kıbrıs için yaşam alanı, eğlendirici, bilgi sağlayıcı,
tanımlayıcı, sosyal ilişkiler, güven verici ve açık alan kategorileri olmak
üzere toplam 21 kategori elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, okul, metafor

Kaynakça

• Acay Sözbir, S. ve Çamlıbel Çakmak Ö. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının “müzik” kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Social Science, 42, 269-282. Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3248.
• Aksoy, P. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarının eğitim ortamlarının niteliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan Karaküçük, S. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında fiziksel/mekansal koşulların incelenmesi: Sivas ili örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 307-320.
• August, A. L. (2008). Preschool education in beize: research on the current status and implications for the future. Unpublished Doctoral Dissertation. College of Education and Human Services University of North Florida.
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Blakemore, S.J. and Frith, U. (2005). The learning brain lessons for education. 18 pp., Printed in the United Kingdom: Blackwell Publishing Ltd.
• Cerit, Y. (2006). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin okul kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 669-699.
• Chen, H. (2008). Early childhood education: Perceptions about professional competence among Taiwanese preservice teachers. Unpublished Doctoral Dissertation. Education Administration Adult and Higher Education Program in the Graduate School University of South Dakota.
• Çukur, D. (2011). Okulöncesi çocukluk döneminde sağlıklı gelişimi destekleyici dış mekan tasarımı. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12, 70-76.
• Javidi, F. (2011). Students' perceptions of early childhood program quality according to the national association for the education of young children standards. Unpublished Doctoral Dissertation. The University of North Carolina at Charlotte.
• Kandır, A. ve Yazıcı, E. (2016). Preschool education in Turkey pp.15-27. (Edit. Atasoy, E., Efe, R., Jazdzewska, I. ve Yaldır, H.). Current advances in education. Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
• Kotaman, H. (2009). Rudolf Steiner ve Waldorf Okulu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(I),174-194.
• Kubanç, Y. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarının fiziki durumunun incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 675-688.
• MEB, (2013). 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Miles, M.B. and Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Nalçacı, A ve Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 239-258.
• Ogurlu, Ü., Öpengin, E. ve Hızlı, E. (2015). Üstün yetenekli öğrencilerin okul ve öğretmene ilişkin metaforik algıları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 46, 67-83.
• Özdemir, S. ve Akkaya, E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 295-322.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Educational Administration: Theory and Practice,Yaz, (55), 459-496.
• Sevinç, M. (2009). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde oyun. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Şimşek Çetin, Ö. (2015). Okul öncesi eğitim ortamları (Edit. Alisinanoğlu, F. ve Bayraktar, V.) Okul öncesi eğitime giriş. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Tulunay Ateş, Ö. (2016). Öğrencilerin öğretmen ve okul metaforları. International Journal of Contemporary Educational Studies, 2(1), 78-93.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Kitabevi.