THE REFLECTIONS OF ABOLITION OF THE CALIPHATE IN AUSTRIA PRESS

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 684 - 712, 31.08.2019

Gülşen İstek

https://doi.org/10.26791/sarkiat.534778

Cited By: 2

Öz

After
the conquest of the Mamluk Sultanate, the Khilafis authority, which was taken
over with the relics, provided a spiritual authority for the Ottoman sultans.
After the abolition of the sultanate on 3 March 1924, the new parliament was
abolished and the last caliph Abdülmecid Efendi was sent out of the country
together with his family. This event, which has a wide resonance in the Islamic
world, has been followed with interest in Europe. In fact, the European press
began to announce the event on the front page of the newspapers within a few
days, and they continued to interpret the concept of the Khilafah for a long
time, despite the fact that the news was reduced.

The
abolition of the Khilafah was carried out much more widely in the newspapers
published in Europe and was published in the newspapers as reports. In the same
way, it is seen that the removal of the Hilâfet in newspapers published in
Austria is detailed.

In this
study, the reflections of the abolition of the Khilafah and the subsequent
events in the Austrian press will be reflected. In this context, the journey of
Abdulmecid Efendi, who travels with his family to Europe, the station of this
exile and the events in this process will be tried to clarify. In addition, the
news of the new formations planned by the European states, instead of the
removed Caliphate authority, will also be screened.

Anahtar Kelimeler

Islamic History, Caliphate, Abdulmecid Efendi, Austria, Newspapers

HİLÂFETİN KALDIRILMASININ AVUSTURYA BASININDA YANSIMALARI

Öz

Memlûk
Sultanlığının fethinden itibaren kutsal emanetlerle beraber devralınan Hilâfet
makamı Osmanlı padişahlarına manevi bir otorite sağlamıştır. Hilâfet makamı
saltanatın kaldırılmasının akabinde 3 Mart 1924 yılında yeni meclisin iradesi
sonucu kaldırılmış ve son halife Abdülmecid Efendi aile efradıyla beraber ülke
dışına gönderilmiştir. İslam dünyasında geniş bir yankı bulan bu hadise
Avrupa’da da ilgiyle takip edilmiştir. Öyle ki Avrupa basını olayı bir iki gün
içinde gazetelerin baş sayfasında duyurmaya başlamış, zaman içinde de konunun
haber değeri azalmasına rağmen uzunca bir süre daha köşe yazılarıyla Hilâfet
kavramını yorumlamaya devam etmişlerdir.

Hilâfetin
kaldırılması Avrupa’da basılan gazetelerde çok daha geniş bir perspektifte
işlenmiş ve gazetelerde “bölgeden gelen raporlar” şeklinde yayımlanmıştır.  Osmanlı Devleti’nin ezeli rakibi ve son
müttefiki olan Avusturya’da basılan gazetelerde de Hilâfetin kaldırılmasının
detaylı bir şekilde aktarıldığı görülmektedir.

Bu
çalışmada Hilâfetin kaldırılmasının ve akabinde gelişen olayların Avusturya
basınındaki yansımaları ortaya konacaktır. Bu bağlamda maiyetiyle beraber
Avrupa’ya giden Abdülmecid Efendi’nin yolculuğu, uğradığı menziller ve bu
süreçte yaşadığı hadiseler aydınlatılmaya çalışılacaktır. Ayrıca kaldırılan
Hilâfet makamının yerine Avrupa devletleri tarafından planlanan yeni
oluşumların haberleri de söz konusu gazetelerden taranacaktır. 

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Hilâfet, Abdülmecid Efendi, Avusturya, Gazeteler

