Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları

Yıl 2019, Sayı: 24, 281 - 299, 26.12.2019

Ayşegül Koyuncu Okca , Naime Didem Öz

Öz

Karapınar yöresinin sosyal ve ekonomik yapısı içerisinde oldukça önemli bir yere sahip olan tülü dokumalar aynı zamanda yörenin gelenek ve göreneklerini yansıtan, kültürünü geçmişten geleceğe taşıyan günlük kullanım ürünleridir. Bu çalışmada Karapınar tülü dokumaları kaybolmaya yüz tutmuş kültürel miras kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı Karapınar Tülüleri hakkında ortaya çıkan verilerin literatüre kazandırılması, güncel tasarımlara kaynak oluşturulması ve bu şekilde geleneksel dokuma kültürünün gelecek kuşaklara aktarımına katkı sağlanmasıdır. Çalışmada veri toplama araçları olarak literatür taraması, kaynak kişi görüşmesi ve fotoğraf ile belgeleme teknikleri kullanılmıştır. Ulaşılan tülü dokumalardan Karapınar Yöresine ait olanlarının gözlem fişleri oluşturulmuş, renk, hammadde, boyut gibi özellikleri kayıt altına alınmış, teknik ve desen özellikleri açısından da detaylı bir inceleme yapılmıştır. İnceleme sırasında tülü dokumaların daha eski görünmeleri için kimyasal açıcılar ile iplik renklerine müdahaleler yapıldığı, tamir işleminde de bazı alanların orjinale sadık kalınmadan tamir edildiği görülmüştür. Çalışma sonucunda bu gibi durumların kültürel ürünlerin gelecek kuşaklara aktarımına zarar verdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Geleneksel Dokumalar, Halı, Tülü, Tiftik

Kaynakça

• Açıkgöz, H. (1984). “Türkçe’de Halı ve Halıcılık Terimleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, 32, İstanbul.
• Anonim. (1998). Tülü Halıları-Karapınar Yöresinin El Dokuması Halıları, Vizyon Dekorasyon, İstanbul: Ünal Ofset A.Ş.
• Arslan, S. (1996). “Halı Sanatına Özgün Bir Yaklaşım: Tülü”, Sanatsal Mozaik, 1 (12), Cem Ofset.
• Aytaç, B. (2019, 12 Nisan). Bayram Aytaç ile Tülü Üzerine Söyleşi, Bayram Aytaç’ın Tülü Atölyesi, Aksaray.
• Balpınar Acar, B. (1982). Kilim-Cicim-Zili-Sumak Türk Düz Dokuma Yaygıları. İstanbul: Eren Yayınları.
• Begiç, H. N. (2016). “Orta Asya’dan Küçük Asya’ya Geleneksel Bir Sembol; Kepenek”, ÇKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 44-62.
• Begiç, H. Nurgül, (2012). “Konya Keçeciliğinde Çoban Kepeneği- Shepherd Kepenek in Konya Felting”, Milli Folklor, 24 (94), 214-222.
• Edgü, F. (1989). Karapınar Tülü Halıları. İstanbul: Ada Yayınları.
• Ekici, M. (2004). “Bir Sempozyumun Ardından: Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi”. Milli Folklor, 16 (61).
• Eti, E. (1987). “Karapınar Tülü Halıları”, Türkiyemiz, 17 (52), İstanbul: Apa Ofset.
• Hidayetoğlu, H. M. (1999). Karapınar Tülü Dokumaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı, Konya.
• İsimyeli, N. (1976). Sanat Terimleri Ansiklopedisi. 12. Ankara: Ankara Sanat Yayınları.
• Önder, M. (1995). Antika ve Eski Eserler Kılavuzu. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Genel Yayın No: 341, Sanat Dizisi: 46.
• Öz, N. D. (2019). “Tülü Dokumaların Genel Özellikleri ve Bir Koleksiyon Örneği”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (16), 925-945.
• Öztürk, C. (2014). Geleneksel El Sanatları ve İstanbul’da Beş Yıldızlı Otellerdeki Uygulamalar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, Z. G. (2014). Kültürel Mirasın Korunması, İstanbul.