KESİŞİMSELLİK: FEMİNİZMDE KAPSAM GENİŞLEMESİNE DOĞRU

Yıl 2020, , 1290 - 1312, 31.12.2020

Ceren Avcil

https://doi.org/10.26791/sarkiat.801766

Cited By: 3

Öz

Feminizm tarihsel süreçte yaşanan siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlerden etkilenerek günümüzde dahi dönüşüm yaşayan bir düşünce biçimidir. Dünyada farklı kadın hareketlerinin farklı süreçlerde yaşanması feminizmin aktörleri olan kadınların durumunu da farklılaştırmaktadır. Kadın hareketinin geçirmiş olduğu değişim sonucunda farklı kadınlık durumları ortaya çıkmıştır. Kesişimsellik, 1990’lı yıllardan itibaren feminist literatürde üzerinde epeyce konuşulan bir kavram olmaya başlamış, feminizmin farklı kadınlık durumunu göz ardı ettiği eleştirisi ile ortaya çıkarak günümüz kadın hareketlerini etkileyen önemli bir yaklaşım haline gelmiştir. Kavram temel olarak kadınların sahip olduğu farklılıkların birbirinden bağımsız olmadığı, birbirini etkilediği ve birbiriyle bağlantılı olduğu savına dayanır.
Bu çalışmada, feminist kadın hareketinin tarihsel gelişimine yer verilmiştir. Özellikle üçüncü dalga kadın hareketiyle birlikte ön plana çıkan kesişimseliğin farklı kimlik, kültür ve siyasetten kadınları kapsaması bakımından günümüz feminist harekete önemli katkı sunduğu sonucuna varılmaktadır. Kesişimsellik, bir yandan kadınların farklılıklarını görünür kılma, bir yandan da bu farklılıkların içselleştirme rolünü üstlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

feminizm, kadın hareketleri, kesişimsellik, siyah feminizm, ırk

INTERSECTIONALITY: TOWARDS TO SCOPE EXPANSION IN FEMINISM

Öz

Feminism is a way of thinking that has been transformed even today by being affected by the political, economic, social, and cultural changes experienced in the historical process. The fact that different women's movements in the world are experienced in different processes differentiates the situation of women who are the actors of feminism. As a result of the change that the women's movement has undergone, different situations of femininity have emerged. Intersectionality has been a widely discussed concept in feminist literature since the 1990s, emerging with the criticism that feminism ignores different femininity and has become an important approach that affects today's women's movements. The concept is based on the argument that the differences that women have are not independent of each other, they affect each other and are interconnected.
This study focuses on the historical development of feminist women's movement. It is concluded that intersectionality, which came to the fore especially with the third wave women's movement, has made a significant contribution to the contemporary feminist movement in terms of including women from different identity, culture and, politics. On one hand, intersectionality takes on the role of making women's differences visible and internalizing these differences on the other.

