ARAP EDEBİYATI BAĞLAMINDA İBRAHİM SÛRESİNİN 37. ÂYETİ

Yıl 2021, , 622 - 634, 30.08.2021

Mehmet Şirin Aladağ

https://doi.org/10.26791/sarkiat.952477

Öz

Kur’ân âyetleri, İslâm dininin sadece akâid, ibadet ve ahlâk gibi sahalarına kaynaklık etmemektedir. Aynı zamanda kutsal metnin âyetleri, şair ve ediplerin türlü amaç ve vesilelerle kendisinden yararlandığı, yeni anlamları üretmede sıkça başvurdukları ve edebî melekelerinin yanında tahayyül ve tasavvurlarının şekillenmesinde beslendikleri birer hazinedir. Arap edebiyatı kaynakları tarandığında belli bazı âyetlerin farklı konu, değişik anlam ve bağlamlardaki kullanımının belirgin biçimde öne çıktığı dikkat çekmektedir. Bu âyetlerden biri de çalışmamızın çerçevesini oluşturan İbrâhim sûresi 37. âyetidir. Tespit edebildiğimiz kadarıyla Arap Dili ve Belâgatı özelinde olmak üzere ülkemizin akademik dünyasında bu tür çalışmaların yeterince olmayışı bizi tek bir âyet hatta belirli bir âyetin bir pasajı ekseninde gelişen edebî malzemeyi derleyip analiz etmeye sevk etmiştir. Edebiyatın nesir türüne oranla şiirde geniş bir uygulama alanına sahip söz konusu âyete, yeni anlamlar üretme noktasında sıkça başvurulmuş ve kimi örneklerde bu âyet kapalı bir anlatım tekniği olan bir mecaz ve kinâye ifadesi olarak başarılı bir şekilde kullanılmıştır. Bu makale, İbrâhim sûresi 37. âyeti ekseninde gelişen belli sayıdaki şiir ve nesir örneklerini analitik bir çerçevede ayrıntılı şekilde ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, İbrahim Sûresi 37. Âyeti, Şiir, Nesir, Anlam

Teşekkür

Selamlar Sayın hocam şimdiden teşekkür ederim. Kolay gelsin

THE REFLECTION OF SURAH IBRAHIM 37 ON ARAB LITERATURE

Öz

The verses of Qur’an do not only set sources for the fields such as doctrines, worships and morals of İslam but they also they are each a treasury from which poets and literary men benefit from the holy verse texts, in which they frequently apply for so as to produce new meanings, and where they are fed by formation of their literary skills and imaginations. When the Arab literature sources are scanned, it attracts attention that different topics, various meanings and based usages of some certain verses come forward. One of the verses that makes the frame of this study is surah Ibrahim-37. As far as determined, the fact that there are not these kinds of works sufficiently in the academic world of our country in particular Arab Language and rhetoric canalized us to compile and analyse the literary material developing in the axis of the passage of a single verse even a certain verse. The above mentioned verse that has a wide application field in poetry compared to literary genre of prose has been frequently applied in terms of producing new meanings; and in some examples, this verse has been successfully used as a metaphorical and allusion expression which are a method of closed retelling. This article studies some certain poetry and prose examples in the axis of surah Ibrahim-37 in a detailed analytical framework.

