The Effect of Peirce's Philosophical Position on His Understanding of the Sign

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 45, 185 - 210, 15.06.2022

Şeyma Gülsüm Önder

https://doi.org/10.17335/sakaifd.1078728

Öz

The difference in mental background, which plays an active role in the scientific analysis of the sign, paves the way for some disagreements regarding the function and purpose of the act of signifying, especially the changes in the shapes and forms of its basic elements. As a matter of fact, the founders of semiotics, Ferdinand de Saussure and C. S. Peirce, consider the sign in two different contexts. While Saussure is content to mention the necessity of establishing semiotics as a branch of science that also includes linguistics, Peirce carries it to the scientific ground with the aim of accelerating the logic and meaning-interpretation studies. Peirce, who developed his own categories of entities, deals with them in three stages. These; firstness, in which the entity is a pure quality before it exists in the world, secondness, in other words, the form in which this quality is embodied outside; and the thirdness, in other words, the state in question, which has gained the ability to serve as a representation in order to appeal to a mind and be interpreted. In this last category, being becomes an interpretable sign that points to an object for a certain meaning. The point where the categories of being and Peirce's theory of sign meet is that the types of sign, object and interpretant are shaped according to these three categories.

Anahtar Kelimeler

Logic, Semiotics, Pragmaticism, C. S. Peirce, Saussure.

Peirce’ün Felsefî Pozisyonunun Gösterge Anlayışına Etkisi

Öz

Göstergenin bilimsel olarak incelenme sürecinde etkin rol oynayan zihinsel arka plan farklılığı, temel unsurlarının şekil ve formlarında görülen değişiklikler başta olmak üzere, gösterme eyleminin işlevi ve gayesine ilişkin birtakım görüş ayrılıklarına zemin hazırlar. Nitekim göstergebilimin kurucuları Ferdinand de Saussure (1857-1913) ve C. S. Peirce (1839-1914), göstergeyi birbirinden farklı iki bağlamda ele alır. Saussure göstergebilimin, dilbilimi de içine alan bir bilim dalı olarak kurulması gerekliliğine değinmekle yetinirken Peirce, onu, mantık ve anlam-yorum çalışmalarına hız kazandırmak amacı ile bilimsel zemine taşır. Peirce’ün göstergeye bakışı, yalnızca işaret olgusuna dair geliştirdiği bir teori olarak değil; ayrıca bir anlam ve bilgi teorisi olarak da incelenmelidir. Bu nedenle makalenin ilk bölümünde Peirce’ün mantık alanındaki düşüncelerinin alt yapısını oluşturan varlık kategorilerine yer verilecektir. Ardından onun pragmatisizm düşüncesi ve klasik mantık eleştirisi üzerinden göstergeye ve işaret ettiği anlama bakışı değerlendirilecektir. Üçüncü bölümde ise gösterge teorisi, detaylı olarak incelenecek; Peirce’ün felsefî pozisyonun semiyozis (semiosis) terimleri üzerindeki belirleyici etkisine değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Mantık, Semiyotik, Pragmatisizm, C. S. Peirce, Saussure.

Kaynakça

• Commens Digital Companion to C. S. Peirce. “Terms”. Erişim 01 Eylül 2021. http://www.commens.org/dictionary/term/sign
• Çitil, Ahmet Ayhan. Çağdaş Felsefe-I. ed. Semiha Akıncı. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 1. Basım, 2012.
• Esposito, Joseph L. Evolutionary Metaphysics: The Development of Peirce’s Theory of Categories. Athens: Ohio University Press, 1980.
• Frederick Copleston, S.J. A History of Philosophy: Modern Philosophy: Empiricism, Idealism, and Pragmatism in Britain and America. New York: Image Books, 1994.
• Peirce, Charles Sanders. The Collected Papers of Charles Sanders Peirce. ed. John Deely. 8 Cilt. PDF: Cambridge: Harvard University, 1994.
• SEP, Stanford Encyclopedia of Philosophy. “Peirce’s Theory of Signs”. (Erişim 1 Eylül 2021). https://plato.stanford.edu/entries/peirce-semiotics/.
• Sheriff, John K. Charles Peirce’s Guess at the Riddle: Grounds for Human Significance. Bloomington: Indiana University Press, 1994.
• Shook, John R. Amerikan Pragmatizminin Öncüleri. çev. Celal Türer. İstanbul: Üniversite Kitabevi, 2003.
• Türer, Celal. Charles Sanders Pierce’ün Pragmatik Felsefesi. İstanbul: Üniversite Kitabevi, 1. Basım, 2003.
• Yıldırımer, Şeniz. “İbn Sînâ ve Descartes’ın Bilgi Anlayışları Bakımından Karşılaştırılması -II”. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3 (2013).