SEEKING MEANING IN SPACE: SEMIOTIC INTERIOR ANALYSIS THE CASE OF ODUNPAZARI MODERN MUSEUM (OMM)

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 643 - 663, 28.06.2024

Deniz Uçar Baycan , B. Burak Kaptan

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1506569

Öz

Spaces act as communication interfaces that generate content and give meaning into human
life. When we talk about communication, it becomes related to language. The meaning
of a space begins to be perceived through the combination of abstract and concrete components
that constitute its language. Semiotics, a field concerned with revealing implicit
meanings, can be used as a method of spatial analysis to reach a semantic interpretation of
space. The aim of this study is to draw attention to the various dimensions of the relationship
between space and meaning, contributing to the literature by sharing an example of the
analyzability of space from a scientific perspective. The interior spaces of the Odunpazarı
Modern Museum, examined as a sample space in this study, are considered a language of
communication, and the method of semiotic analysis is applied. In this context, semantic,
syntactic, and pragmatic approaches are utilized. Architectural drawings by Kengo Kuma
and Associates, along with fieldwork photographs of the interior spaces, are used as data.
It can be stated as the most basic result of the study that implicit meanings can be encoded
through design into a space that has a meaning with its contextual relations.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, Semantics, Space and meaning, Spatial analysis, Interior design

MEKÂNDA ANLAM ARAMAK: GÖSTERGEBİLİMSEL İÇ MEKÂN ANALİZİ ODUNPAZARI MODERN MÜZESİ (OMM) ÖRNEĞİ

Öz

Mekânlar, insan yaşamına içerik üreten ve anlam yükleyen iletişim arayüzleridir. İletişim
denildiğinde konu dile ilişkin hale gelir. Mekânın dilini oluşturan soyut ve somut bileşenler
birlikteliğiyle mekânın anlamı algılanmaya başlanır. Örtük anlamı ortaya çıkarmakla ilgilenen
bir bilim dalı olarak göstergebilim bu noktada mekânsal analiz yöntemi olarak kullanıldığında
mekânın anlamsal çözümlemesine ulaşılabilir. Bu çalışmanın amacı, mekân
ve anlam ilişkisinin çeşitli boyutlardaki varlığına dikkat çekmek ve mekânın anlam bilimsel
açıdan analiz edilebilirliğine ilişkin bir örnek paylaşarak literatüre katkı sağlamaktır.
Çalışma kapsamında örnek mekân olarak incelenen Odunpazarı Modern Müzesine ait iç
mekanlar bir iletişim dili olarak kabul edilmiş ve göstergebilimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir.
Bu kapsamda sentaktik yaklaşım, semantik yaklaşım ve pragmatik yaklaşımdan
yararlanılmıştır. Yapının mimari tasarımcısı Kengo Kuma and Associates’in çizimleri ve
saha çalışması ile elde edilen iç mekân fotoğrafları veri olarak kullanılmıştır. Bağlamsal
ilişkileriyle bir anlam taşıyan mekâna, örtük anlamların tasarım yoluyla kodlanabileceği
çalışmanın en temel sonucu olarak ifade edilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Anlam bilim, Mekân ve anlam, Mekân analizi, İç mimarlık

Kaynakça

• Bali, M. (2020), ‘Kamusal Mekânın Göstergebilim Bağlamında İncelenmesi’, Kültür Araştırmaları Dergisi, Sayı 6, 225-242.
• Barthes, R. (1979), Göstergebilim İlkeleri, (Çev. B. Vardar, M. Rıfat), İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barthes, R. (2016), Göstergebilimsel Serüven, (Çev. M. Rıfat, S. Rıfat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berger, J. (2018), Görme Biçimleri, (Çev. Y. Salman), İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Bircan, U. (2015). Roland Barthes ve Göstergebilim, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(26), 17-41.
• Eco, U. (1992) Açık Yapıt, İstanbul: Kabalcı.
• Eco, U. (2019) Mimarlık Göstergebilimi, İstanbul: Daimon Yayınları.
• Erdoğan, E., Yıldız, Z. (2018) Zaman ve Mekân Kavramları Arasındaki Paradoksal İlişkinin “Bulut Atlası” Filmi Üzerinden Okunması, Middle East Technical Univercity Journal of Architecture, 2018/1 35(1), 1-25.
• Erinç, S. M. (2004). Sanatın Boyutları, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Erinç, S. M. (2013). Sanat Sosyolojisine Giriş, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Erkara, B. (2019). Odunpazarı Modern Müze, İstanbul: Mas Matbaacılık.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime Giriş, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Eskandani, H. O. (2020). Peyzaj Mimarlığı İle İlişkili Göstergelerin Doğu Ve Batı Kültüründe Peyzaj Tasarımı Üzerine Etkisi. (Yayımlanmış Doktora Tezi).
• Faiz Büyükçam, S. ve Zorlu, T. (2020). Mimarlık ve Metinlerarasılık: Kasımpaşa Tuz Ambarı’nda Metinlerarası İzler. Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(1), 154-172. DOI: 10.20488/sanattasarim.830791
• Guiraud, P. (2016), Göstergebilim, (Çev. M. Yalçın), Ankara: İmge Kitapevi
• Güngör, N. (2020), İletişim, Kuramlar ve Yaklaşımlar (5. Basım), Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Gölbey G., A. (2022) Peyzaj mekanlarını anlamlandırma süreci: İzmir Konak Meydanı ve çevresinin göstergebilim yöntemiyle değerlendirilmesi. Turkish Journal of Forest Science, 6(1), 209-228.
• Kaptan, B. B. (2013). Kültür ve İçmimarlık, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kaptan, S. G. (2017). İletinin Görsel Tasarımlara Dönüştürülmesinde Göstergebilimsel Düşünme Süreçleri ve Cso İçin Afiş Uygulamalar. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Mutlu, E. (2008), İletişim Sözlüğü, (5. Basım), Ankara. Ayraç Kitap.
• Parsa S., Parsa A. (2004) Göstergebilim Çözümlemeleri, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Rifat, M. (2018a). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Rifat, M. (2018b). Homo Semioticus ve Genel Görselbilim Sorunları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Rifat, M. (2019). Göstergebilimin Abc’si, İstanbul: Say Yayınları.
• Sağlam, F. (2017). Heykelde Uzam Bağlamında Anish Kapoor’un ‘Cloud Gate’ Çalışmasına Göstergebilimsel Bir Yaklaşım, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6 (38), 2879- 2897.
• Saussure, de Ferdinand: (1985). Genel Dilbilim Dersleri, çev. Berke Vardar, Ankara: Birey ve Toplum.
• Sayın, Z. (2007). Gösteren-Gösterilen İlişkisi Açısından Grafik Göstergeler ve Göstergeleri Algılayış Farklılıkları, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Sığırcı, İ. (2020). Göstergebilim Uygulamaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam, (Çev. Z. Aracagök, B. Doğan), İstanbul: MetisYayınları.