A Comparative study of Abdurrahman Jami's version Jousef and Zuleikha story with Hamdullah Hamdi version of Jousef and Zuleikha story

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 3, 962 - 985, 31.08.2018

Ahmet Yeşil

https://doi.org/10.26791/sarkiat.397360

Cited By: 1

Öz

Mathnavi began developing
in the 13^th century in Turkish Literature and then numerous poets
started writing mathnavis with various topics in this area. One of the subjects
in Mathnavis written by poets in National Literature and especially in Turkish
Literature was the story of Prophet Yusuf (as), one of the most famous
stories about the Prophets. The story of the Prophet Yusuf (as) first mentioned
in Bible and then in the Quran and religious interpretations that Egypt's Aziz's wife desire to
Prophet Yusuf (as) formed a context
of lyrical romance poems and led to
conversion of a work of artistic. Many writers and poets in the Turkish and
Persian literature have created works on one of
the events of the life of Prophet Yusuf (as), considering their place, time, manner and prospective of their era. By the time, literary
works relating
to the story of Yusuf and Zulayha among the Turkish language poets has taken the
form of lyrical literature. In Turkish Literature, this story became more
prominent especially after the Jami, more specific example can be given as
Hamdullah Hamdi's Mathnavi of Yusuf and Zulayha
(1449-1503). On the first face of this text, we will make a comparison on
Mathnavis of Yusuf and Zulayha belonging to Jami and Hamdullah Hamdi and in
second face, we will study the effect of Mathnavis of Yusuf and Zulayha belong
to Jami on Mathnavis in Turkish Literature especially Hamdullah Hamdi. 

Anahtar Kelimeler

Yusuf and Zulayha, Hamdi, Jami, Kissa- i Yusuf

بررسی تطبیقی یوسف و زلیخای عبدالرحمن جامی با یوسف و زلیخای حمدالله حمدی

Öz

در ادبیات ترکی مثنوی­سرایی از قرن 13 رواج پیدا کرده و
بعد از آن شاعران در موضوع­های متعددی در این زمینه طبع­آزمایی کرده­اند. یکی از
موضوعاتی که در ادبیات ملل به ویژه در ادبیات ترکی مورد توجه شاعران در مثنوی­های
خود قرار گرفته داستان حضرت یوسف (ع) می­باشد که یکی از معروف­ترین داستان­های
مربوط به پیامبران الهی است. داستان سرگذشت حضرت یوسف (ع) که اول در کتاب مقدس،
بعد در قرآن کریم و در تفاسیر دینی بر آن اشاره شده ­است، با توجه به تمایل زن
عزیز مصر به حضرت یوسف (ع) این داستان دستمایه منظومه­های غنایی عاشقانه و پرداخته
هنری آن گردیده ­است. شاعران و نویسندگان زیادی در ادبیات ترکی و فارسی به نوعی به
تناسب زمان، مکان، تربیت و دیدگاههای عصر خویش به آن پرداخته­اند و یکی از حوادث
زندگی حضرت یوسف (ع) را در آثار خویش مورد اشاره قرار داده­اند. آثار ادبی مربوط
به داستان یوسف و زلیخا در بین شعرای ترک­زبان به مرور زمان از غنایی ادبی بیشتری
برخوردار گردیده­ است. به ویژه آثار شعرای ترک­زبان بعد از جامی در این بین شاخص­تر
و غنی­تر می­باشند که از جمله­ی این آثار می­توان به مثنوی یوسف و زلیخای حمدالله
حمدی (843 ه / 1503-1449 م) اشاره داشت. در این تحقیق کوشیده شده ­است تا مثنوی
یوسف و زلیخای عبدالرحمن جامی با مثنوی­های یوسف و زلیخای حمدالله حمدی به صورت
تطبیقی مورد بررسی قرار گیرد و تأثیر جامی بر مثنوی­های ادبیات ترکی به خصوص
حمدالله حمدی مشخص گردد.

