Hasankeyf Kızlar (Eyyubi) Camii Koruma Ve Kurtarma (Taşıma) Uygulama Çalışmaları

Yıl 2022, Sayı: 29, 329 - 354, 29.06.2022

Mesut Yılmaz , Serap Sevgi , Cenk Koparan Oğuz Çetin

Öz

Ülkemizde kalkınma yatırımları arasında yer alan akarsu havzalarında inşa edilen bazı barajlarsit alanlarını
ve Taşınmaz Kültür Varlıklarını etkilediğinden, kültürel mirası koruyan ve gelecek nesillere aktaran önemli bir
görevi beraberinde getirmektedir. Bu nedenle kalkınma projeleri gerçekleştirilirken kalkınma-kültürel mirasın
korunması dengesinin gözetilmesi önem kazanmaktadır. Bu bağlamda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Dicle
Nehri’nin toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda, yatırımı gerçekleştirilen
Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santralı (HEPP) Projesi’nin tamamlanmasıyla büyük bir bölümü su altında kalmış
olan Hasankeyf Aşağı Şehir bölgesindeki kültürel varlıkların belgelenmesi, korunması ve kurtarılmasına yönelik
geniş kapsamlı çalışmalaren özel örneklerdir. Bu çalışmalardan biri deKızlar (Eyyubi) Camii’nin “Bütüncül Taşınma
Yöntemleri” uygulandığı Koruma ve Kurtarma (Taşıma) çalışmalarıdır. Bu makalede; Kızlar (Eyyubi) Caminin
Koruma ve Kurtarma (Taşıma) çalışmalarıdetaylı olarak ele alınmıştır. Çalışmanın ileriki süreçlerde, yok olma
tehdidi ile karşılaşan kültürel mirasın korunması/kurtarılması için müdahale biçimi ve yöntemleri açısından fikir
vermesi ve yapılacak bilimsel araştırmalara katkı sunma amacı taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Miras, Hasankeyf, Kızlar (Eyyubi) Camii, Kurtarma (Taşıma), Bütüncül Taşınma

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (1998). “Hasankeyf’in Korunması/ Anıtların Taşınmasıyla İlgili Sorunlar”, Gap Bölgesi’nde Kültür Varlıklarının Korunması, Yaşatılması ve Tanıtılması Sempozyumu, 01 – 05 Haziran 1998, (s.325- 335), Şanlıurfa.
• Ahunbay,Z. (2011). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon(6.Baskı), İstanbul: Yapı Endüstri merkezi yayınları.
• Bakıroğlu Yılmaz, A. (2019). Türkiye’de Baraj Tehdidi Altındaki Arkeolojik Sit Alanlarının Yerinde Korunma Yöntemleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuzeylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Burat, O. (1973). “Pertek «Baysungur» Camiinin Taşınması”,Vakıflar Dergisi, 10, 289-298.
• Curtıs, J.O.(1979). MovingHistoricBuildings. Washington, D.C.:U.S. Department of theInteriorHeritageConservationandRecreation Service Technical Preservation Services Division.
• Çakırca, D.(2015).“ Keban Barajı İle Neler Kaybettik ?”, 4. Su Yapıları Sempozyumu Bildirileri, 19 – 21 Haziran 2015, (s. 550-561), Antalya.
• Eskici, B.ve Şener, Y.S. (2016). Hasankeyf’te Kızlar (Eyyübi) Camii Olarak İsimlendirilen AnitinTaşinmasi, Yerinde Kalacak Kalintilarin Korunmasi ve Taşinan Yapının Yeni Yerinde Sergilenmesine Yönelik Rapor. Yayınlanmamış Rapor, Nuran Demirtaş Proje Mimarlık Ltd., Ankara.
• Kılcı, A. (1987).“ Hasankeyf Vakıf Eserleri”, V. Vakıf Haftası, Restorasyon ve Vakıfların Ekonomik ve Sosyal Etkileri Semineri, 7-13 Aralık 1987, (s. 159-187), Ankara.
• Kozbe, G. (2017). Batman İli Kültür Envanteri (III..Cilt)., Batman: Batman Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Sevgi, S., Çetin, M. ve Yılmaz, M. (2017). “Hasankeyf Zeynel Bey Türbesi’nin Koruma ve Kurtarma (Taşıma) Projesi”, Kâgir Yapılarda Koruma ve Onarım Semineri IX Bildirileri, 05-06 Aralık 2017, (s.10- 37), İstanbul.
• Uluçam, A. (2017). “Hasankeyf’teki Kültürel Mirasın Bugünkü Durumu”, ”, XX. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazılar ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, 02-05 Kasım 2016, (s.14- 36), Sakarya.
• Yılmaz, M. (2019). 2019. Yok Olma Riski AltindakiTaşinmaz Kültür Varliklarinin Korunma Yöntemleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, M., Eskici, B., Eliüşük, M., Akgönül, M.ve Şener, Y.S.(2019). “Hasankeyf Mardinike Külliyesi Kalıntılarının Sağlamlaştırılması ve Su Altında Korunmasına Yönelik Uygulama Çalışmaları”,MASROP E-Dergi, 13 (1), 30-51.
• Yurttaş, H. 2002. “Hasankeyf’deArtuklu, Eyyûbî, Akkoyunlu ve Osmanlı Dönemi Mimari Eserleri”. Türkler C.8, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s. 100-101.