Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Birinci Dünya Savaşı’na Yönelik Algıları

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 108 - 132, 30.06.2020

Beytullah Kaya , Aylin Filazioglu

Öz

Bu çalışma ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin 1. Dünya Savaşı’na yönelik algılarını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada öğrencilerin sahip oldukları algıların belirlenmesi amaçlandığı için nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinde bir devlet ortaokulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Çalışmada derinlemesine bilgi toplanması, bir durumun sonuçlarının tespit edilmesi amaçlandığı için yarı yapılandırılmış mülakat yöntemi kullanılmıştır. Mülakat 14 öğrenciyle bizzat araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Öğrenci söylemleri işlenirken betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları araştırma alt problemlerine uygun olarak sunulmuştur. Çalışmadan Dünya Savaşı’nın, devletler arasındaki rekabeti ve dünyaya hâkim olma hırsı gibi nedenlerden çıktığına, Osmanlı Devleti’nin izlediği siyasetin yanlış olduğuna, savaşın Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkilediğine ve savaş sürecinde izlenilen politikaların Türk tarihini kötü etkilediğine yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda öğrencilerin kazanımlara yönelik algılar geliştirdikleri, I. Dünya Savaşı olaylarını değerlendirirken olayları eleştirel bir yaklaşımla akademik olarak inceleyebildikleri bilgilerine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

