Hıristiyan Avrupa'nın Cadılarından Sinemanın Masumlarına Dönüşüm (Netflix Filmleri Örneği)

Yıl 2022, , 477 - 497, 31.08.2022

Yasin Öner , Canan Seyfeli

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1114993

Öz

Makalenin konusu Hıristiyan Avrupa’nın cadılık fikrinin sinemanın gücüyle masumlara dönüşümüdür. Konu, Netflix’in orjinal yapımı olan Cursed (Lanetli), Luna Nera (Kara Ay) ve Akelarre (Kurtuluş Ayini) isimli filmlerle sınırlandırılmıştır. Bu filmler hem konunun anlaşılması hem de Netflix’in konuya bakış açısının ortaya konulması açısından yeterli düzeydedir. Burada temel amaç Hıristiyan dünyada cadılığa yüklenen anlamı ve bu anlamın sinemanın gücüyle masumiyete dönüştürülmesini açığa çıkarmaktır. Çalışmada önce Avrupa’da cadılık ve bunun Hıristiyanlıkla ilişkisi tarihsel verilere dayanarak ele alınmıştır. Film çözümlemesinde ise Avrupa’da eskiden yaşananla sinemadaki kurgusal yansıması arasında karşılaştırmaya dayalı yorumu hedeflenmiştir. Avrupa’da yaşanan cadı avı sürecinde Kilise, topluma zarar vereceğini düşündüğü cadılığın karşısında yer almış ve koruma içgüdüsüyle hareket ederek yıkıcı sonuçlara ve ölümlere sebep olmuştur. Sinema, suçluların masumiyetini açığa çıkarma yoluyla Kilise’nin geçmişteki bu değiştiremediği günahı ifadeye dökmekte ve itiraf mekanizmasını çalıştırmaktadır. Böylece bugünkü Kilise’nin itirafını ve masumiyetini mümkün kılmaktadır. Dolayısıyla çalışmada örneklem olarak seçilen üç filmin yayıncı platformu olan Netflix, bir yandan cadı olarak nitelendirilen insanların masumiyetini ortaya koymaya çalışırken diğer yandan Kilise açısından bir günah çıkarma eylemine girişmiştir. Burada verilmek istenen mesajlar neticesinde cadılarla birlikte Kilise de aklanmaya çalışılmış ve böylece dinden uzaklaşma eğiliminde olan modern insanla bağların güçlendirilmesi hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Netflix, Hıristiyanlık, Cadılık, Engizisyon, Tövbe

