TÜKETİCİLERİN SOKAK LEZZETLERİNE YAKLAŞIMLARININ NEOFOBİ TUTUMLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 151 - 167, 30.04.2020

Aykut Göktuğ Soylu , Hülya Taştan , Fatma Eban , Elif Aslantürk

Öz

Sokak lezzetleri, şehirlerin kültürel değerlerini yansıtan, şehir dokusuyla özdeşleşmiş yiyeceklerin sokakta sunulmasını ifade etmektedir. Yiyecek neofobisi ise yiyecekte yenilik korkusunu ifade eden bir kavramdır. Bu bağlamda yapılan çalışmanın amacı Mersin’e ziyarete gelen yerli turistlerin yiyecek neofobi düzeylerini ölçmek, yiyecek neofobi düzeylerinin demografik değişkenlere göre farklılaşma durumunu incelemek bununla birlikte Mersin’de sunulan sokak lezzetlerinden hangilerini tüketmeyi tercih etmeyeceklerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda toplamda 315 katılımcından anket vasıtası ile veri elde edilmiştir. Veriler istatistik paket programa aktarılarak analizlere tabi tutulmuştur. Analiz sonuçlarına göre katılımcıların büyük çoğunluğu yiyecek neofobisine karşı nötr tutum sergilerken; bir kısmı yiyecek neofobisine sahip olarak tespit edilmiştir. Katılımcıların yiyecek neofobisinin cinsiyet ve eğitim düzeylerine göre farklılaştığı belirlenmiştir. Araştırma sonunda Mersin sokak lezzetlerine karşı neofobinin aşılabilmesi adına önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

mersin, sokak lezzetleri, yiyecek neofobisi, gastronomi

Evaluation of Consumers 'Approach To Street Taste In Terms Of Neophobia Attitude

Öz

Street foods refer to the food that reflects the cultural values of the cities and is identified with the urban texture. Food neophobia is a concept expressing the fear of innovation in food. The purpose of the study conducted in this context is to measure the food neophobia levels of the local tourists visiting Mersin, to examine the differentiation of the food neophobia levels according to demographic variables, and to determine which of the street foods offered in Mersin they would not prefer to consume. For this purpose, data was obtained from 315 participants in total through a questionnaire. The data were transferred to the statistical package program and subjected to analysis. According to the results of the analysis, while the majority of the participants displayed a neutral attitude towards food neophobia; some of them were found to have food neophobia. It was determined that the food neophobia of the participants differed according to their gender and education level. At the end of the research, suggestions were made to overcome the neophobia against Mersin street foods.