Kaynakça

• Akyüz. Yahya. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları 1989.
• Aytepe, Oğuz. “Yeni Belgelerin Işığında Halifeliğin Kaldırılması ve Hanedan Üyelerinin Yurtdışına Çıkarılmaları”. Ankara Üniversitesi Türk İnkilâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 29-30 (Mayıs-Kasım 2002):15-29.
• (Linzer) Tages-Post. 11 November 1924. Nr.260. 10.
• (Linzer) Tages-Post. 9 Maerz 1924. Nr.58. 1.
• (Linzer) Tages-Post. 18 Maerz 1924. Nr.65. 4.
• (Linzer) Tages-Post. 20 Maerz 1924. Nr.67. 10.
• (Neuigkeits) Welt Blatt. 1 Maerz 1924. Nr.51. 2.
• (Neuigkeits) Welt Blatt. 5 Maerz 1924. Nr.54. 1.
• (Neuigkeits) Welt Blatt. 9 Maerz 1924.Nr.58. 2.
• (Neuigkeits) Welt Blatt. 12 Maerz 1924. Nr.60. 5.
• (Neuigkeits) Welt Blatt. 13 Maerz 1924. Nr. 61. 12.
• (Neuigkeits) Welt Blatt. 7 Oktober 1924. Nr.231. 5.
• Allgemeiner Tiroler Anzeiger. 5 Maerz 1924. Nr.54. 1.
• Allgemeiner Tiroler Anzeiger. 12 Maerz 1924. Nr.60. 1.
• Allgemeiner Tiroler Anzeiger. 26 April 1924. Nr.96. 3.
• Allgemeiner Tiroler Anzeiger. 6 Oktober 1924. Nr.229. 6.
• Arbeiter Zeitung. 5 Maerz 1924. Nr.64. 1
• Arbeiter Zeitung. 6 Maerz 1924. Nr.65. 3.
• Arbeiter Zeitung. 7 Maerz 1924. Nr.66. 1
• Arbeiter Zeitung. 8 Maerz 1924. Nr.67. 1.
• Arbeiter Zeitung. 14 Maerz 1924. Nr.73. 3
• Arbeiter Zeitung. 23 Maerz 1924. Nr.82. 4
• Arbeiterwille. 4 Maerz 1924. Nr. 63. 1.
• Arbeiterwille. 5 Maerz 1924. Nr. 64. 1.
• Arbeiterwille. 6 Maerz 1924. Nr.65. 3.
• Arbeiterwille. 9 Maerz 1924. Nr.68. 2.
• Bregenzer/ Vorarlberger Tagblatt. 5 Maerz 1924. 54.Folge. 3.
• Bregenzer/ Vorarlberger Tagblatt. 10 Maerz 1924. 58.Folge. 2-3.
• Das interessante Blatt. 13 Maerz 1924. Nr.11. 5.
• Der Vorarlberger. 23 Maerz 1924. Nr.12. 3.
• Die Neue Zeitung. 4 Maerz 1924. Nr.63. 1.
• Die Neue Zeitung. 6 Maerz 1924. Nr.65. 2.
• Die Neue Zeitung. 11 Maerz 1924. Nr.70. 3.
• Die rote Fahne. 5 Maerz 1924. Nr.1466. 3.
• Feldkircher Anzeiger. 8 Maerz 1924. Nr.19. 1.
• Feldkircher Anzeiger. 22 Maerz 1924. Nr.23. 1.
• Illustrierte Kronen- Zeitung. 20 Maerz 1924. Nr.8681. 5.
• Kleine Volks-Zeitung. 5 Maerz 1924. Nr.64. 1-2.
• Kleine Volks-Zeitung. 8 Maerz 1924. Nr.67. 2.
• Kleine Volks- Zeitung. 10 Maerz 1924. Nr.69. 1.
• Küçük. Cevdet. “Abdülmecid”. Türkiye Diyanet İslâm Vakfı Ansiklopedisi. 1: 263-264. Ankara: TDV Yayınları. 1988.
• Lewis. Bernard. Modern Türkiye’nin Doğuşu. çeviri: Boğaç Babür Turna. 8. Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınları. 2015.
• Linzer Tages-Post. 5 Maerz 1924. Nr.54. 1.
• Linzer Tages-Post. 6 Maerz 1924. Nr.55. 2.
• Linzer Tages-Post. 8 Maerz 1924. Nr.57. 1.
• Linzer Volksblatt. 5 Maerz 1924. Nr.54. 7.
• Linzer Volksblatt. 7 Maerz 1924. Nr.56. 2-3.
• Linzer Volksblatt. 9 Maerz 1924. Nr.58. 4.
• Linzer Volksblatt. 13 Maerz 1924. Nr.61. 9.
• Linzer Volksblatt. 25 April 1924. Nr.96. 6.
• Linzer Volksblatt. 12 Oktober 1924. Nr.236. 1.
• Neue Freie Presse. 3 Maerz 1924. Nr.21364. 1.
• Neue Freie Presse. 4 Maerz 1924. Nr.21365. 1.
• Neue Freie Presse. 7 Maerz 1924. Nr.21368. 5.
• Neue Freie Presse. 9 Maerz 1924. Nr.21370. 7.
• Neue Freie Presse. 13 Maerz 1924. Nr.21374. 3.
• Neue Freie Presse. 18 Maerz 1924. Nr.21439. 4.
• Neue Freie Presse. 20 Maerz 1924. Nr.21381. 8.
• Neue Freie Presse. 20 April 1924. Nr.21412. 8.
• Neue Freie Presse. 23 April 1924. Nr.21414. 23.
