الإ یقِاعَ فِي القرُآنِ وأَشَكْاَلھَُ - Kur’ân’da Ritim ve Şekilleri

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 47, 35 - 54, 15.06.2023

Sihan Mohammed

https://doi.org/10.17335/sakaifd.1246383

Öz

Bu çalışma bu ritimselliğin türlerine, mahiyetine, oluşumuna ve Kur’ân üsluplarında nasıl ortaya çıktığına yoğunlaşmaktadır. Kur’ân’ın ritimselliğindeki yaratıcılığı, temeyyüzü ve güzelliği, yeni bir bakış açısı ve farklı bir anlayışla ele almaya çalışmaktadır. Araştırmamız söz konusu ritimselliğin türlerini açıklığa kavuşturma ve netleştirmede betimleme yöntemini izlemiştir. Daha sonra da Yüce Kur’ân’dan örnekler vererek bunları vurgulamış ve ritmin farklı şekillerde manaya sirayet etmesini sağlayan bağlaçları ortaya çıkararak tahlil etmiştir. Şöyle ki - söz konusu ritimsellikteki temel türleri arz etmeden ve bu çalışmanın yoğunlaştığı, ayetlerde ritim bulunduğu fikrini destekleyen kuralları açıklamadan önce- Kur’ân ayetlerinde bulunan ritminselliğin sessel mucizeye dikkat çekmedeki rolüne atıfta bulunmuştur ki bunun manayı açıklamadaki rolünü ortaya koyabilsin. Bu araştırma bedî‘ ritmi ile başlayarak, duygusal ritme, oradan da hece ritmine kadar Kur’ân’ın ritimselliğinin şekillerini açıklamaya yoğunlaşmıştır. Bu da söz konusu tüm ritimlerin betimlenmesi ve aslında zaten var olan ve kullanımda olan, ancak Kur’ân’ın azâmeti ile eşsiz hale getirdiği harfler, kelimeler, cümleler ve üsluplar arasında araştırılması, ritmin etkileyici noktalarına ve bu etkinin mana üzerindeki yansımasına değinmek yoluyla yapılmıştır. Araştırma, bu ritmin manayı kelimeler halinde somutlaştırarak duyguyu nasıl doruğa çıkardığını açıklamıştır. Belli bağlamlarda belli lafızların seçilmesi ve psikolojik anlamlarla renklendirilmiş bediî üsluplar kullanılması yoluyla yapılan bu somutlaştırma, amacı ifade etmedeki yüksek performans gücünü göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, Kur’ân’da Ritim, Peformanslar, Ritim Formları

Rhythm in the Qur'ān and its Forms

Öz

The Qur’ānic rhythmicity, represented in the intonations of the music emitted in folds of the Great Qur'ān came as the basis for the passion for recitation and listening pleasure. Although there have been several studies on this subject, the focus of the research has been on rhythmic forms: What they are, their composition, and the effect of their representation in Qur’ānic styles as a kind of renewed vision, understanding, and perception of Qur’ānic discourse. The research, therefore, followed the approach of characterizing these forms and analyzing them by devising the bonds that made the rhythm spread meaning differently. It began by referring to the role of music provided by the rhythms of the Qur’ānic verses in paying attention to the vocal miracle, next presents the basic types of this rhythm and shows the foundations of this study that support the idea of its presence in the verses, to highlight its role in clarifying the meaning. This study focused on illustrating the forms of rhythm, ranging from the splendid through the rhythm of the suggestive rhythm, and ending with the syllabic rhythm, by describing each form and searching for it between letters, words, structures, and methods. Besides, it pays attention to rhythm's effects and indicates its reflection on meaning. The research has shown that the rhythm makes emotion peak, showing meaning embodied in terms. This embodiment represents the power of performance in demonstrating the exact purpose of speech choices within specific contexts and through various exquisite styles colored in psychological meanings.
The importance and objectives of the research Rhythm are directly related to the different connotations it generates. Phonetic formations are activities and interactions between meanings. The sound structure, an essential element in the Holy Qur’ān, is one of the elements that form the rhythm in the structure of the verses of the Qur’ān. Its interaction with other elements contributes to shaping the Qur’ānic discourse with its creative vision and artistic and aesthetic dimensions while showing verbal consistency, collecting homogeneous words, and linking words. Common and synonymous in one sentence is something that avoids the language, and we find it common in the language of the Qur’ān to the maximum extent, to give it a harmonious rhythm distinct from the rhythm of poetry among the Arabs, and this is what attracted them to it and prompted them to pay attention to what it conveyed to them.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Rhythm in the Qur’ān, The Performances, Forms of Rhythm.

