The Evaluation of Current Sharecropping Practices on Hazelnut Orchards within the Framework of the Musaqat Agreement in Hanafi School

Yıl 2022, , 1 - 27, 15.06.2022

Salih Ülev , Mervan Selçuk , Nazan Lila

https://doi.org/10.17335/sakaifd.1066486

Cited By: 1

Öz

Agricultural production has an important role in the Turkish economy as in many countries. However, the hazelnuts, tea and fresh fruits have been produced through inefficient methods for a long time. With the development of technology and new techniques, farmers have started to produce more efficient agricultural production with low costs. The basis of these partnerships, known as sharecroppers among the farmers, is based on muzara’ah and musaqat partnerships in Islamic Law. However, today it is not known whether these partnerships are made in accordance with the conditions of muzara’ah and musaqat agreements. In this study, we investigate how musaqat partnerships are made over hazelnut production, and we also try to detect problems that appear during the partnership. In addition, we offer suggestions to eliminate the detected problems. When the literature on musaqat is examined, it is seen that this partnership agreement is not the subject of research separately, and that the issue is generally discussed in some fiqh issues that concern partnership agreements. During the literature review, it was seen that today there are no studies on how the partnership contract is fulfilled and what problems emerge in terms of Islamic law. The fact that this study directly focuses on the current practices of musaqat partnership and identifies the emerging fiqh problems will fill a gap in the literature.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Agricultural Economics, Muʿāmalāt, Musaqat, Muzāraʿa.

Günümüzde Fındık Bahçelerinde Gerçekleştirilen Yarıcılık Uygulamalarının Hanefi Mezhebindeki Müsâkāt Akdi Hükümleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Öz

Tarımsal üretim pek çok ekonomide olduğu gibi Türkiye’de de önemli bir paya sahiptir. Özellikle fındık, çay ve yaş meyvelerin üretimi yakın tarihe kadar bilinçsizce gerçekleştirilse de günümüzde üretim imkânlarının gelişmesi sayesinde az maliyetle yüksek verim alınabilmektedir. Fakat başta miras yoluyla arazilerin bölünmesi, köyden şehre göç olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı ya tarım arazileri sahipleri tarafından terk edilmekte ya da yarıcılığa verilmek suretiyle işlenmeye devam edilmektedir. Halk arasında yarıcılık olarak bilinen bu ortaklıkların temeli, fıkıhtaki müzâraa ve müsâkāt ortaklıklarına dayanmaktadır. Bu çalışmanın amacı halk arasında yarıcılık olarak bilinen ve uygulanan müsâkāt ortaklıklarının fındık bahçelerinde nasıl yapıldığını tespit etmek ve fıkhi problemlere neden olan uygulamadaki aksaklıkların giderilmesi için öneriler geliştirmektedir. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği araştırmada, araştırma deseni olarak fenomenolojik yaklaşım kullanılmıştır. Araştırmamızın veri toplama yöntemi yarı yapılandırılmış görüşme ve doküman incelemesidir. Araştırmanın çalışma grubu kartopu örnekleme yöntemiyle seçilen ve daha önce müsâkāt akdi yapmış fındık bahçesi sahibi veya fındık bahçesinin mahsulüne ortak olmuş 8 kişiden oluşmaktadır. Çalışmanın, klasik fıkıhla irtibatının yanı sıra, halk arasında güncel bir uygulamanın nasıl yapıldığını ayrıntılarıyla ortaya koyması açısından sosyolojik, tarımsal üretimi konu edinmesi açısından ise tarım ekonomisini ilgilendiren boyutları bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Tarım Ekonomisi, Muamelat Fıkhı, Müsâkāt, Müzâraa.

