Aydınlanmacı Özne-Birey Projesine Dair (Tüketimsel Açıdan) Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 2, 532 - 544, 30.11.2017

Muharrem Tunç

https://doi.org/10.26791/sarkiat.321752

Cited By: 1

Öz

Rasyonel özne, Aydınlanma
düşünürlerinin ilgi merkezi olmakla birlikte, daha önceleri tartışılmayan bir
konu olduğu anlamına gelmemekteydi. Önceki tartışmalardan ayrışan yönü;
yoğunluğu, yaygınlığı ve gelişimsel koşulların uygunluğu olmuştu. Aydınlanma
sonrası öngörülen ideal insan tipi -belirli uslamlama kurallarına uymak
koşuluyla- kendi yararına gereksinim duyduğu şeyleri doğru bir şekilde başarma
yolunda yeterli niteliklere sahip rasyonel bir varlıktı. Ancak çok geçmeden
deneyimlenen uygulamalar, rasyonel özneye dönük bir takım sıkıntıların
belirmesine neden oldu.

Üretim ve tüketim toplumlarının
ikisi de evrensel nitelikli bütüncül bir rasyonel varlığı reddetmektedir.
Tüketim toplumu, tüketim ürünleri ile alışveriş merkezleri, reklamlar ve
eğlence parkları gibi tüketim araçlarının etkisiyle, tepisel davranış kalıpları
olan bir çoğunluk ortaya çıkarmıştır.

Tüketim kültürünün manipülatif
tüketimsel yapıları ve kodları son derece önem arz etmektedir. Zira
tasarımlanan evrensel rasyonel özne-birey tezinin başarısız olduğu,  tarihsel ve toplumsal koşulların bireyler
üzerinde önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Rasyonel Özne, Aydınlanma, Tüketim Toplumu

Kaynakça

• Allen A. (2013) A Companion To Faucault Edited By Christopher Falzon, Timothy O’Leary, Jana Sawicki, John Wiley & Sons Ltd, West Sussex.
• Aydın D. G., (2010) “Kapitalizmde Bireyin Sorgulanması: Yabancılaşma ve Demir Kafes”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 43, Sayı 2, Haziran, ss. 17-32.
• Baudrillard J. (2013) Tüketim Toplumu, Çev.Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin, Ayrıntı, İstanbul.
• Bauman Z. (2007) Consuming Life, Polity Press, Malden.
• Bocock, R. (2009) Tüketim, Çev. Kutluk İ. Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Debord G. (2012) Gösteri Toplumu, Çev. Ekmekçi A., Taşkent O. Ayrıntı, İstanbul.
• Dreyfus H. L., Wrathall M. A.(2006) “A Brief Introduction to Phenomenology and Existentialism” Companion to Phenomenology and Existentialism Edited by Dreyfus h. L., Wrathall M. A, Blackwell Publishing, Malden.
• Duman F. (2006) “Akılcılık bağlamında iki aydınlanma geleneği: Fransız aydınlanması versus İskoç aydınlanması” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, ss 117-151.
• Dunn R. G. (2008) Identifying Consumption, Subjects and Objects in Consumer Society, Temple University Press, Philadelphia.
• Featherstone M. (1996), Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, Çev. Mehmet Küçük, Ayrıntı, İstanbul.
• Francks R and Ross G. M. (2003) “Descartes and Malebranche” The Blackwell Companion to Philosophy, Edited by Nıcholas Bunnın And E. P. Tsuı-James, Blackwell Publishing, Malden.
• Kant I. (1984 ) Seçilmiş Yazılar, Çev. Bozkurt N, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Riesman D. (1989) Lonely Crowds, Yale University Press, New Haven, Connecticut.
• Ritzer G.(2011) Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Sherman D. (1991) Western Civilization,Volume II, Mcgraw-Hill,Inc, Caledonia.
• Shrum L. J. (2009) “Television Viewing and Social Reality Effects and Underlying Processes” social psychology of consumer behaviour, edited by Wanke M. Psychology Press, Taylor & Francis Group, Newyork.
• Sulkunen P. (2009) The Saturated Society, Governing Rsks and Lifestyles In Consumer Culture, Sage Publications, London.
• Touraine A. (2007) A New Paradigm For Understanding Today’s World, Polity Pres, Cambridge.
• Touraine A. (2012) Modernliğin Eleştirisi, Çev. U. T. Hülya, yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Wanke M. (2009) “What’s Social about Consumer Behavior?” social psychology of consumer behaviour, edited by Wanke M. Psychology Press, Taylor & Francis Group, Newyork.