Anahtar Kelimeler

feminism, women's movements, intersectionality, black feminism

Kaynakça

• Acar Savran, Gülnur. Kadın Emek Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin. Ankara: Dipnot Yayınları, 2019.
• Arat, Necla. Feminizmin ABC’si. Ankara: Say Yayınları, 2017.
• Bebel, August. Kadın ve Sosyalizm. İstanbul: Yordam Kitap, 2019.
• Berktay, Fatmagül. “Feminist Teoride Açılımlar”, ed. Yıldız Ecevit – Nadide Karkıner. Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları. 3-23. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Berktay, Fatmagül. Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları, 2018.
• Bora, Aksu. “Kesişimsellik”, Birikim Dergisi, erişim: 15.09.2020, https://www.birikimdergisi.com/haftalik/8225/kesisimsellik)
• Bora, Aksu. Feminizm Kendi Arasında. Ankara: Ayizi Yayınları, 2011.
• Çaha, Ömer. “Feminizm ve Sivil Toplum”, Birikim Dergisi. 59. Sayı (1994):79-88
• Çaha, Ömer. Sivil Kadın. Ankara: Savaş Yayınevi, 2017.
• Çakır, Serpil. “Feminizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi”, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, Der. H. Birsen Örs, 415-475. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Crenshaw, Kimberle. “Demarginalizing the intersection of race and sex: A Black feminist critique of antidiscrimination doctrine, feminist theory, and antiracist politics”, University of Chicago Legal Forum, C. 1989, S. 1 (1989): 139-167.
• Crenshaw, Kimberle. “Mapping the margins: Intersectionality, identity politics, and violence against women of color”, Stan. L. Rev., C. 43, S. 6 (1990): 1241-1299.
• Davis, Kathy. “Intersectionality as Buzzword: A Sociology of Science Perspective on What Makes a Feminist Theory Successful”, Feminist Theory, vol. 9.1 (2008): 67–85.
• Demir, Zekiye. Modern ve Postmodern Feminizm. İstanbul: Sentez Yayıncılık, 2014.
• Donovan, Josephine. Feminist Teori. İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Durutürk, Bilge. “Feminizm ve Çokkültürlülük Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme”. Bilgi 20, [2]. (2018): 76-90.
• Hooks Bell. Feminizm Herkes İçindir. İstanbul: bgst Yayınları, 2016.
• Kolay, Hale. “Kadın Hareketlerinin Süreçleri, Talepleri ve Kazanımları”, EMO Kadın Bülteni. 3.Sayı (2015): 5-11.
• Kollontai, Aleksandra. Toplumsal Gelişmede Kadının Konumu. İstanbul: İnter Yayınları, 2000.
• MacKinnon, Catharine A. Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru. İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Mc Call, Leslie .“The Complexity of Intersectionality”, Signs, Vol. 30, No. 3 (2005): 1771-1800.
• Mitchell, Juliet – Oakley, Ann. Kadın ve Eşitlik. İstanbul: Pencere Yayınları,1998.
• Mitchell, Juliet. “Kadın ve Eşitlik”, Kadın ve Eşitlik. 23-46. İstanbul: Pencere Yayınları, 1998.
• Morelli, Maria. “Feminism in the Twenty-First Century: Does It Need (Re)branding?”, Feminisms: The Evolutıon, Volume 4. 1 (2011): 12-25.
• Nash, Jennifer C. “’Home truths’ on intersectionality”, Yale JL & Feminism, C. 23, S. 2(2011): 445- 470.
• Notz, Gisela. Feminizm. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2012.
• Özkazanç, Alev. “Türkiye’de Kadın Hareketi ve Kesişimsellik Yaklaşımı Kesişimsellik Tartışması”. Duvarları Yıkmak, Köprüleri Kurmak: Yeni Küresel Feminizmin Yükselişi ve İmkânları. 24-36. İstanbul: Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, 2017.
• Özkazanç, Alev. Feminizm ve Queer Kuram. Ankara: Dipnot Yayınları, 2018.
• Ramazanoğlu, Caroline. Feminizm ve Ezilmenin Çelişkileri. İstanbul: Pencere Yayınları, 1998.
• Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti, İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Sarıgöl, Pınar. Kesişimsellik Teorisi Bağlamında Kadın Deneyimleri: Almanya’daki Türkiyeli Göçmen Kadınlar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, 2013.
• Scott, Joan W. Feminist Tarihin Peşinde. İstanbul: bgst Yayınları, 2013.
• Showden, Carisa R. “What's Political about the New Feminisms?”, Frontiers: A Journal of Women Studies, Vol. 30, No. 2 (2009):166-198.
• Şişman, Nazife.“Emanet”ten “Mülk”e: Kadın, Beden, Siyaset. İstanbul: İz Yayıncılık, 2018.
• Springer, Kimberly. “Third Wave Black Feminism?” Signs, Vol. 27.No. 4 (2002): 1059-1082.
• Taş, Gün. “Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümleri”. Akademik Hassasiyetler.Cilt 3. Sayı 5 (2016):163-175.
• Wollstonecraft, Mary. Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi. İstanbul: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları, 2020.
• Yu, Su-lin.“Across East and West: Third Wave Feminism as a Traveling Theory”, Asian Women, Vol.28 No.1 (2012): 65-83.