VAN MOSQUES (1941-2013): NUMBER OF MOSQUES, PROPERTY STATUS AND MOSQUES “WITH ARCHITECT”

Yıl 2018, , 1592 - 1610, 30.12.2018

Mustafa Gülen , Halil İbrahim Düzenli

https://doi.org/10.26791/sarkiat.493877

Cited By: 1

Öz

The mosques in Turkey, of which the number reached to 87.381 according to the 2018 data (URL-1), are discussed in different political and scientific milieu. Some of these discussions include mosque numbers, mosque design and the role of architects in their design. This article focuses on 234 mosques in the central districts of Van from 1941 until the end of 2013, registered in the Van Müftülük archive. Various statistical data related to printed documents and mosques in the records of the archive were analyzed and interpreted. Data sets that cannot find a place in architectural research, such as records of Müftülük archives, contain important information. The statistical information related to the increase-decrease rates of Van mosques according to years, the builders of mosques, property status of mosques, the mosques with known or unknown designers, can be extracted from such data. In this article, statistics that produce different results were interpreted. In terms of the roles of architects, important data was acquired. According to the printed documents, the architects of 194 (%82,9) out of 234 mosques are unknown. 40 of the mosques (%17,1) were designed by architects. The names of 28 architects who designed these 40 mosques were attained. Of these, 6 architects and 18 mosques belonging to these architects were particularly focused on. In conclusion, this research on the mosques in the central district of Van province showed that the mosque design in Turkey scarcely depends on the professional service of architects.

Anahtar Kelimeler

Van City, Mosque, Architect, Number of Mosque, Mosque Property

VAN CAMİLERİ (1941-2013): CAMİ SAYILARI, MÜLKİYET DURUMLARI VE “MİMARLI” CAMİLER

Öz

Türkiye’de 2018 verilerine göre
sayıları 87.381 (URL-1) olan cami ve mescitlerin farklı politik ve bilimsel
mecralarda, çeşitli başlıklar altında tartışıldığı söylenebilir. Bu mecralardan
bazıları cami sayıları, cami tasarımı, tasarımda mimarların rolleridir. Bu
makalede, Van İl Müftülük arşivi verilerine göre 1941 yılından 2013 yılı sonuna kadar Van ili merkez
ilçelerinde kayıtlı 234 camiye odaklanılmıştır. Araştırma malzemesi
olarak il müftülüğünde yer alan matbu evraklar ve camilere ait çeşitli
istatistiki veriler analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Mimarlık araştırmalarında yer bulamayan
müftülük kayıtları gibi veri setleri önemli bilgiler içermektedir. Yıllara göre
Van cami sayılarının artış-azalış oranları, yaptıranlara göre camiler,
camilerin mülkiyet durumları ve mimarı belirtilmiş olan - mimarı bilinmeyen
camiler gibi istatistikler bu veriler üzerinden çıkarılabilmektedir. Makalede
her biri ayrı ayrı sonuçlar üreten istatistikler yorumlanmıştır. Mimarların
rolleri bakımından ise önemli bir veri ile karşılaşılmaktadır. İncelenen matbu
evraklara göre 234 camiden 194’ünün
(%82,9) mimarı belli değildir. Camilerden 40 tanesinin (%17,1) mimarlar
tarafından projelendirildiği görülmektedir. Bahse konu 40 camiyi tasarlayan 28
mimar tespit edilmiştir. Bunların içinde 2 ve üzeri sayıda cami tasarlayan 6
mimar ve 18 cami üzerinde özellikle durulmuştur.
Sonuç olarak Van ili
merkez ilçelerindeki camiler, Türkiye’de cami tasarımında mimar emeğine
yeterince başvurulmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Van, Cami, Mimar, Cami sayısı, Cami mülkiyeti

Kaynakça

• ATLI, Mehmet, 90’lardan Günümüze Türkiye’de Cami Mimarlığı Tartışmalarına Mimarların Katılımı, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010
• KÖKSAL, Aykut, “Türkiye’de Cami Mimarisi Üzerine” Turgut Cansever’le Söyleşi, Arredamento Dekorasyon Dergisi, S. 11, s. 88-91
• GÜLEN, Mustafa, Van ve Cami: Bir Anlamlandırma Denemesi, Mardin Artuklu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin, 2015
• KUTLU, Melek, DÜ ENLİ, Halil İbrahim, “Cumhuriyet Dönemi İstanbul’unda Cami Mimarisi”, Sosyoloji Divanı, S. 7, s. 89-108
• TANYELİ, Uğur, Rüya İnşa İtiraz: Mimari Eleştiri Metinleri, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• TAŞAR, Emin Selçuk, Aslında Neyi Konuşuyoruz: Türkiye’de Cami Tartışmalarına (2009-2013) Yönelik Bir Söylem Analizi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin, 2015
• URL-1: www.diyanet.gov.tr/tr/kategori/istatistikler/136 7 (Erişim tarihi: Nisan 2018)
• URL-2: www.biyografya.com/biyografi/7981 (Erişim tarihi: 27 Aralık 2017)
• URL-3: www.gazetevatan.com/turkiye-de-3-bin-379-kisinin-tapulu-camisi-var-103549- yasam/(Erişim tarihi: 18 Aralık 2018)