I. Dünya Savaşı, TC. İnkılap Tarihi, Öğrenci Algıları, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• Aktaş, Ö. (2013), Tarih Ders Kitaplarında Savaş Konularının Anlatımı Üzerine Bir Değerlendirme, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/ Sosyal Bilimler Öğretimi Özel Sayı, 6(14), 69-106.
• Alaca, E. (2017), Cumhuriyet Dönemi Ortaokul Ders Kitapları Üzerine Bir Değerlendirme, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 759-785.
• Alkan, N. (2014), Alman Kaynaklarına Göre Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na Girmesi, Z. Türkmen içinde 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında 1. Dünya Savaşı’nı Anlamak Uluslararası Sempozyumu, 157-178, İstanbul: Harp Akademileri Basımevi.
• Ambarlı, A. (2010), Türkiye’de Cumhuriyetten Günümüze Sosyal Bilgiler Programları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. Armaoğlu, F. (2009), 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Aslan, E. (1994), Devrim Tarihi Ders Kitapları, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları Sempozyumu, İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Ayrancı, İ. (2014), Cumhuriyet Dönemi’nde Yapılan İlk Resmi İslam Tarihi Çalışmaları, Dini Araştırmalar, 17(45), 115-136.
• Baydar, S. ve Öztürk, F. (2018), Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, MEB Yayınevi.
• Behar, B. E. (1996), İktidar ve Tarih, İstanbul: Afa Yayınları.
• Boykoy, S. (2011), Türkiye’de 1939-1945 Yıllarında Tarih Öğretim Programları ve Tarih Ders Kitaplarının İncelenmesi, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 157-181.
• Bökeoğlu, Ö.Ç. (?), Davranış Bilimlerinde İleri Araştırma, 07 Nisan 2019 tarihinde https://acikders.ankara.edu.tr adresinden alınmıştır.
• Bütün M. ve Demir S.B. (2013), Nitel Araştırma Yöntemleri( John W. Creswell), Ankara, Siyaset Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş. ve Diğerleri.(2018) Bilimsel Araştırma Yöntemleri (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çapa, M. (2002),Cumhuriyetin İlk Yılarında Tarih Öğretimi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, ? 29-30, 39-55.
• Doğan, D.M. (2014), 80. Yılında İnkılap(Tarihi) Dersleri, TYB Akademi 100. Yılında 1. Dünya Savaşı, 11, 103-114. Gedikler, H. G.,ve Tekin, S. (2018), Türkiye’de Ortaöğretim Kurumları Ders Kitaplarında 1. Dünya Savaşı’nın Öğretimi, Çağdaş Türkiye Tarihi araştırmaları Dergisi, 37, 475-510.
• Kabapınar, Y. (1992), Başlangıcından Günümüze Türk Tarih Tezi ve Lise Kitaplarına Etkisi, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 143-177.
• Karaca, T. N. (2014), Birinci Dünya Savaşı’na Giden Yolda Kara El Grubu ve Franz Ferdinand’a Suikast, 100. Yılında I. Dünya Savaşı Kongresi, Budapeşte: Atatürk Araştırma Merkez Yayınları.
• Kaşıyuğun, A. (2009), Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na Girmeden Önceki İttifak Arayışları, History Studies, 1(1), 318-341.
• Keskin, Y. (2012), Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel Döneminde Ortaokul-Lise Tarih Programları Ve Ders Kitaplarındaki Dönüşüm, Akademik Bakış Dergisi Uluslararası Hakemli Sosyal Bilgiler e Dergisi, 30. Keskin, Y., ve Keskin, S.C. (2009), Cumhuriyet Dönemi İlkokul( İlköğretim 1. Kademe) Sosyal Bilgiler ve Onun Kapsamına Giren Ders Programlarında Bir Değer Olarak Barışın Yeri, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 69- 92.
• Kılıç, S. (2014), 1. Dünya Savaşı’na Uzanan Süreçte Türk-Alman Yakınlaşması, Z. TÜRKMEN içinde 1914’ten 2014’e 100’üncü Yılında 1. Dünya Savaşı’nı Anlamak Uluslararası Sempozyumu, 91-155, İstanbul: Harp Akademileri Basımevi.
• Kon, K. (2014), Yüzüncü Yılında (Öncesi ve Sonrasıyla) 1. Dünya Savaşı (1914-2014), TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 37-49.
• Koullapis, L. G. (1994), Türkiye’de Tarih Ders Kitapları ve UNESCO’nun Önerileri, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları Sempozyumu, İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Lee, S.J. (2014), Avrupa Tarihinden Kesitler 1789-1980, Akara: Dost Kitabevi.
• Özbek, N. (1997), Zeki Velidi Togan ve Türk Tarih Tezi, Toplumsal Tarih, 8(45), 20-27.
• Özdemir, M. (2010), Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntem Bilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1),323-343.
• Öztaş, S. (2009), Atatürk Dönemi Tarih Anlayışı ve Tarih Öğretimi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 94-107.
• Öztürk, İ. H. (2011), Dünya Tarihini Öğretmek: Yeni Ortaöğretim Tarih Müfredat Programlarında Değişim ve Sorunlar, M.Y. ERYAMAN içinde Üçüncü Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, 991-999, Girne.
• Pala, F. (2018), 8. Sınıf Öğrencilerinin Çanakkale Cephesine İlişkin Bilgi Düzeyleri, Araştırma ve Deney Dergisi(ADEDER), 3(2), 62-74.
• Rençber, A. (2010), Türk Resmi Tarih Söyleminde İslam Tarihi (1931-1950). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Sakaoğlu, N. (1994), İlköğretim Tarih Programları ve Ders Kitapları, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları Sempozyumu, İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Sander, O. (2009), Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e, Ankara: İmge Kitabevi.
• Şahin, C. (2012), Çanakkale Savaşı’nın Eğitim ve Öğretim Üzerindeki Etkisi: Karesi İdadisi ve Sultanisi Örneği, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 7-20.
• Topkaya, E.Z. (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Ali Yıldırım ve Hasan Şimşek), Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(2), 113-118.
• Tuncer, H. (2016), 1. Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti’nin Sonu, İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Turan, M. (2014), I. Dünya Savaşı Öncesinde Avrupa Devletlerinin Siyaset Stratejileri ve Osmanlı Devleti, 100. Yılında I. Dünya Savaşı Kongresi, Budapeşte: Atatürk Araştırma Merkez Yayınları.
• Turan, R. (2015), Türkiye’de İlköğretim Tarih Öğretiminde Çanakkale Savaşları (1985-2015), Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(USBES Özel Sayısı I),15, 287-306.
• Turan, R. (2016), Milli Tarih’ten Sosyal Bilgilere Türkiye’de Tarih Öğretimi, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 45, 257-278.
• Ünal, U. (2013), Osmanlı Belgelerinde I: Dünya Harbi, İstanbul: Seçil Ofset ( T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın nu 30).
• Yazıcı, N. (2013), Lise Müfredat Programlarında ve Ders Kitaplarında Çanakkale Savaşı’nın Öğretimi Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 535-550.
• Yılmaz, S. (2014), 1. Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrasında Türkler ile Büyük Devletlerin Siyaseti, TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 11-35.
• Yılmaz, S. (2017), Sosyal Bilimlerde Örnekleme Sorunu: Nitel- Nicel Paradigmalardan Örnekleme Kuramına Bütüncül Bir Bakış, Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442.