Determining the Relationship Between New Media Literacy and Health Literacy Behaviors of Young Individuals

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 136 - 144, 30.06.2021

Betül Akalın , Fuat Yalman , Kursad Baydili , Ayşenur Modanlıoğlu , Tekin Sancar

Öz

Objective: Maintaining and even improving the health of a young person and/or family requires access to essential healthrelated information and services, and make appropriate decisions and action. In achieving this, it is important to have good media literacy and health literacy levels. This study aims to examine the levels of new media and health literacy among young people and the interaction between these two.
Materials and Methods: This study was carried out with 399 students studying at a state university in Istanbul. In the study, the “new media literacy scale” developed by Koç and Barut (2014) was used to measure the media literacy of university youth. The health literacy level of the youth was determined by the "Turkey health literacy scale-32 (TSOY32)". In the analysis of the collected data, non-parametric tests and then post hoc tests were used.
Results and Conclusion: While 83% of the youth have an excellent health literacy level, the median (minimummaximum) values of the functional consumption, critical consumption, functional production and critical production subdimensions of the new media literacy scale are 25 (8-35), 40 (0-68), respectively. ), 25 (7-51) and 30 (10-50). It has been determined that women have a higher level of health literacy than men, Participants with excellent health literacy levels have higher functional consumption, functional production and critical production scores than other participants. It has been determined that there is no significant difference between the levels of health literacy in terms of critical consumption
scores, and similarly, the health literacy and new media literacy scores of the students who constantly follow the newspaper were higher. Although the internet, which is one of the most effective communication tools of the 21st century, seems to be a time-consuming medium for most people, over time it has emerged as one of the sources of information for individuals. Although innovations that facilitate human life such as easy access to information have entered our world with the use of the Internet, some problems occur in learning the right information from the right source and using the information in daily life by interpreting it correctly. Although new media literacy and health literacy are two different concepts related to the same medium, as a result of the study; It was determined that the health literacy scores of the participants who had high scores in three of the four new media literacy sub-dimensions were at an excellent level.
Therefore, it can be said that providing information or training on new media literacy in order to bring the health literacy level of the society to a better level will play an extremely important role in health-related issues that would be beneficial to inform individuals online.

Anahtar Kelimeler

Media Literacy, Health Literacy, Young Individuals

Genç Bireylerin Yeni Medya Okuryazarlığı ile Sağlık Okuryazarlığı Davranışları Arasındaki İlişkinin Tespit Edilmesi

Öz

Amaç: Bir gencin kendisinin ve/veya ailesinin sağlığını koruması ve hatta iyileştirmesi sağlıkla ilgili gerekli
temel bilgi ve hizmetlere ulaşmasını, uygun kararlar vermesini ve işleme koymasını gerektirir. Bunu
gerçekleştirmekte, iyi medya okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığı seviyelerine sahip olmanın yeri önemlidir.
Bu çalışma gençlerde yeni medya ve sağlık okuryazarlığı seviyelerini ve bu ikisi arasındaki etkileşimi
incelemeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışma İstanbul ölçeğinde bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 399 öğrenci ile
gerçekleştirilmiştir. Çalışmada üniversite gençlerinin medya okuryazarlığını ölçmek için Koç ve Barut (2014)
tarafından geliştirilen “yeni medya okuryazarlığı ölçeği” kullanılmıştır. Gençlerin sağlık okuryazarlık seviyesi
ise “Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçeği-32 (TSOY-32)” ile belirlenmiştir. Toplanan verilerin analizinde
parametrik olmayan testler ile post hoc testler kullanılmıştır.
Bulgular ve Sonuç: Gençlerin %83’ü mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahipken yeni medya
okuryazarlık ölçeğine ait fonksiyonel tüketim, eleştirel tüketim, fonksiyonel üretim ve eleştirel üretim alt
boyutları medyan (minimum-maksimum) değerleri sırasıyla 25 (8-35), 40 (0-68), 25 (7-51) ve 30 (10-50) olarak bulunmuştur. Kadınların erkeklere oranla daha yüksek düzeyde sağlık okuryazarlık düzeyine sahip oldukları, Mükemmel sağlık okuryazarlık düzeylerine sahip katılımcılar, diğer katılımcılara göre daha yüksek fonksiyonel tüketim, fonksiyonel üretim ve eleştirel üretim puanlarına sahip oldukları tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında eleştirel tüketim puanları bakımından anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiş benzer şekilde sürekli gazete takip eden öğrencilerin sağlık okuryazarlığı ve yeni medya okuryazarlığı puanları daha yüksek çıkmıştır. 21. Yüzyılın en etkili iletişim araçlarından biri olan internet, çoğu insan için zaman geçirilen bir mecra gibi görünse de zamanla bireylerin bilgi edinme kaynaklarından biri olarak karşımıza çıkmıştır. İnternet kullanımıyla birlikte bilgiye kolay erişim gibi insan hayatını kolaylaştırıcı yenilikler dünyamıza girmiş olsa da doğru bilgiyi doğru kaynaktan öğrenme ve bilgiyi doğru yorumlayarak gündelik hayatta kullanma konusunda bazı olumsuzluklar meydana gelmektedir. Yeni medya okuryazarlığı ve sağlık okuryazarlığı aynı mecrayla ilgili iki farklı kavram olsa da çalışma sonucunda; yeni medya okuryazarlığı dört alt boyutundan üçünde yüksek puanlara sahip olan katılımcıların sağlık okuryazarlığı puanlarının mükemmel düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla sağlıkla ile ilgili, bireylerin çevrim içi yollarla bilgilendirilmesinin faydalı olacağı konularda, toplumun sağlık okuryazarlık düzeyini daha iyi bir seviyeye getirebilmek için yeni medya okuryazarlığı konusunda bilgilendirmeler ya da eğitimler yapılmasının son derece önemli rol oynayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

