An Example of the Emulationist History for Early Period of Islam: The Ahmadi Understanding of History

Yıl 2024, Sayı: 9, 25 - 37, 01.01.2024

Halide Rumeysa Küçüköner

https://doi.org/10.47169/samer.1383568

Öz

With the death of the Prophet Mohammad, the debates within the Ummah and the divisions that occurred in the process have been interpreted in different ways by different Muslim communities. These different interpretations have led almost every sect to write its own “early history of Islam”. In fact, this situation has continued throughout the history of Islam from present. Like almost all Muslim communities, Ahmadis have also developed a unique interpretation of the history of the adventure of Islam from the early period to the present within the framework of their basic belief. In this way, the period beginning with Mirza Ghulam Ahmad has been tried to be presented in a historical pattern related with the Prophet Mohammad. In this new vision of the prophetic history of the Ahmadis, everyone from Mirza Ghulam Ahmad’s close circle to his distant circle finds a place for himself. It has been determined that all identities belonging to the early period of Islamic history, such as companions, Umm al-mu’minin, khalifat al-mu’minin, and “Kharijite”, have been reconstructed. In this article, the Ahmadi view of history, which is an interesting example of an imitative understanding of history, will be examined.

Anahtar Kelimeler

Ahmadiyya, Mirza Ghulam Ahmad, emulationalist history, history, History of Islamic Sects

Erken Dönem İslam Tarihine Öykünmeci Bir Tarih Örneği: Ahmedi Tarih Telakkisi

Öz

Hz. Peygamber’in vefatıyla birlikte ümmet içerisinde yaşanan tartışmalar ve süreç içerisinde yaşanan ayrışmalar farklı Müslüman topluluklar tarafından farklı şekillerde anlamlandırılmıştır. Bu farklı şekilde anlamlandırmalar süreç içerisinde neredeyse her mezhebin kendi “erken dönem tarihini yazmasına / tarihsel algılar oluşturmasına neden olmuştur. Nitekim bu durum İslam tarihi boyunca günümüze kadar devam etmiştir. Hemen hemen bütün Müslüman topluluklar gibi Ahmedîler de inanç esasları çerçevesinde İslam’ın erken döneminden günümüze kadar devam eden serüvenine yönelik bir tarihsel okuma biçimi / tarih telakkisi geliştirmişlerdir. Bu minvalde Mirza Gulam Ahmed’le başlatılan dönemi Hz. Peygamber’le ilişkilendiren bir tarih örüntüsü içerisinde sunma gayretinde olmuşlardır. Ahmedilerin, bu yeni nebevi tarih tasavvurlarında, Mirza Gulam Ahmed’in yakın çevresinden uzak çevresine kadar herkesin kendisine bir şekilde yer bulduğu; “sahabi”, “ümmü’l mü’minin”, “halifetü’l mü’minin”, “Harici” gibi İslam tarihinin erken dönemine ait bütün kimliklerin yeniden inşâ edildiği tespit edilmiştir. Bu makalede de öykünmeci bir tarih anlayışının ilginç bir örneği olan Ahmedi tarih telakkisi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ahmedilik, Mirza Gulam Ahmed, Öykünmeci Tarih, Tarih, İslam Mezhepleri Tarihi

