KLASİK DÖNEM FIKIH USÛLÜ ESERLERİNDE BİLGİNİN KISIMLARI

Yıl 2018, , 143 - 155, 30.04.2018

Davut Eşit

https://doi.org/10.26791/sarkiat.378125

Öz

Bilgi teorisi felsefe, kelâm ve mantık ilimlerinin ortak
konularındandır. Bilgi teorisi fıkıh usûlü ilminde de sıklıkla işlenen bir konu
olagelmiştir. Bu konunun fıkıh usûlü eserlerinde yer alması farklı ilim
disiplinler arasındaki etkileşimin bir sonucudur. Klasik dönem fıkıh usûlü
eserlerinde bilginin kısımları etrafında şekillenen kelâmî ve felsefî
tartışmaları konu edinmektedir. Çalışmamız bir giriş, bir bölüm ve bir sonuçtan
oluşmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Fıkıh Usûlü, Kelâm, Bilgi, İstirsâl, Kadîm

KNOWLEDGE PART OF THE CLASSİCAL PERİOD USUL FİQH WORKS

Öz

The theory of knowledge are
common subject of sciences philosophy, theology and logic. The theory of
knowledge has become a subject of frequent processing in fiqh. The involvement
of this subject in fiqh-like works is a result of the interaction between
different disciplines of science. It has been deal with theological and
philosophical debates which are shaped around the parts of knowledge in the
classical fiqh works. Our work consists of an introduction, a section and a
result. 

Anahtar Kelimeler

Legal Theory, Theology/Kalam, Knowledge, İstirsâl, Kadîm

Kaynakça

• Kaynakça el-Ebyârî, Ebu’l-Hasen Şemsuddîn ‘Alî b. ‘İsmâ‘îl b. ‘Ali b. Hasen b. ‘Atıyye (v. 618/1221), et-Tahkîk ve'l-Beyân fî Şerhi'l-Burhân fi Usûli'l-Fıkh thk: ‘Alî b. Abdîrrahmân Bessâm el-Cezâirî, Dâru’d-Diyâ’, Kuveyt 2011/1432. Eşit, Davut; Kala, Muhammed Enes, “Onüçüncü Yüzyıl İslam Hukuk Felsefesinde Bilginin Mahiyet-Amidî ve Zerkeşî- Örneği”, Uluslararası 13. Yüzyılda Felsefe Sempozyumu, Ankara 2014. Demir, Hilmi, Delil ve İstidlâlin Mantıkî Yapısı İlk Dönem Sünni Kelam Örneği, İsam Yayınları, İstanbul 2012. Düzgün, Şaban Ali, Varlık ve Bilgi Aydınlanmanın Keşif Araçları, Beyaz Kule Yayınları, Ankara 2008 el-Kâdî Ebû Ya‘lâ el-Ferrâ’, Muhammed b. el-Huseyn el-Bağdâdî el-Hanbelî (v. 458/1066), el-‘Udde fi Usuli’l-Fıkh, Riyâd 1993. el-Bâcî, Ebu’l-Velid Suleymân b. Halef b. Sa'd et-Tucibî (v. 474/1081), İhkâmu’l-Fusûl fi Ahkâmi’l-Usûl, Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1995. el-Bâkıllânî, el-Kâdî Ebû Bekr Muhammed b. et-Tayyîb (v. 403/1013), et-Takrîb ve’l-İrşâd fi Usûli’l-Fıkh, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2012. el-Basrî, Ebu’l-Huseyn Muhammed b. ‘Alî et-Tayyib (v. 436/1044), el-Mu‘temed fi Usûli’l-Fıkh, thk. Muhammed Hamidullâh, el-Me‘hedu’l-İlmiyyu’l-Fransi li’d-Dirâseti’l-‘Arabiyye, Dımaşk 1964. el-Cuveynî, Ebu'l-Me‘âlî ‘Abdulmelik b. ‘Abdillâh b. Yûsuf (v. 478/1085), el-Burhân fî Usûli’l-Fıkh, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut 1998. ______, el-Burhân fî Usûli’l-Fıkh, thk. Abdulazîm ed-Dîb, Dâru’l-Vefâ, 1994. ______, el-‘Akidetu’n-Nizamiyye, thk. Muhammed Zahid el-Kevserî, Mektebetu’l-Envâr, 1948. ______, Kitâbu’l-İrşâd, çev. Adnan Bülent Baloğlu, Sabri Yılmaz, Mehmet İlhan, Faruk Sancar, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2012. ______, eş-Şâmil fi Usûli’d-Dîn, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1999 el-Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed (v. 505/1111), el-Mustaṣfâ min ‘İlmi’l-Usûl, thk. Muhammed Tâmir, Dâru’l-Hadîs, Kâhira, 2011/1432. el-Mâzerî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. ‘Alî b. ‘Umer et-Temimî (v. 536/1141), İdâhu’l-Mahsûl min Burhâni’l-Usûl Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Beyrut 2001. er-Râzî, Muhammed b. ‘Umer b. Huseyn Fahruddîn (v. 606//1210), el-Muhassâl, çev. Hüseyin Atay, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, Ankara. el-Kâdî ‘Abdulcebbâr, Ebu’l-Hasen b. Ahmed el-Hemedânî (v. 415/1025), Şerhu’l-Usûli’l-Hamse, çev. İlyas Çelebi, Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı, İstanbul 20013. İbn Fûrak, Ebû Bekr Muhammed b. Hasen b. Fûrak el-Ensârî, (v. 406/1015), Makâlâtu’ş-Şeyh Ebi’l-Hasen el-Eş‘arî İmâm Ehli’s-Sunne, Mektebu’s-Sekâfeti’d-Diniyye, Kahira 2005. Sevgili, Macid, ‘Cuveynî’nin İstirsâl Meselesi ile Ahvâl Teorisi ve Bu Konular Etrafında Cereyan Eden Tartışmalar’, Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Siirt 2014. es-Sem‘ânî, Ebu’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr et-Temimî (v. 489/1096), Kavâti‘u’l-Edille fi’l-Usûl, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1997. es-Subkî, Ebû Nasr Tâcuddîn İbnu’s-Subkî ‘Abdulvehhâb b. ‘Alî b. ‘Abdilkâfi (v. 771/1370), Tabâkâtu'ş-Şâfi‘iyyeti'l-Kubrâ, Mahmûd Muhammed Tanâhî, ‘Abdulfettâh Muhammed el-Hulv, Matbaatu ‘İsâ el-Bâbî el-Halebî, Kâhira 1964/1383. ______, Cem‘u’l-Cevâmi‘ fi Usûli’l-Fıkh, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2003. eş-Şîrâzî, Ebû İshâk İbrâhîm b. ‘Alî b. Yûsuf b. ‘Abdillâh el-Fîrûzâbâdî (v. 476/1083), Şerhu’l-Luma’, Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Tunus 2012. İbn Receb, Ebu'l-Ferac Abdurrahman b. Ahmed (v. 795/1393), ez-Zeyl ‘alâ Tabakâti’l-Hanâbile, Mektebetu’l-Ubeykân, Riyâd 2005. İbnu'l-Cevzî, Ebu’l-Ferac Cemâluddîn Abdurrahmân b. ‘Alî (v. 597/1201), el-Muntazam fî Tavârîhi'l-Mulûk ve'l-Umem, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1995.