Kaynakça

• Agüero, Pablo. Kurtuluş Ayini (Tarihi Drama, 2021). Netflix.
• Akın, Haydar. Ortaçağ Avrupası’nda Cadılar ve Cadı Avı. İstanbul: Alfa Yayınevi, 2021.
• Altunay, Erhan. Kadim Cadılık Öğretisi Wicca. İstanbul: Destek Yayınları, 2021.
• Biersack, Aletta. “From Witchcraft to the Pentecostal-Witchcraft Nexus”. Pentecostalism and Witchcraft: Spiritual Warfare in Africa and Melanesia. ed. Knut Rio, Micheller MacCaarthy, Ruy Blanes. 293-304. Atlanta: Palgrave Macmillan Press, 2017.
• Ebersole, Amy. “From Netflix to Netflixed: Digital Television Production in the Post-TV Platinum Age of the Audience”. University of Southern California Critical Studies 587/ (2013), 1-36.
• Esgin, Mehmet. “Engizisyonun Günümüze Hatırlattıkları”. Journal of Faculty of Theology of Bozok University 1/1 (2021), 91-99.
• Federici, Silvia. Caliban ve Cadı. çev. Bilge Tanrısever, Ece Durmuş vd. İstanbul: Otonom Yayınları, 2020.
• Forrest, Beth. “Witchcraft”, Encyclopedia of Crime and Punishment. ed. David Levinson. 1711-1716. Thousand Oaks: SAGE Publigations, 2002.
• Forsyth, Miranda. “The Regulation of Witchcraft and Sorcery Practices and Beliefs”. Annual Review of Law and Social Science 12/1 (2016), 4-21.
• Gaskill, Malcolm. Cadılık. çev. Sinem Gül. Ankara: Dost Yayınevi, 2020.
• Gün, Mukadder & Şahinoğlu, Serap. “Büyücülükten Şifacılığa Kadın Sağaltıcıların Öyküsü”. Lokman Hekim Journal 5/1 (2015), 27-32.
• Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. İstanbul: Vadi Yayınları, 2017.
• Haleva, Yitshak vd. (ed.). Türkçe Çeviri ve Açıklamalarıyla Tora ve Aftara. çev. Moşe Farsi. İstanbul: Gözlem Basım ve Yayın, 2010.
• Halsted, Chris. “They Ride on the Backs of Certain Beasts: The Night Rides, the Canon Episcopi and Regino of Prüm's Historical Method”. Magic, Rituel and Witchcraft 15/3 (2020), 361-385.
• Hansen, Joseph. Zur Enstehung der Grossen des Mittelalters. Frankfurt am Main: 1998.
• Hefner, Robert. “Naming The Witch”. American Anthropologist 109/2 (2007), 420-421.
• Herriman, Nicholas. “A Din of Whispers: The In-Group Manifestation of Sorcery in Rural Banyuwangi”. Anthropological Forum 19/2 (2009), 119-141.
• Işık, Halim. “Katharlar: Balkan Kökenli, Avrupa Ortaçağında Katoliklerce Yakılarak Öldürülen Heretik Hıristiyan Dinî Hareket Üzerine Bir İnceleme”. Mevzu Sosyal Bilimler Dergisi 2/ (2019), 279-321.
• Karaküçük, Suna Arslan. “Korkunun Kadınları: Cadılar ve Cadıcılık”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 13/2 (2010), 41-64.
• King, Irving. “Magic”. A Dictionary of Religion and Ethics. 268. New York: The Macmillan Company, 1923.
• Kutsal Kitap: Tevrat, Zebur, İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi-Yeni Yaşam Yayınları, 2013.
• Levack, Brian. The Witch-Hunt In Early Modern Europe. Boston: Pearson Longman Press, 2015.
• Martin, Lois. Cadılığın Tarihi: Ortaçağ’da Bilge Kadının Katli. çev. Barış Baysal. İstanbul: Kalkedon Yayınları, 2009.
• McClear, Ernest V.. “The Fall of Man and Original Sin in the Theology of Gregory of Nyssa”. Theological Studies 9/2 (1948), 175-212.
• Miller, Frank, Tom Wheeler. Cursed (Fantastik Macera, 2020). Netflix.
• O’Connor, Paul. “The Witch”. Journal of Religion & Film 25/1 (2021), 1-8.
• Paolucci, Laura, Francesca Manieri. Luna Nera (Fantastik Drama, 2020). Netflix.
• Ray, Benjamin C.. “The Salem Witch Mania: Recent Scholarship and American History Textbooks”. Journal of the American Academy of Religion 78/1 (2010), 40-64.
• Seyfeli, Canan. Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler. Konya: Çizgi Kitabevi, 2015.
• Shakespeare, William. Kral Lear. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2009.
• Tanyu, Hikmet. “Büyü”. DİA. 6/501. İstanbul, 1992. https://islamansiklopedisi.org.tr/buyu
• Wiener, Margaret. “Magic, (Coloniel) Science and Science Studies”. Social Anthropology 21/4 (2013), 492-509.
• Wilson, Eric. “Institoris at Innsbruck: Heinrich Institoris the Summis Desiderantes and the Brixen Witch-Trial of 1485”. Popular Religion in Germany and Central Europa 1400-1800. ed. Bob Scribner, Trevor Johnson. 87-101. New York: Macmillan Company Press, 1996.