AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN COLOR AND EMOTION IN FICTIONAL SPACES THROUGH COLOR SCHEMES: BEETLEJUICE MOVIE

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 147 - 166, 28.06.2024

Burcu Yıldırım , İsmail Emre Kavut

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1505970

Öz

The world is perceived through colors. The phenomenon of color is an essential part of life.
Color is a component used for various purposes in design and cinema. One of these uses is
to create affectivity. In this context, the relationship between color and emotion was investigated
using the film Beetlejuice (1988) by auteur director Tim Burton. The hypothesis “The
color-emotion correlation that occurs within the scope of narrative in the fictional spaces of
cinema can be associated with color schemes” was tested. Content analysis and observation
approaches from qualitative research methods were used in the study. The scene emotions
were limited to the fundamental emotions in Plutchik’s Wheel of Emotions, and these emotions
were searched for in the scenes. The emotions of the main character were determined
by the psycho-evolutionary theory of emotions, the narrative content and the character’s
facial expressions, and the dominant colors in the sequences were questioned through color
schemes. Potential patterns between scene emotion and color schemes were investigated. As
a result, while some patterns between color schemes and emotion were detected, no significant
relationship was found. It is recommended that future researchers test the possibility
of generalizing emotion to color schemes with different sampling and color detection tools.
It is believed that the study will provide data on the emotion desired to be created in the
space and present a different perspective on the designers’ decisions about the use of color.

Anahtar Kelimeler

Cinema, Color, Color schemes, Emotion, Fictional space

KURGUSAL MEKÂNLARDA RENK VE DUYGU İLİŞKİSİNİN RENK ŞEMALARI ÜZERİNDEN İRDELENMESİ: BEETLEJUICE FİLMİ

Öz

Dünya renkler aracılığıyla algılanır. Renk olgusu yaşamın ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
Tasarım ve sinemada renk çeşitli amaçla kullanılan bir öğedir. Bu kullanımlardan
biri de duygulanım oluşturmaktır. Bu kapsamda yapılan araştırmada Auteur yönetmen
Tim Burton filmi Beetlejuice (1988) aracılığıyla renk şemaları-duygu ilişkisi araştırılmıştır.
“Sinemanın kurgusal mekânlarında hikâye örgüsü kapsamında ortaya konan renk-duygu
bağıntısı renk şemaları ile ilişkilendirilebilir” hipotezi sorgulanmıştır. Çalışmada nitel araştırma
yöntemlerinden içerik analizi ve gözlem yaklaşımlarından faydalanılmıştır. Sahne
duyguları Plutchik’in duygu çemberindeki temel duygularla sınırlandırılmış, sahnelerde bu
duygular aranmıştır. Ana karakter duyguları psikoevrimsel duygu teorisi, anlatı içeriği ve
karakterin mimikleri kapsamında tespit edilerek sekanslardaki baskın renkler renk şemaları
üzerinden sorgulanmıştır. Sahne duygusu ve renk şemaları arasındaki olası örüntüler
araştırılmıştır. Sonuç olarak renk şemaları ve duygu verileri arasında bazı ortaklıklar bulgulanmasına
karşın anlamlı bir örüntü tespit edilememiştir. Gelecekteki araştırmacılara
farklı örneklem ve renk tespit araçlarıyla duygunun renk şemalarına genellenebilme olasılığını
sınamaları önerilmektedir. Çalışmanın mekânda yaratılmak istenen duygulanım
hususunda veri sağlayacağı ve tasarımcıların renk kullanım kararlarına farklı bir bakış
açısı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Renk, Renk şemaları, Duygu, Kurgusal mekân