sağlık okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, genç bireyler

Kaynakça

• Adıgüzel, O. , Batur, H. ve Ekşili, N . (2014). Kuşakların Değişen Yüzü Vey Kuşağı İle Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (19) , 165-182.
• Alisinanoğlu, F. (2002). Gençlik Dönemi Özellikleri ve Genç Anne-Baba İletişimi. EĞİTİM VE BİLİM, 27(123). http://213.14.10.181/index.php/EB/article/view/5175 adresinden erişildi.
• Altun, A. ve Çakmak, E. (2013). İlköğretim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında Medya Okuryazarlığı Eğitimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1) , 237-254.
• Aslan, N. ve BASEL, A. T. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin medya okur-yazarlık düzeyleri (İzmir örneklemi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1353-1372.
• Barut, E. (2015 ). Yeni Medya Okuryazarlığı, İletişim Becerileri Ve Demokratik Eğilim: Bir Yapısal Eşitlik Modellemesi. Yüksek Lisans Tez. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Bayık Temel, A. ve Çimen, Z. (2017). Kronik Hastalığı Olan Yaşlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı, Sağlık Algısı Ve İlişkili Faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33 (3) , 105-125. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/egehemsire/issue/33737/332345.
• Bilgel N., Sarkut P., Bilgel H., Ozcakir A. & Alvares C. (2017). Functional health literacy in a group of Turkish patients: A pilot study. Cogent Social Sciences, 3(1):1287832.
• Bilir, N. (2014). Sağlık okur-yazarlığı/Health Literacy. Turkish Journal of Public Health, 12(1), 61-68.
• Bükecik, N. ve Adana, F. (2021). Hastane Çalışanlarının Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri Ve İlişkili Faktörler: Konya İli Örneği. Caucasian Journal of Science, 8 (1), 1-13.
• Çapar, H., ve Çakmak, C. (2019). Halk Sağlığı Bilgi Kaynağı Olarak Gazeteler: Sağlıkla İlgili Haberlerin Analizi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(1), 25-33.
• Ertem, A. A. ve Güzel, A. Sağlık Okuryazarlığı Ve Sosyal Medya Bağımlılığı Arasındaki İlişki. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(1), 245-260.
• Erten, P. (2019). Z Kuşağının Dijital Teknolojiye Yönelik Tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10 (1) , 190-202. Retrieved from https://dergipark. org.tr/en/pub/gumus/issue/44146/487816.
• Göçmençelebi, Ş. İ. ve Özkan, M. (2011). Bilimsel yayınları takip eden ve teknoloji kullanan ilköğretim öğrencilerinin fen dersinde öğrendiklerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri bakımından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 287-296.
• Gök, B. ve Coşkun, A. (2020). Z Kuşağının Finansal Okuryazarlık Eğilimlerinin İncelen İlişkin Bir Araştırma. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6 (1), 356-366.
• Göksel, A. ve Caz, Ç. (2020). Yeni Medya Okuryazarlığı: Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerine Yönelik Bir Uygulama. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 692-700.
• Gülcan, S. ve Abdüsselam, M. (2021). Yetişkinlerde İnternet Kullanımında Ve Bu Süreçte Oluşan Eğilimlerin İncelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5 (2) , 186-193.
• Gün, M., Aslantekin, F. ve Karadağ, N. (2021). Evaluating the Health Literacy of Medical and Vocational School of Health Services Students and Affecting Factors. Turkish Journal of Bioethics. 2021; 8(1): 34-43.
• Güven, D. Y., Bulut, H., ve Öztürk, S. (2018). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi/Examining the Health Literacy Levels of Health Sciences Faculty Students. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 400-409.
• Karaduman, S. (2019). Yeni Medya Okuryazarlığı: Yeni Beceriler/Olanaklar/Riskler. Erciyes İletişim Dergisi, 6 (1), 683-700. DOI:10.17680/erciyesiletisim.484193.