Anahtar Kelimeler

Mersin, street foods, food neophobia, gastronomy

Kaynakça

• Ballı, E. (2016). Gastronomi Turizmi Açısından Adana Sokak Lezzetleri, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4/Special issue1 (2016) 3-17.
• Bektarım, N., Çakıcı, C ve Ballı, E. (2019). Sokak Lezzetleri Tüketim Sıklığı, The Third International Congress on Future of Tourism: Innovation, Entrepreneurship and Sustainability, Mersin, Ocak 2019,678-684.
• Buscemi, S., Barile, A., Maniaci, V., Batsis, J.A., Mattina, A., and Verga, S., (2011). “Characterization Of Street Food Consumption İn Palermo, Possible Effects On Health”. Nutrition Journal, 10, 119.
• Buted, D. R. ve Ylagan A. P. (2014). “Street Food Preparation Practices”. Asia Pasific Journal of Education, Arts and Sciences, 1(2), 53-60.
• Cardoso, R. C. V., Companion, M., Marras, S.R. (2014). Street food culture, economy, health and governance. Milton Park: Routledge is an imprint of the Taylor & Francis Group.
• Ceylan, V. ve Akar Şahingöz, S. (2019). Yetişkin Bireylerde Gıda Neofobi Düzeyinin Belirlenmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (2), 772-784.
• Choe, J. Y., ve Cho, M. S. (2011). Food Neophobia and Willingness To Try Non-Traditional Foods For Koreans. Food Quality and Preference, 22(7), 671–677.
• Choi, J., Lee, A., ve Ok, C. (2013). “The Effects Of Consumers’ Perceived Risk And Benefit On Attitude And Behavioral İntention: A Study Of Street Food”. Journal of Travel and Tourism Marketing, 30, 222–237.
• Çavuşoğlu, M ve Çavuşoğlu, O. (2018). Gastronomi Turizmi ve Kıbrıs Sokak Lezzetleri Üzerine Bir Araştırma, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 637-651.
• Demir, Ş., Akdağ, G., Sormaz, Ü ve Özata, E. (2018). Sokak Lezzetlerinin Gastronomik Değeri: İstanbul Sokak Lezzetleri, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi 2(1), 589-601.
• Elkins, A., ve Zickgraf, H. F. (2018). Picky Eating and Food Neophobia: Resemblance and Agreement İn Parent/Young Adult Dyads. Appetite, 126, 36–42.
• Ergin, D. Y. (1992). Örneklemin Temsil Ediliciliği. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 73-95.
• FAO. (1989). Street foods. A summary of FAO studies and other activities relating to street foods. Rome: FAO.
• FAO.(2009). Good Hygıenıc Practıces In The Preparatıon And Sale Of Street Food In Afrıca, Rome: FAO.
• Hair, J., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective. (7. b.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• http://arsiv.ajans5.com/detay/2011/11/24/illerimiz-hangi-meyvesi-ile-meshur.html,Erişim tarihi:03.01.2021.
• http://www.hurriyet.com.tr/seyahat/dunden-bugune-mersin-lezzetleri-40390589,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://alkislarlayasiyorum.com/m/content/210879/sokak-lezzetleri-mersin,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://lezzetler.com/mersin-mutfak-kulturu-vt19186,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://onedio.com/haber/en-iyisini-mersin-de-bulabileceginiz-12-lezzet-325359,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://onedio.com/haber/mersin-e-gelipte-bu-yemekleri-tatmadiysaniz-cok-sey-kaybetmissinizdir-393328,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/mersin/kulturatlasi/mersinde-mutfak-kulturu,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://yemek.com/mersin-yemekleri/,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://yolcu360.com/blog/mersinde-ne-yenir/,Erişim tarihi:03.01.2021.
• https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73541/istatistikler.html, erişim tarihi: 03.01.2021.
• Flight, I., Leppard, P. ve Cox, D. N. (2003). Food Neophobia and Associations with Cultural Diversity and Socio-Economic Status Amongst Rural and Urban Australian Adolescents, Appetite, 41, 51-59.
• Henriques, A. S., Silva, C. K. ve Herbert, L. M. (2009). Consumer Segmentation Based o Food Neophobia and Its Application to Product Development, Food Quality and Preference, 20, 83-91.
• İflazoğlu, N. (2019). Unesco Gastronomi Şehirlerinde Gastronomi Turizmi ve Yeni Yiyecek Deneme Korkusu (Food Neophobıa): Hatay Ve Gaziantep Örneği, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi Ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