• Neue Freie Presse. 24 April 1924. Nr.21415. 11.
• Neue Freie Presse. 18 Mai 1924. Nr.21439. 4.
• Neue Freie Presse. 20 August 1924. Nr.21532. 3.
• Neue Freie Presse. 17 Dezember 1924. Nr.21646. 2.
• Neues Wiener Journal. 4 Maerz 1924. Nr.10880. 2.
• Neues Wiener Journal. 5 Maerz 1924. Nr.10881. 3.
• Neues Wiener Journal. 6 Maerz 1924. Nr.10882. 2.
• Neues Wiener Journal. 9 Maerz 1924. Nr.10885. 3.
• Neues Wiener Journal. 11 Maerz 1924. Nr.10887. 2,6.
• Neues Wiener Journal. 14 Maerz 1924. Nr.10890. 6.
• Neues Wiener Journal. 2 April 1931. Nr.13421. 9.
• Neues Wiener Journal. 19 April 1924. Nr.10296. 6.
• Neues Wiener Journal. 6 Oktober 1924. Nr.11093. 2.
• Neues Wiener Tagblatt. 4 Maerz 1924.Nr.63. 1.
• Neues Wiener Tagblatt (Tages-Ausgabe). 5 Maerz 1924. Nr.64. 2.
• Neues Wiener Tagblatt. 9 Maerz 1924. Nr.68. 1.
• Neues Wiener Tagblatt. 11 Maerz 1924.Nr.70. 5.
• Neues Wiener Tagblatt. 12 Maerz 1924. Nr.71. 1.
• Neues Wiener Tagblatt. 23 Maerz 1924. Nr.82. 5.
• Österreichische Illustrierte Zeitung. 16 Maerz 1924. 34. Jahrgang/ 11.Heft. 13.
• Österreichische Illustierte Zeitung. 12 Oktober 1924. 34.Jahrgang/41.Heft. 31.
• Pilsner Tagblatt. 5 Maerz 1924. Nr.64. 3.
• Pilsner Tagblatt. 10 Maerz 1924. Nr.69. 1.
• Pilsner Tagblatt. 13 Maerz 1924. Nr.72. 2.
• Prager Tagblatt. 11 Maerz 1924. Nr.60. 2.
• Prager Tagblatt. 5 Maerz 1924. Nr.55. 1.
• Reichspost. 4 Maerz 1924. Nr.68. 4.
• Reichspost. 6 Maerz 1924. Nr.65. 1.
• Reichspost. 8 Maerz 1924. Nr.67. 5.
• Reichspost. 11 Maerz 1924. Nr.70. 2.
• Reichspost. 12 Maerz 1924. Nr.71. 4.
• Reichspost. 14 Maerz 1924. Nr.73. 4.
• Reichspost. 5 April 1924. Nr.95. 3.
• Reichspost. 5 Oktober 1924. Nr.275. 5.
• Salzburger Chronik für Stadt und Land. 6 Maerz 1924. Nr.55. 2.alzburger Chronik für Stadt und Land. 9 Maerz 1924. Nr. 58. 9.
• Salzburger Chronik für Stadt und Land. 13 Maerz 1924. Nr.61. 3.
• Salzburger Chronik 19 Maerz 1924. Nr.66. 8.
• Salzburger Chronik für Stadt und Land. 8 Oktober 1924. Nr.230. 6.
• Salzburger Volksblatt. 5 Maerz 1924. Nr.54. 2.
• Salzburger Volksblatt. 7 Maerz 1924. Nr.56. 2.
• Salzburger Volksblatt. 12 Maerz 1924. Nr.60. 4.alzburger Volksblatt: unabh. Tageszeitung f. Stadt u. Land Salzburg. 24 Maerz 1928 (Samstag). Nr.70. 6.
• Salzburger Wacht. 5 Maerz 1924. Nr.54. 3.
• Salzburger Wacht. 15 Maerz 1924.Nr.63. 11.
• Tagblatt. 6 Maerz 1924. Nr.55. 10.
• Tagblatt. 9 Maerz 1924. Nr.58. 3.
• Tagblatt. 13 Maerz 1924. Nr.61. 10.
• Tagblatt. 21 Maerz 1924. Nr. 68. 8.
• Tagblatt. 25 Maerz 1924. Nr.71. 4.
• Tagblatt. 7 Oktober 1924. Nr.281. 9.
• Tagblatt. 17 Oktober 1924. Nr. 240. 2.
• Vorarlberger Volksblatt. 6 Maerz 1924. Nr.55. 2.
• Vorarlberger Landes-Zeitung. 8 Maerz 1924. Nr.57. 4.
• Vorarlberger Volksblatt. 9 Maerz 1924. Nr.58.2.
• Vorarlberger Landes-Zeitung. 13 Maerz 1924.Nr.61. 3.
• Vorarlberger Volksblatt. 14 Maerz 1924. Nr.62. 3.
• Vorarlberger Volksblatt. 6 April 1924. Nr.80. 3.
• Vorarlberger Landes-Zeitung. 8 April 1924. Nr.81. 2.
• Wiener Salonblatt. 19 Oktober 1924. Nr.20. 4.
• Wiener Sonn-und Montags-Zeitung. 6 Oktober 1924. Nr.40. 2.
• Wiener Zeitung. 4 Maerz 1924. Nr.53. 4.
• Wiener Zeitung. 8 Maerz 1924. Nr.57. 6.
• Wiener Zeitung. 10 Maerz 1924. Nr.58. 3.
• Wiener Zeitung. 12 Maerz 1924. 5.
• Wiener Zeitung. 4 April 1924. Nr.79. 8.