Anahtar Kelimeler

Literature,, Poetry,, Prose,, Verse,, Quotation

Kaynakça

• ‘Akîlî, Ebu’l-Hasan Ali b. el-Huseyn eş-Şerîf. Dîvânu’ş-Şerîf el-‘Akîlî. thk. Zekî el-Mehâsinî. b.y.: Dâru iyhâi’l-Kutubi’l-‘Arabiyye, ts.
• ‘Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdullah b. Sehl. Cemheretü'l-emsal. thk. Ebû Hacer Muhammed Zaglul - Ahmed Abdüsselam. 2 Cilt. Beyrut: Dâru'l-Kutubi'l-‘İlmiyye, 1988.
• Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir. Ensâbu’l-eşrâf. thk. Suheyl Zekkâr ve Riyâd ez-Ziriklî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1997.
• Hillî, es-Seyyed Hayder. el-İḳdu’l-mufassal fî kabîleti’l-mecdi’l-mu’essel. thk. Mudar Suleymân el-Hillî. 3 Cilt. Bağdat: Muessesetu'r-Râfid li’l-Matbûât, 2014.
• İbn Ma‘sûm, es-Seyyîd Alî Sadruddîn el-Medenî. Envâru’r-rabî‘ fî envâ‘i’l-bedî‘. thk. Şâkir Hâdî Şeker. 7 Cilt. Necef: Matba‘at en-Nu‘mân, 1969.
• İbnu’l-Hatîb Muhammed b. Kâsım el-Emâsî. Ravdu’l-ahyâr el-muntehab min rebî‘i’l-ebrâr. thk. Mahmûd Fâhûrî. Halep: Dâru’l-Kalemi’l-‘Arabî, 2000.
• Ebû Hayyân Ali b. Muhammed et-Tevhîdî. el-İmtâ‘ ve’l-mu’ânese. nşr. Ahmed Emîn – Ahmed ez-Zeyn. Kahire: Dâru Mektebetu’l-Hayât, 1944.
• İbnu’r-Rûmî, Ebu’l-Hasen Alî b. el-Abbâs b. Cureyc el-Bağdâdî. Dîvân. şerh. Ahmed Hasan Besec. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2. Basım, 2002.
• Kazvînî, Muhammed b. ‘Abdurrahman Celâluddîn. et-Telhîs fî ‘ulûmi’l-belâğa. şerh. Abdurrahman el-Berkûkî. b.y.: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1932.
• Matlûb, Ahmed ve el-Basîr, Kâmil Hasan. el-Belâğa ve’t-tatbîk. Bağdat: Vizâretu’t-Ta‘lîmi’l-‘Âlî ve’l-Bahsi’l-‘İlmî, 2. Basım, 1999.
• Meydanî, Ebü'l-Fazl Ahmed b. Muhammed b. Ahmed en-Nisaburi. Mecmaü'l-emsal. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 2 Cilt. b.y.: Matbaatü’s-Sünneti’l-Muhammediyye, 1955.
• Se‘âlibî, Ebû Mansûr ‘Abdulmelîk b. Muhammed. el-İktibâs mine’l-Kur’âni’l-Kerîm. thk. İbtisâm Merhûn es-Saffâr ve Mucâhid Mustafâ Behcet. 2 Cilt. Mansûre: Dâru’l-Vefâ, 1992.
• Se‘âlibî, Ebû Mansûr Abdulmelik b. Muhammed. et-Temsil ve'l-muhadara. thk. Abdülfettah Muhammed el-Hulv. b.y.: Dârü'l-‘Arabiyye li'l-Kuttâb, 2. Basım, 1983.
• Se‘âlibî, Ebû Mansûr Abdulmelik b. Muhammed. Hâssu’l-hâss. şerh. Me’mûn b. Muhyiddîn el-Cennân. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1994.
• Teftâzânî, Mes‘ûd b. Ömer Sa‘duddîn. el-Mutavvel, thk. Abdulhamîd Hindâvî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2013.
• Till, Mustafa Vehbe. ‘Aşiyyâtu vâdi’l-yâbis. thk. Ziyâd ez-Ze‘bî. Kuveyt: Min İsdârâti Câizeti Abdulazîz Su‘ûd el-Bâbtîn li’l-İbdâi‘’ş-Şi‘rî, 2017.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer, Rebî‘ü’l-Ebrâr ve Nusûsu’l-Ahbâr, thk. ‘Abdulemîr Muhennâ, Beyrut: Muessesetu’l-A‘lemî li’l-Matbûât, 1992.