Kaynakça

• Abdulhadi, Sheikh. Basics of Religious Education. Canada: s.n., 1997.
• Adamson, Iain. A Man of God: The Life of His Holiness Khalifatu’l Masih IV of the Ahmadiyya Movement in Islam. Great Britain: Islam International Publications, 1991.
• Ahmad Syed Hasanat. Hakeem Noor-ud-Deen (Khalifatu’l Masih) The Way of Righteous. UK: Islam International Publications, 2003.
• Bozan, Metin. Yaşayan İslam Mezhepleri. Diyarbakır: y.y., 2022.
• Dard, A. R. Life of Ahmad (As): Founder of the Ahmadiyya Movement. Tilford, Surrey: Islam International Publications, 2008.
• Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd el-Belâzürî. Ensâbü’l-eşrâf. ed. Riyâz ez-Ziriklî - Süheyl Zekkâr. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1417.
• Friedmann, Yohanan. Prophecy Continuous: Aspects of Ahmedî Religious Thought and Its Medieval Background. New Delhi: Oxford University Press, 2003.
• Galip, Türcan. “Mu’tezile’nin Ortaya Çıkışı Bağlamında Dini ve Sosyo-Kültürel Çevre”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Review of the Faculty of Divinity, University of Süleyman Demirel 42 (Ocak 2019), 43-74.
• Halide Rumeysa Küçüköner. Mirza Gulam Ahmed ve Ahmedî Algılardaki Farklılaşması. Ankara: Araştırma Yayınları, 2022.
• Khan, Adil Khussain. From Sufism to Ahmadiyya: a Muslim minority movement in South Asia. Bloomington: Indiana University Press, 2015.
• Khan, Muhamed Zafrullah. Hazrat Maulvi Nooruddeen Khalifatu’l Masih I. UK: Islam International Publications, 2006.
• Küçüköner, Halide Rumeysa. “Ahmedîlik’te Hilafet Eksenli Ayrışmalar”. e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 14/2 (Güz 2021), 862-903.
• Küçüköner, Halide Rumeysa. Mirza Beşiruddin Mahmud Ahmed ve Ahmediye Cemaati’ndeki Yeri. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Lavan, Spencer. The Ahmadiyya Movement: A History and Perspective. New Delhi: Manohar Book Service, 1974.
• Mahmud Ahmed, Mirza Beşiruddin. Khilafat-e Rashidah. UK: Islam International Publications, 2009.
• Malik, Iftikhar H. Religious Minorities in Pakistan. UK: Minortiy Rights Group International Report, 2002.
• Metin Bozan. “Tarihi Hadiselerin Konjonktürel İnşası (Şia’da Kerbela Örneği)”. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9/2 (Kasım 2017), 802-822.
• Mirza Beşiruddin Mahmud Ahmed. Â’īna-i Sadakat Lahore 1921. Lahore: Islamia Steam Press, 1921.
• Mirza Gulam Ahmad. “The Messenger of the Latter Days”. Review of Religions 1/6 (1907), 1-24.
• Mirza Gulam Ahmad. Vasiyet. çev. Jalal Şems. Türkiye: s.n., 2008.
• Mujeebur Rahman. Fazl-e-eUmar Hadhrat Mirza Bashiruddin Mahmud Ahmad. UK: s.n., 2002.
• Rose, H. A. (ed.). “Punjab and Northwest Frontier”. The Census of India 1901. 1902, ts.
• Saeed, Sadia. “Pakistani Nationalism and the State Marginalisation of the Ahmadiyya Community in Pakistan”. Studies in Ethnicity and Nationalism 7/3 (Aralık 2007), 132-152. https://doi.org/10.1111/j.1754-9469.2007.tb00166.x
• Shahid, Fazal. “Islamabad-A Blessed Ground”. Tariq Magazine, 98-103.
• Shahid, Maulvi Dost Mohammad. “The Life of Hazrat Mirza Ghulam Ahmad”. çev. M. A. K. Gahuri. The Muslim Herald 29/7/8 (Ağustos 1989), 11-73.
• Spate, O. H. K. - Learmonth A. T. A. India and Pakistan A General and Regional Geography. London, 1954.
• Şems, Muhammed Celal. Hilafet. Londra: Islam International Publications, 2008.
• Şen, Ziya. “Kur’an’da Ümmi Kavramı ve Hz. Peygamber’in Ümmiliği”. İslami İlimler Dergisi 2 (Güz 2006), 203-218.
• Tariq Ahmad. “The Life of Hadhrat Tahir Ahmad”. Tariq Magazine, 18-50.
• Usman, Ali Muhammed. Kadiyani Geleneğinin Iki Temel Akimi Olarak Rebva Cemaati Ve Lahori Cemaati: Karşilaştirmali Bir Analiz. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Valentine, Simon Ross. Islam and the Ahmadiyya Jama’at, History, Belief, Practice. London: Hurst Publishers, 2008.
• Zirvi, Karimullah. Welcome to Ahmadiyyat The True Islam. Surrey: Islam International Publications, 2010.
• “Khilafat Moves to London”. Tariq Magazine, 24-50.
• “Pakistan Hükümetince Hazırlanan 26 Nisan 1984 Tarihli Ahmediye Cemiyeti Aleyhtarı Hakkındaki Kanun”. Erişim 22 Ocak 2018. http://www.ahmediye.org/ahmediyet/itirazlara-cevaplar/433-pakistan-hukumetince-hazrlanan-26-nisan-1984-tarihli-ahmediye-cemiyeti-aleyhtar-kanun-hakknda.html.
• Nawa-e-Waqt Gazetesi (27 Haziran 1974).