MEHMED FAİK FROM DİYARBAKIR AND HIS VERSES

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 169 - 192, 30.04.2020

Ekrem Bektaş

https://doi.org/10.26791/sarkiat.631671

Öz

Mehmed Faik (d. 1846), the son of Sheikh Sir Mustafa Safiyyüddîn (d. 1864) from Diyarbakır, studied with his father who was the sheikh of the Dervish Convent of Aktas in Bolu. The poet who used the pseudonym Faik in his poems died in Bolu when he was twenty-two years old yet and was buried in the same dervish convent. An encyclopedia article, which evaluates the information in the biographical and similar works about Mehmed Faik, is written. However, Faik's poems, which the sources consider to be a productive poet, have not yet been published.
In this study, the verses, which are at the end of the manuscript, “Menâkıb-nâme-i Şeyh Mustafâ Safî-i Diyârbekrî”, which tells the life story of the poet's father, were transferred to the present alphabet and their linguistic translations were given and some evaluations were made.
Fâ’ik, raised with culture and dressage of mysticism in the lodge, where his father was a sheikh, said verses in accordance with the classical poetry tradition. Based on his very few poems we have, we can say that he, as a poet who died at such a young age, was successful in terms of content, shape and use of prosody.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Mehmed Fâ’ik, Verse, Tales, Halveti

DİYARBAKIRLI MEHMED FÂ’İK VE MANZUMELERİ

Öz

Diyarbakırlı Şeyh Mustafa Safiyyüddîn Efendi (ö. 1864)’nin oğlu olan Mehmed Fâ’ik (ö. 1846), Bolu’daki Aktaş Dergâhı şeyhi olan babasının yanında öğrenim görmüştür. Şiirlerinde Fâ’ik mahlasını kullanan şair henüz yirmi iki yaşında iken Bolu’da vefat etmiş ve aynı dergâhta defnedilmiştir. Mehmed Fâ’ik hakkında malumat veren biyografik ve benzeri eserlerdeki bilgilerin değerlendirildiği bir ansiklopedi maddesi kaleme alınmıştır. Ancak kaynakların velut bir şair olarak değerlendirdikleri Mehmed Fâ’ik’in söylediği manzumeler henüz yayımlanmamıştır. Bu çalışmada, şairin babasının hayat hikâyesinin anlatıldığı Menâkıb-nâme-i Şeyh Mustafâ Safî-i Diyârbekrî adlı yazma eserin sonunda (vr. 29a-32b) yer alan ve tamamı yirmi iki adet olan manzumeler günümüz alfabesine aktarılmış, diliçi çevirileri verilmiş ve bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur. Babasının şeyh olduğu dergâhta tasavvuf terbiyesi ve kültürüyle yetişen Fâ’ik, klasik şiir geleneğine uyarak manzumeler söylemiştir. Eldeki çok az şiirinden hareketle böylesine genç yaşta vefat eden bir şairin gerek muhteva, gerek şekil ve gerekse aruz kullanımı bakımından başarılı olduğunu söyleyebiliriz. 

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Mehmed Fâ’ik, Manzume, Menâkıb, Halvetî

Kaynakça

• Ali Emîrî. (1328), Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid, İstanbul.
• Arslan, Mehmet. (e-makale), “Mehmed Fâik”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, (TEİS),http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4197. (Erişim Tarihi: 15. 08.2019).
• Ergun, Sadeddin Nüzhet. (1936-1945), Türk Şairleri. C. IV. İstanbul.
• Fatîn Davud (2017), Hâtimetü’l-Eşâr, (Hazırlayan: Ömer Çiftçi), Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.Güner, Galip-Nurhan Güner. (2003), Ali Emîrî Efendi, Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid, Ankara.
• İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal. (1988), Son Asır Türk Şairleri, C. I. Dergâh Yay, İstanbul.
• Şemseddîn Sâmî. Kâmûsü'l A‘lâm (Tıpkıbasım) C. V, Kaşgar Neştiyat, İstanbul.
• Tatcı, Mustafa. (e-makale), “Şabâniyye”, https://islamansiklopedisi.org.tr/sabaniyye (Erişim Tarihi: 11.08.2019).
• Yekbaş, Hakan. (e-maklale), Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, (TEİS), “Safî Hacı Mustafa Safî”, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2807 (Erişim Tarihi: 10.08.2019).