Kaynakça

• el-Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdullah b.Sehl. Kitâbu's-Sınaateyn el-Kitâbe ve'ş-Şi'r.Y.Y. Daru İhyâi'l-Kütubu'l-'Arabî - İsa el-Bali el-Halebî ve Şurekauhu, 1. Basım, 1952.
• el-Antakî, Muhammed. el-Muhît fî esvâti’l-Arabiyye ve nahviha ve sarfiha. Beyrut: Daru’ş-Şarki’l-Arabî, 4. Basım, 1971.
• el-Bakıllânî, Muhammed b. Ebû Bekr. İ'câzu'l-Kur'ân. Kahire: Daru'l-Meârif, 1954.
• el-Baki, Naîm. "Fevâdi Teşkîli'l-Nağm fî Mûsîka'l-Kur'ân". Mecelletu't-Turasi'l-'Arabî 15-16. (1984).
• el-Cürcânî, Abdulkahir b. Abdurrahman b. Muhammed. Delâilu'l i'câz. thk. Muhammed Rıdvan ed-Daye - Muhammed Fayiz Daye. Şam: Daru'l-Feniyye, 1983.
• Dıraz, Muhammed Abdul azîm. en-Nebeu'l-'Azîm (Nazariyyat Cedîyde fî'l-Kur'ân).Y.Y. Daru'l-Kalem, c.6, 1984.
• Ebû Dîb, Kemal. Fî'l-bünyeti'l-îkaiyye li'ş-şi'ri'l Arabî. Beyrut: Daru'l-ilm li'l-Melâyin, 1. Basım, 1974.
• Enis, İbrahim. Delâletu’l-elfâz. Kahire: Mektebetu’l-Anglo el-Mısriyye, 6. Basım, 1991.
• Enis, İbrahim. Mûsika’ş-şiir. Kahire: Mektebetu’l-Anglo el-Mısriyye, 5. Basım, 1981.
• Fadl, Salah. Belâgatu’l-hitab ve ‘ilmu’n-nâs. Kuveyt: el-Meclisu’l-Vatanî li’s-Sekafe ve’l-Fünûn ve’l-Âdâb, 1992.
• el-Hasnavî, Muhammed. el-Fâsıla fî’l-Kur’ân. Amman: Dâru Ammar, 2. Basım, 2000.
• el-Hitabî, Ahmed b. Muhammed b. İbrahim. Beyânu i'câzi'l-Kur'ân (İ'câzu'l-Kur'ân'da Üç Risâle içinde). thk. Muhammed Halefullah Ahmed- Muhammed Zaglul Selam. Kahire: Dâru'l-Meârif, 3. Basım, 1976.
• el-Hiyâşî Muhammed. Nazariyyetu îkâi'ş-şi'ri'l-'Arabî. Şam: Daru'l-Kütubi'l-'Arabî, 1986.
• İbn Ebi’l-İsba‘ (el-Mısrî), Zekiyuddin Abdulazim b. Vahit. Bediu’l-Kur’ân. thk: Hafni Muhammed Şeref, Kahire: Daru’n-Nahdati Mısr, ts.
• İbn Cinnî, Ebû’l-feth Osman. el-Hasâis. thk: Muhammed Ali Neccar. Beyrut: Daru’l-Hüda li’t-Tıbaa ve’n-Neşr. 2. Basım, 1952.
• Kutub, Seyyit. et-Tasvîru’l-fennî fî’l-Kurân. Beyrut: Daru’ş-Şuruk, 14. Basım, 1993.
• el-Mutfî, Abdulazîm. Hasaisu’t-tabiri’l-Kur’ânî ve Simatihi’l-Belâgiyye. Kahire: Mektebetu Vehbe, 1. Basım, 1992.
• el-Mübarek, Muhammed. Fıkhu’l-lüga ve hasâisu’l-Arabiyye. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1. Basım, 1960.
• er-Rafi'î, Mustafa Sadık. İ'câzu'l-Kur'ân ve'l-belâgatu'n-Nebeviyye. thk. Muhammed Said el-Uryan. Kahire: Matbaatu'l-İstikame, 1945.
• er-Rumânî, Ali b. İsa b. Ali b. Abdullah. en-Nüket fî i'câzi'l-Kur'ân (İ'câzu'l-Kur'ân'da Üç Risâle içinde). thk.
• Muhammed Halefullah Ahmed -Muhammed Zaglul Selam. Kahire: Dâru'l-Meârif, 3. Basım, 1976.
• Salih, Subhi. Mebâhis fî 'ulûmi'l-Kur'ân. Beyrut: Daru'l-'ilm li'l-Melayîn. 15. Basım, 1983.
• es-Sekkâkî, Yusuf b. Ebî Bekr b. Muhammed b. Ali. Miftâhu'l-'Ulum. Mısır: Matbaatu Şari'ul-Halucî, ts.
• Suyutî, Celaluddin Abdurraman b. Ebi Bekr b. Muhammed. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk: Muhammed Şerif Sekr. tsh: Mustafa Kassas. Beyrut: Daru İhyai’l-Ulûm, 3. Basım, 1996.
• Şeyh Emin, Bekrî. et-Ta‘bîru’l-fennî fî’l-Kurân. Beyrut: Daru’ş-Şark, 4. Basım, 1980.
• Temmam, Hasan. el-Beyân fî revâi’i’l-Kurân. Beyrut: Alemu’l-Kütub, 2. Basım, 2000.
• Ullmann, Stephen. Devru’l-kelime fî’l-lüga. çev. Kemal Muhammed Bişr. Kahire: el-Matbaatu’l-Osmaniyye, 3. Basım, 1972.
• ez-Zemahşeri, Carullah Muhammed b. Ömer el-Hevarizmî. el-Keşşâf (an hakâiki gavâmi-zi't-tenzîl ve uyûni'l-ekavîl fî vücûhi't-te'vîl). thk. Mustafa Hasan Ahmed. Kahire: Matbaatu'l-İstikame, 1954.
• ez-Zerkanî, Muhammed Abdulazim. Menalu’l-İrfan fî ulumi’l-Kurân. Beyrut: Daru’l-Marife, 2. Basım, 2001.