ÖRGÜTSEL SİNİZM ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞLARI İLE İLİŞKİLİ MİDİR? ANKARA TURİZM İŞLETMELERİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 499 - 517, 31.12.2022

Eray Ekinci , Halime Göktaş Kulualp

Öz

Bu araştırma, örgütsel sinizm ile üretkenlik karşıtı iş davranışları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, Ankara ilinde bulunan ve amaçlı örneklem ile belirlenmiş Çankaya ilçesindeki 3 ve üzeri yıldıza sahip otellerde görev yapan çalışanlara yönelik 403 katılımcı ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, örgütsel sinizm ile üretkenlik karşıtı iş davranışları arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, örgütsel sinizm ile üretkenlik karşıtı iş davranışlarının alt boyutları olan sabote etme, geri çekilme, üretimi saptırma ve başkalarına zarar verme arasında istatistiki olarak anlamlı ilişkiler olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

örgütsel sinizm, üretkenlik karşıtı iş davranışı, turizm sektörü

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: bases and consequences. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 269-292.
• Ahmed, W., Kiyani, A. A. & Hashmi, S. H. (2013). The study on organizational cynicism, organizational njustice & breach of psychological contract as the determinants of deviant work behavior. Actual Problems of Economics, 2 (140), 145-154.
• Ali, N. A. M. (2012). The role of transformational leadership as a mediator variable in the relationship between employees' awareness of injustice and counterproductive work behaviors. The Scientific Journal, Faculty of Commerce, Assiut University, (53), 230-272.
• Alhas, F. (2021). Örgütsel Sinizm’in İlerisi Üretkenlik Dışı Davranış. Turkish Business Journal, 67-79.
• Altıntaş Çınar, F. (2009). Kişiliğin algılanan örgütsel sabotaj davranışları üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 95-111.
• Andersson L.M. (1996). Employee cynicism: an examination using a contract violation framework. Human Relations, 49(11), 1395- 1418.
• Bal, T. (2019), Kamu Sektöründe Örgütsel Sinizm Ve Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Doktora Tezi.
• Bashir, S. (2011). Organizational cynicism development and testing of an ıntegrated model a study of public sector employees in Pakistan. Doctoral dissertation, Mohammad Ali Jinnah University of Islamabad.
• Bedeian A. G., (2007). Even if the tower is ıvory, it isn’t white: understanding the consequences of faculty cynicism. Academy of Management Learning & Education, 6(1), 9-32.
• Berkowitz, L. (1998). Affective aggression: The role of stress, pain, and negative affect. In R. G. Geen & E. Donnerstein (Eds.), Human aggression: Theories, research, and implications for social policy (pp. 49-72). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-012278805-5/50004-3
• Berman, E. M. (1997). Dealing with cynical citizens. Public Administration Review. 57 (2), 105-112. Bernerth, J. B., A. A. Armenakis, H. S. Feild ve H. J. Walker. (2007). Justice, cynicism, and commitment a study of ımportant organizational change variables. The Journal of Applied Behavioral Science. 43(3), 303-326.
• Boye, M. ve Slora, K. (1993). The severity and prevalence of deviant employee activity within supermarkets. Journal of Business and Psychology, 8(2), 245-253.
• Boye, M. ve Wasserman, A. (1996). Predicting counterproductivity among drug store applicants. Journal of Business and Psychology, 10(3), 337-349.
• Brandes, P. ve D. Das. (2006). Locating behavioral cynicism at work: construct issues and performance implications. Employee Health, Coping and Methodologies, 233-266.
• Brandes, P., R. Dharwadkar & J. W. Dean. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. In Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153.
• Brandes, P.M. (1997). Organizational cynicism: its nature, antecedents, and consequences. Doctoral dissertation, Cincinnati Üniversitesi, Cincinnati, ABD.
• Brown, T. S., Jones, J. W., Terris, W. & Steffy, B. D. (1987). The impact of pre-employment integrity testing on employee turnover and inventory shrinkage losses. Journal of Business and Psychology. 2(2), 136-149.
• Chiaburu, D. S., A. C. Peng, I. S. Oh, G. C. Banks ve L. C. Lomeli. (2013). Antecedents and Consequences of Employee Organizational Cynicism: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior. 83. 2, 181-197.
• Dean Jr, J.W., Brandes, P., Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review. 23(2).
• Delken, M. (2004). Organizational cynicism: a study among call centers. Dissertation. Faculty of Economics and Business Administration, University of Maastricht, Maastricht.
• Dereli, İ. O. (2021). Örgütsel sinizmin üretkenlik karşıtı davranış oluşturmadaki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstabul.
• Dhar, R. L. (2009). Cynicism in the Indian it organizations: an exploration of the employees' perspectives. Qualitative Sociology Review. 5(1), 152- 175.
• Ersoy-Kart, M. (2015). Örgütsel sinizm, bağlamsal performans ve etik ideoloji. Nobel Yayıncılık. Ankara.
• Fine, S; Horowitz, I; Weigler, H & Basis, L. (2010). Is good character good enough? The effects of situationalvariables on the relationship between integrity and counterproductive work behaviors. Human Resource Management Review. 20:73-84.
• Fuller, B. A. G. (1931). History of Greek philosophy. New York: Henry Holt.
• Giacalone, R. A. ve Rosenfeld, P. (1987). Reasons for employee sabotage in the workplace. Journal of Business & Psychology, 1(4), 367-378.
• Goh, A. (2006). An attributional analysis of counterproductive work behavior (CWB) in response to occupational stress. Doctoral dissertation, Florida: University of South Florida Graduate School.