• İrigüler, F. ve Öztürk, B. (2016). Street Food as a Gastronomic Tool in Turkey. II. International Gastronomic Tourism Congress Proceedings, İzmir.
• Kaplan, A. (2018). Gastronomi Turistlerinin Gıda Seçiminde Neofobi-Neofili Etkisi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aydın.
• Karsavuran, Z. (2018). “Sokak Yemekleri: Farklı Disiplinlerin Yaklaşımı ve Gastronomi Turizmi Alanında Sokak Yemeklerinin Değerlendirilmesi”. Journal Of Tourism And Gastronomy Studies, 6 (1): 246-265.
• Knaapila, A., Tuorila, H., Silventoinen, K., Keskitalo, K., Kallela, M., Wessman, M., … Perola, M. (2007). Food Neophobia Shows Heritable Variation İn Humans. Physiology & Behavior, 91(5), 573–578.
• Mayers, A. (2013). Introduction to statistics and SPSS in psychology. London: Pearson.
• Mosupye, F., Holly, A. (1999). Microbiological quality and safety of ready-to-eat street- vended foods in johannesburg, South Africa. Journal of Food Protection, 62(11), 1278–1284.
• Muhammed, R., İbrahim, M.A., Ahmad, R., ve Hanan, F. (2016). Psychological Factors on Food Neophobia among the young Culinarian in Malaysia: Novel food preferences. Procadia-Social and Behavioral Scinces, 222: 358-366.
• Olabi, A., Najm, N. E. O., Baghdadi, O. K. Ve Morton, J. M. (2009). Food Neophobia Levels of Lebanese and American College Students, Food Quality and Prefence, 20, 353-362.
• Oskay, C. (2012). Mersin Turizminin Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Önemi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 185-202.
• Öztürk, G. (2019). Etnik Gıdaya Yönelik Tutum ile Kültürleşme, Kültürel Açıklık ve Neofobinin İlişkisi: Samsun Gürcü Mutfağı Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Pliner, P. L. & Hobden, K. (1992). Development Of A Scale To Measure The Trait Of Foodneophobia İn Humans. Appetite, 19(2), 105–120.
• Rızaoğlu, B., Ayazlar, R. A., ve Gençer, K. (2013). Yiyecek deneyimiyle ilgili bireysel eğilimlerin sosyo-demografik özellikler açısından değerlendirilmesi: Kuşadası'na gelen yabancı turistler örneği. 14. Ulusal Turizm Kongresi, 5-8 Aralık, Kayseri, 669-687.
• Schnettler, B., Höger, Y., Orellana, L., Miranda, H., Lobos, G., Sepúlveda, J., … Salinas-Oñate, N. (2017). Food neophobia, life satisfaction and family eating habits in university students. Cadernos de Saúde Pública, 33(3).
• Serçeoğlu, N. (2014). Yöre Halkının Mutfak Kültürünü Tanıma Durumunun Tespit Edilmesi: Erzurum İli Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (4), 36-46.
• Sivrikaya, K., K. (2019). Gıda Neofobisi ve Heyecan Arama Kişilik Özelliklerinin Yabancı Turistlerin Geleneksel Türk Yemeklerini Satın Alma Niyetine Etkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
• Stoıca, M. & Alexe, P. (2016). Factors Influencıng Food Neophobıa. A Brıef Revıew. Journal Of Research On Trade, Management And Economic Development Volume 3, Issue 2(6).
• Solunoğlu, A. (2018). Sokak Lezzetlerine İlişkin Tüketici Tutumları: İstanbul ve Gaziantep Örnekleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora tezi
• Türker, G., Ö. (2020). Covid-19 Salgını Turizm Sektörünü Nasıl Etkiler? Turizm Akademisyenleri Perspektifinden Bir Değerlendirme, International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 207-224.
• Yiğit, S. (2018). Etnik Mutfak Ürünlerinin Tercihinde Neofobinin Etkisi (Karşılaştırmalı Bir Uygulama), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek lisans tezi, Balıkesir.
• Yiğit, S ve Doğdubay, M. (2020). Tüketicilerin Yiyecekte Yenilik Korkusu Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, . 4 (1) : 1-16.
• Tuorila, H., Lähteenmäki, L., Pohjalainen, L., & Lotti, L. (2001). Food neophobia among the Finns and related responses to familiar and unfamiliar foods. Food Quality and Preference, 12(1), 29–37.
• WHO. (1996). Essential safety requirements for street-vended foods. Rome, Erişim Tarihi: 25.11.2020.
• Winarno, F. G., Allain, A. (1991). Street Foods İn Developing Countries: Lessons From Asia. Food, Nutrition and Agriculure, 1(1), 11-18.