• Kaya, Ş., Uludağ, A., Relatıonshıp Between The Health And Medıa Lıteracy- Sağlık Ve Medya Okuryazarlık Arasındaki İlişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2017; 9 (22): 194-206.
• Yeşildal, M. (2018). Yetişkin Bireylerde Dijital Okuryazarlık Ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişki: Konya Örneğinecmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Nüfusbilim Derneği (NBD) (2007). 2007 Türkiye Gençlerde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Araştırması. Nüfusbilim Derneği ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, Ankara.
• Okyay, P. (Ed.) ve Abacıgil, F. (Ed.) (2016), Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik Ve Geçerlilik Çalışması, Sağlık Bakanlığı Yayını, Ankara.
• Önal, H. (2007). Medya Okuryazarlığı: Kütüphanelerde Yeni Çalışma Alanı. Türk Kütüphaneciliği, 21 (3), 335-359.
• Özdenk, S. , Demir Özdenk, G. , Özcebe, L. ve Üner, S . (2019). Bir üniversitenin 4. sınıf öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ve ilişkili bazı faktörlerin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (1) , 48-59. DOI: 10.26559/mersinsbd.412666.
• Korkmaz, Ö. E. (2020). Geleneksel Kitle İletişim Araçlarından Dijital Medyaya Geçiş Sürecinde Değişen Seçmen Davranışları: Kuşaklar Üzerine Bir Araştırma İstanbul Aydın Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• Özkan, S. (2021). Dijital Dönüşüm Ekseninde Kuşaklar Arası Sosyal Medya Kullanım Pratiklerinin İncelenmesi: Facebook Örneğinde İçerik Analizi. Yeni Medya, 2021 (10), 25-42.
• Patranabis, C I. (2012). The Future of Workforce Management: Perspectives and Way ahead. in Today’s HR for a Sustainable Tomorrow, Eds. Mishra, R K., Sarkar, S., Singh, P., pp. 92-99, New Delhi: Allied Publishers.
• Semiz, L. (2013). Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığı yeterlikleri ve medya okuryazarlığı dersini yürüten öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. YayımlanmamıĢ yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize, Türkiye.
• Sorensen K., Van den Broucke S., Fullam J. et al. (HLS-EU) Consortium Health Literacy Project European. Health literacy and Public Health: A Systematic Review and Integration of Definitions and Models. BMC Public Health 2012;25(12): 80.
• Şengül, H., Çınar, F., Çapar, H., Bulut, A. ve Çakmak, C. (2017). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin E-sağlık Okuryazarlığı ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutumları: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği. International Journal of Socıal and Humanıtıes Scıences Research (JSHSR), Cilt: 4, Sayı: 5, ss.1277-1287.
• Şirin H. , Deniz S. , Oğuzöncül A. , Ketrez G., Ertuğrul O. ve Memiş D . Fırat Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi. 2021; 6(2): 148-158.
• Tarı-Cömert, I. ve Ögel, K. (2009). İnternet ve bilgisayar bağımlılığının yaygınlığı ve farklı etkenlerle ilişkisi. Turkiye Klinikleri. J Foren Med, 6(1), 9-16.
• Taş, H. Y., Demirdöğmez, M., ve Küçükoğlu, M. (2017). Geleceğimiz olan Z kuşağının çalışma hayatına muhtemel etkileri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1031-1048.
• Uyar, M. ve Hasdemir, T . (2021). Çocukların İnternet’e Erişimleri Ve Kullanım Becerileri: Ankara İli Örneği. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (19) , 7-38.
• WHO. (2013). Health Literacy. In: Kickbusch I, Pelikan LM, Apfel F, Tsouros AD, editors. World Health Organization, Regional Office for Europe.
• World Bank [WB] (2007), World Development Report 2007, Development and the Next Generation, The World Bank, Washinton, DC.
• Yavuz, D. ve Özmete, P. (2012). Türkiye’de Genç Bireyler ve Ebeveynleri Arasında Yaşanan Sorunların “Aile Yapısı Araştırması” Sonuçlarına Göre Değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7 (29), 9-27.
• Yüksel, M., ve Yılmaz, E. (2016). Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeyleri İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online, 15(3).