Anahtar Kelimeler

یوسف و زلیخا, جامی, حمدالله حمدی, قصه یوسف

ABDURRAHMAN CÂMÎ VE HAMDULLAH HAMDÎ’NİN YUSUF VE ZÜLEYHA MESNEVİLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Öz

Mesnevi nazım geleneğinin Türk edebiyatında
yaygınlaştığı 13. yüzyıldan itibaren birçok şair, bu alanda değişik konularda eserler
kaleme almıştır. Birçok ulusun edebiyatında olduğu gibi Türk edebiyatında da
şairlerin dikkatini celp eden en önemli konuların başında şüphesiz, Hz. Yusuf
peygamberin hayat hikâyesini konu alan Yusuf ve Züleyha hikâyesi gelmektedir. İlk
olarak Tevrat’ta daha sonra Kur’an-ı Kerim ve çeşitli tefsir kitaplarında
aktarılan Hz Yusuf hikâyesinde Mısır azizinin eşi Züleyha’nın Hz. Yusuf’a sevgi
beslemesi ve meyletmesi, bu hikâyenin aşk manzumelerine konu edilmesine ve bu
konuyu anlatan çeşitli edebî eserler verilmesine neden olmuştur.  Türk ve Fars edebiyatında da birçok şair,
yaşadığı dönem, mekân ve şahsi bakış açılarıyla bu hikâyeyi anlatan mesneviler
kaleme almıştır. Türk şairlerin, Yusuf ve Züleyha hikâyesini konu alan
mesnevileri zamanla, keyfiyet bakımından yüksek bir seviyeye, zenginliğe
ulaşmıştır. Özellikle Hamdullah Hamdî (1449-1503) gibi Abdurrahman Câmî sonrası
şairlerde bu gelişim ve eserlerin nitelik bakımından artışı daha iyi
gözlemlenmektedir. Hamdullah Hamdî ve Abdurrahman Câmî’nin eserlerinin
karşılaştırmalı olarak incelendiği bu çalışmada, Abdurrahman Câmî’nin,
Hamdullah Hamdî’nin Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi üzerine etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yusuf ve Züleyha, Câmî, Hamdî, Kıssa-i Yusuf

Kaynakça

• تربیت، محمد علی؛ یوسف و زلیخا؛ مجله تعلیم و تربیت، سال سوم، صص 311-415
• جامی، عبدالرحمن، یوسف و زلیخا، به تصحیح ناصر نیکوبخت، تهران، انتشارات آوای نور، 1377
• جامی، عبدالرحمن؛ هفت اورنگ به کوشش مدرس گیلانی؛ انتشارات سعدی، چ پنجم، 1368.
• حکمت، علی اصغر؛ جامی؛ انتشارات توس، 1363.
• خیامپور، عبدالرسول؛ یوسف و زلیخا، تبریز، انتشارات شفق، 1339.
• خیامپور، عبدالرسول، (1384)، «یوسف و زلیخا»، نشریه دانشکده علوم انسانی تبریز، سالهای 10،11،12
• ذوالفقاری، حسن، زواری، محمد امین، (1388)، «روایت¬¬شناسی قصۀ یوسف (ع) و زلیخا»، فصلنامۀ علمی پژوهشی کاوش¬نامه، شماره 19.
• مبلغ، اسماعیل، جامی و ابن عربی، انتشارات انجمن جامی، 1343.
• نیکوهمت، سیری در مثنویهای یوسف و زلیخا، مجله وحید، شماره اول وپنجم، دوره دوازدهم.
• Çelebioğlu, Amil, Türk Edebiyatında Mesnevi: XV. yy.’a Kadar, İstanbul, 1999
• E. Hornung, Mısır Tarihi, İstanbul 2004
• Hamdullah Hamdi, Yusuf u Züleyha, Haz. NaciOnur, Akçağ Yay. Ankara 1991
• Kartal, Ahmet, Câmî’ninYûsuf u Züleyhâ’sı ile Hamdullâh Hamdî’nin Yûsuf u Züleyhâ’sının Mukayesesi‛, Diriözler Armağanı, Ankara, 2003,s. 93-139
• Türkdoğan, Melik Gökcan, Klasik Türk Edebiyatında Yusuf ve Züleyha Mesnevileri Üzerine Mukayeseli Bir Çalışma, Erzurum, 2008