Kaynakça

• Alici, N. ve Göker Paktaş, M. (2020). İç mekânda renk algısı ve psikolojiye etkileri. Modular Journal, 3 (1), 89-105.
• Ambrose, G. and Harris, P. (2013). Yaratıcı tasarımın temelleri. (1. baskı). (Çev: A. Tepecik ve M. D. Atılgan). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Aslan, E. (2010). Sınırların olmadığı “sınırlı” bir kasaba: Dogville. A. Allmer (Ed.), Sinemekân sinemada mimarlık içinde (s. 59-67). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Babacan Çörekci, T. ve Kavut, İ.E. (2022). Oyun mekânlarında mekânı tanımlayan öğelerin boyuta bağlı değişimi: It Takes Two örneği. Journal of Interior Design and Academy, 2 (2), 149-172.
• Barnwell, J. (2015). Film yapımının temelleri. (2. baskı). (Çev: G. Altıntaş). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Bender, M. Wilson, L. and Hashimoto, R. (Producers) & Burton, T. (Director). (1988). Betlejuice [Motion picture]. United States: Warner Bros.
• Burton, T. (2009). The art of Tim Burton. Steeles Publishing.
• Burton, T. (2018). İstiridye çocuğun hüzünlü ölümü ve diğer hikayeler. (1. baskı). (Çev: A. Günebakanlı). İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Canbolat, T. ve Öner, U. (2019). Renk-mekân-anlatım ilişkisinin sinemekânlarda incelenmesi: Wes Anderson filmleri. Mimarlık ve Yaşam, 4 (2), 337-348.
• Dodsworth, S. and Anderson, S. (2015). İç mekân tasarımının temelleri. (2. baskı). (Çev: N. Şık). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Doğru, M.S., Yılmaz Arıkan, E.N. ve Taydaş, O. (2021). Biçim-stil bağlamında animasyon filmde renk-duygu ilişkisi: Komşum Totoro örneği. İdil, 79, 390-347.
• Edelstein, D. (2005). Mixing Beetlejuice. K. Fraga (Ed.), In Tim Burton: interviews (Conversations with filmmakers series) (p. 3-8). Jackson: University Press of Mississippi.
• Fowkes, K.A. (2013). Tim Burton and the creative trickster: A case study of three films. J. A. Weinstock (Ed.), In The works of Tim Burton: margins to mainstream (p. 231-244). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Holtzschue, L. (2009). Rengi anlamak: tasarımcılar için kılavuz kitap. (1. baskı). (Çev: F. Akdenizli). İzmir: Duvar Yayınları-John Wiley & Sons, Inc.
• Koca, Ş.E. (2019). Sinemada anlam yaratma sürecinde rengin metaforik kullanımı. Sanat ve Tasarım Dergisi, (23), 223-239.
• Le Blank, M. and Odell, C. (2005). The pocket essential: Tim Burton. Harpenden: Pocket Essentials.
• Manav, B. (2011). Hacimde bir tasarım parametresi olarak renk. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (8), 93-102.
• McMahan, A. (2005). The films of Tim Burton: animating live action in contemporary Hollywood. New York: Continuum.
• Mısırlı, A. (2010). Batman’de karakterler, renkler ve mekânları. A. Allmer (Ed.), Sinemekân sinemada mimarlık içinde (s. 87-92). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Olson, D. (2014). Little Burton blue: Tim Burton and the product(ion) of color in the fairy-tale films The Nightmare Before Christmas and Corpse Bride. J.L. McMahon (Ed.), In The philosophy of Tim Burton (p. 267-285). Lexington: University Press of Kentucky.
• Ormanlı, O. (2010). Tasarım ve teknoloji olguları bağlamında “Avatar” filminin çözümlemesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1 (6), 95-109.
• Özonur Çöloglu, D. (2006). Sinemada bir anlam yaratma süreci olarak renk ve Krzystof Kieslowski’nin “Üç Renk: Mavi, Beyaz, Kırmızı” üçlemesi. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (8), 154-170
• Özsavaş, N. (2016). İç mekân tasarımında renk algısı. Art-e Sanat Dergisi, 9 (18), 449- 460.
• Öztarkan Özyurt, P. ve Sivas Gülçur, A. (2022). Tim Burton sinemasında gotik bir uyarlama: Hayalet Süvari filminin Greimas’ın eyleyensel örnekçesine göre çözümlenmesi. Anasay, (21), 101-117.
• Plutchik, R. (1980). A general psychoevolutionary theory of emotion. R. Plutchik and H. Kellerman (Eds.), In Emotion: theory, research, and experience, Volume 1: theories of emotion (p. 3-33). New York: Academic Press.
• Pulat, H. (2010). Bıçak Sırtı’nda ışık, karanlık ve gölge. A. Allmer (Ed.), Sinemekân sinemada mimarlık içinde (s. 127-133). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Shapiro, M. (2005). Explaining Beetlejuice. K. Fraga (Ed.), In Tim Burton: interviews (Conversations with filmmakers series) (p. 9-15). Jackson: University Press of Mississippi.
• Stephanou, A. (2016). Tim Burton. W. Hughes, D. Punter and A. Smith (Eds.), In The encyclopedia of the gothic (p. 99-100). Wiley-Blackwell.
• Şahin, Z. (2010). Sonsuzluğun düş mekânları ve bir evren mimarisi: Aşkın Gücü. A. Allmer (Ed.), Sinemekân sinemada mimarlık içinde (s. 31-46). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Turan, T. ve Kavut, İ.E. (2022). Gerçeküstü sanat akımının kurgusal mekânlara ve metaverse kavramına katkısının norm bağlamında incelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 7 (1), 346-363.
• Umland, S.J. (2015). The Tim Burton encyclopedia. Rowman & Littlefield.
• Varlık Şentürk, L. (2012). Analitik resim çözümlemeleri. (1. baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yıldırım, B. ve Demirarslan, D. (2019). Gözün görme işlevi ve sanal iç mimari ürün. Mimarlık ve Yaşam, 4 (1), 155-165.
• Yıldırım, B. ve Demirarslan, D. (2020). Bilimkurgu filmlerinde iç mekân özelinde görsel manipülasyona dair okumalar: Matrix örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 68-86.
• Yıldırım, B., Aytar Sever, İ. ve Söğüt, M.A. (2022). Tasarım-görsel algı ilişkisinde dijital çağ etkisi ve psikolojik yansımaları. Tasarım Mimarlık ve Mühendislik Dergisi, 2 (3), 214-228.
• Yıldırım, B. ve Kavut, İ.E. (2022). Kurgusal mekânın bilimsel ve felsefi boyutları: The Animatrix- The Second Renaissance bölümüne metaverse çerçevesinden bakmak. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşerî Bilimler Dergisi, Dijitalleşme Özel Sayısı, 115-144.