• Gruys, M. (2000). The dimensionality of deviant employee behavior in the workplace, Doctoral dissertation, University of Minnesota, Minnesota.
• Hogan, J. & Hogan, R. (1989). How to measure employee reliability. Journal of Applied Psychology. 74(2), 273-279.
• Hollinger, R. & Clark, J. (1982). Employee deviance: A response to the perceived quality of the work experience. Work and Occupations. 9(1), 97-114.
• James, M. S. L. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organization: An examination of the potential positive and negative effects on school systems. Unpublished doctoral dissertation, Tallahassee, Florida: The Florida State University.
• Kalağan, G., (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Dinamik Akademi.
• Keashly, L. (2001). Interpersonal and systemic aspects of emotional abuse at work: The target's perspective. Violence and Victims. 16(3), 233-268.
• Khokhar, A and Ziaur-Rehman, M. (2017). Linking ethical leadership to employees’ performance: mediating role of organizational citizenship behavior and counterproductive work behavior. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences. 1(1) :321-350.
• Kılıç, E.D. (2013). İlköğretim okullarında sinisizm: şanlıurfa örneği. Bilim ve Kültür- Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi. 2, 58- 70.
• Kouzes, J. M., & Barry Z. Posner. (2013). The five practices of exemplary leadership: how ordinary people make extraordinary things happen in encyclopedia of management theory. Kessler, E.H. (ed.). Los Angeles: Sage.
• Kurnaz, K., & Kökalan, Ö. (2020). Örgütsel sinizm algısının üretkenlik karşıtı iş davranışları ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: bir kamu örneği. BEYDER, 15(1), 41-58.
• Mack, B. L. (1993). The lost gospel: the book of Q and christianorigins. New York: Harper Collins.
• Mirvis, P. H. ve D. L. Kanter. (1991). Beyond demography: a psychographic profile of the workforce. Human Resource Management.
• More, P. E. (1923). Hellenistic philosophies. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Moretti, D.M. (1986). The prediction of employee counterproductivity through attitude assessment. Journal of Business and Psychology, 1(2), 134-147.
• Navia, L. E. (1996). Classical cynicism: A Critical Study. Westport, CT: Greenwood Press. Neuman, J. H. & Baron, R. A. (1997). Aggression in the workplace. İçinde R. A. Giacalone ve J. Greenberg (Ed). Antisocial behavior in organizations (ss. 37-67). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• O'Boyle, E. H., Forsyth, D. R., & O'Boyle, A. S. (2011). Bad apples or bad barrels: An examination of group- and organizational-level effects in the study of counterproductive work behavior. Group & Organization Management, 36(1), 39–69. https://doi.org/10.1177/1059601110390998
• Öcel, H. (2009). Çalışanların örgütsel vatandaşlık ve üretim karşıtı iş davranışlarının nedenlerine ilişkin bir model önerisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öcel, H. (2010). Üretim karşıtı iş davranışları ölçeği: gerçeklik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 18-26.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireyler arası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özgener, Ş., Öğüt, A., Kaplan, M., (2008). İşgören-işveren ilişkilerinde yeni bir paradigma: örgütsel sinizm. M. Özdevecioglu (ed.), H. Karadal (ed.). İçinde: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar (ss. 53-73), İlke Yayınevi, Ankara.
• Özler, D. E., C. G. Atalay & M. D. Şahin. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 2(2), 47- 57.
• Polat, M. & C. H. Meydan. (2010). Örgütsel özdeşleşmenin sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi. 9(1), 145-172.
• Rayan, A. R. M., Aly, N. A. M., & Abdelgel, A. M. (2018). Organizational cynicism and counterproductive work behaviors: an empirical study. European Journal of Business and Management, 10(27), 70-79.
• Sekaran, U. (2003). Research method for business: a skill building approach. New York: Malloy Lithographing. Spector, P. E. (2011). The relationship of personality to counterproductive work behavior (CWB): An integration of perspectives. Human Resource Management Review, 21(4), 342-352.
• Spector, P. E. & Fox, S. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12(2), 269-292.
• Spector, P. E., Fox, S., Penney, L. M., Bruursema, K., Goh, A. & Kessler, S. (2006). The dimensionality of counterproductivity: Are all counterproductive behaviors created equal? Journal of Vocational Behavior, 68(3), 446-460.
• Stavrova, Olga & Ehlebracht, Daniel. (2015). Cynical beliefs about human nature and ıncome: longitudinal and cross-cultural analyses. Journal of Personality and Social Psychology, 25, 1-17.
• Sur, Ö. (2010). Örgütsel sinizm: Eskişehir ili büro çalışanları üzerine bir alan araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tekin, D. (2021). İşe yabancılaşma ve örgütsel sinizmin üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisi. Doktora Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Niğde.
• Torun, Y. (2016). Personel güçlendirme ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel sinizmin aracılık rolü: örgütsel sinizm ölçeği geliştirmeye yönelik bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tükeltürk, Ş. A., Perçin, N. Ş. & Güzel, B. (2009). Örgütlerde psikolojik kontrat ihlalleri ve sinizm ilişkisi: 4-5 yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. 17. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. s. 688-692, Eskişehir.
• İnternet Kaynakçası https://ankara.ktb.gov.tr/TR-152359/nerede-konaklanir.html (Erişim Tarihi:28.12.2021)
• https://sozluk.gov.tr/?kelime=sinizm (Erişim Tarihi:26.11.2019)