Kaynakça

• Ali Haydar Efendi (küçük). Düreru’l-hukkâm şerh-u Mecelleti’l-Ahkâm. 4 Cilt. Suud: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 2003.
• Aslan, Mehmet Selim. Süreli Akidlere Etkisi Açısından İslam Borçlar Hukukunda Özür. Bursa: Emin Yayınları, 2018.
• Aşkın, Elif vd. “Kırsal Göçün Ekonometrik Analizi:Yeşilyurt İlçesi Örneği”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 14/2 (2013).
• Creswell, John. Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2018.
• Çakmak, Hanefi. İslam Hukukunda Tarım İşletmeciliği ve Tarım Ortakçılığı. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1999.
• Döndüren, Hamdi. “Müsâkāt”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/70-71. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• El-Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd b. Ahmed. Bedâiu’s-sanâi’ fi tertîbi’ş-şerâi’. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• El-Merğınânî, Ebu’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl. el-Hidaye fi şerhi Bidayetü’l-mübtedi. Pakistan: İdâretü’l-Kur’ân ve’l-Ulûmu’l-İslamiyye, 1995.
• El-Mevsılî, Ebu’l-Fazl Mecdüddîn Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li ta’lîli’l-Muhtâr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y.
• Er-Râzî, Muhammed b. Ebu Bekir. Muhtâru’s-sıhâh. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 2009.
• Es-Sağircî, Esad Muhammed Said. Delilleri Ile Hanefi Fıkhı. çev. Halil Aldemir, Savaş Kocabaş, Soner Duman. İstanbul: Polen Yayınları, 2010.
• Es-Semerkandî, Ebû Bekr Alâüddîn Muhammed b. Ahmed b. Ebî Ahmed. Tuhfetü’l-fukahâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1984.
• Güner, Salih. İbn Rüşd’ün Bidayetü’l-Müctehid Nihâyetü’l-Muktesıd Adlı Eserinde Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve İmam Züfer’e Nispet Edilen Görüşler ve Bunların Hanefi Mezhebi Açısından Değerlendirilmesi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdülazîz. Reddü’l-muhtar ale’d-Dürri’l-muhtar. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 2003.
• İbn Manzûr, Cemaleddin. Lisânü’l-arab. Beyrut: Dâru Sâdır, t.y.
• İbn Rüşd (el-Hafîd), Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed. Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid. İstanbul: Beyan Yayınları, 1991.
• Karabıyık, Ertan - Dedeoğlu, Saniye. Yevmiyeci, Yarıcı Veya Kürekçi; Hepsi Çocuk Tarımsal Üretimde Ücret Tipleri ve Çocuk İşçiliğinin Görünümleri. Ankara: Kalkınma Atölyesi, 1. Basım, 2018.
• Kayapınar, Hüseyin. “Müzâraa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/234-236. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Kayapınar, Hüseyin. İslam Hukukunda Ortaklık ve Kira Yoluyla Arazinin İşletilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1993.
• Kisbet, Mustafa. “İslam Borçlar Hukukunda Kabzın Akitlere Etkisi.” İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 1/2 (2015).
• Maman, Ujang Maman – Kusmana, Kusmana – Supiandi, Dudi. “‘Al-Musaqah’ and Sharia Agribusiness System: An Alternative Way to Meet Staple Food Self-Sufficiency in Contemporary Indonesia”. Hunafa: Jurnal Studia Islamika 14/2 (2017), 189–231. https://doi.org/10.24239/jsi.v14i2.448
• Rahman, Asmak Ab. - Othman, Pazim Fadzim. “The Agricultural Land Tenancy Contract From The Islamic Perspective and Its Practice Among Farmers: A Study in Selangor, Malaysia”. African Journal of Agricultural Research 7/10 (March 12, 2012). https://doi.org/10.5897/AJAR10.050
• Suğur, Nadir (ed.). Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 2009.
• TMO, Toprak Mahsulleri Ofisi. 2019 Yılı Fındık Sektör Raporu. Ankara: TMO, 2020. https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/sektorraporlari/findik2019.pdf
• WB, The World Bank. “Agriculture, forestry, and fishing, value added (% of GDP) - Turkey”. Erişim 15 Nisan 2021. https://data.worldbank.org/indicator/NV.AGR.TOTL.ZS?locations=TR
• Yılmaz, Ahmet. İslam Hukukunda Muzaraa. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1996.