NECATİ ÖNER’E GÖRE DİL-DÜŞÜNCE İLİŞKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 356 - 368, 30.04.2020

Şerefettin Adsoy

https://doi.org/10.26791/sarkiat.689924

Öz

İnsanın kendi türüyle iletişime geçmesi ve kendi varlığını ortaya koymasının yolu dildir. İnsan his, duygu, düşünce ve taleplerini en iyi şekilde ancak dille ifade edebilir. Dil bu özellikleri bakımından bir ifade aracıdır. Düşüncenin oluşum, gelişim ve somuta dönüşmesinde de etkin olan dil bu özellikleri açısından da yaratıcı ve taşıyıcıdır. Dilin dâhil olmadığı bir düşünce etkili bir değere sahip olamazken düşüncenin olmadığı bir yerde de dil gelişme, zenginleşme ve zihnî faaliyeti gerçekleştirme imkânı bulamaz. Milletin sahip olduğu anadiliyle mefkûresi arasında yoğun bir ilişkinin var olduğu yadsınamaz. Sahip olunan bilinç ve zihniyetin sağlıklı oluşu gelişmiş, zengin ve her türlü zihnî faaliyete elverişli bir anadile sahip olmayı gerektirmektedir. Tarafların birinde meydana gelen bir değişiklik diğerinde de kendini gösterdiğinden dil, düşünce, kültür ve bilim gibi alanları birbirinden ayırmak ya da bağımsız değerlendirmek mümkün değildir. Dil, zihnin aynası olarak kabul edilmenin yanında düşünce ile dil adeta bir kâğıdın iki yüzü gibi değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Necati Öner, Dil, Düşünce, Kültür, Öğretim, Eğitim

ACCORDING TO NECATI ONER RELATIONSHIP BETWEEN LANGUAGE AND THOUGHT

Öz

It is through the language for human to communicate with its species and to realize its existence. The human can only express its feelings, emotions, thoughts and demands through the language best. The language is a means of expression in terms of those features. As it is active in the formation, development and embodiment of the thought, it is creative and conveyor because of these features. If the language is not included in a thought, it doesn’t have a valuable effect. If there is no thinking, the language cannot have the possibility of development, enrichment and producing mental activities. It cannot be denied that there is an intense relation between a nationality’s mother tongue and its ideals. The wellness of conscious and mentality needs to have a mother tongue which is developed, rich and sufficient for any mental activity. As any change in one of those sides has effects on the others, it is not possible to think one of them independent from the other sides like language, thought, culture and science. Beside language is acknowledged as the mirror of the mind, thought and language are also considered like the each sides of a paper.

Anahtar Kelimeler

Necati Öner, Language, Thought, Culture, School Teaching, Education

Kaynakça

• Akarsu, Bedia. Wilhelm von Humboldt’ta Dil-Kültür Bağlantısı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1998.
• Aristoteles. Metafizik. Trc. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınları, 2012.
• Bingöl, Abdulkuddüs. “Dil-Anlam ve Felsefe”. Felsefe Dünyası Dergisi 1, (1991): 22-26
• Bumann, Woltraud. Dil Felsefesi, Günümüzde Felsefe Disiplinleri. Der. ve Trc. Doğan Özlem. İstanbul: Ara Yayıncılık, 1990.
• Dilaçar, Agop. Dil, Diller ve Dilcilik. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1968.
• Eflatun. Kratylos, Trc. Suad Y. Baydur. İstanbul: MEB. Yayınları, 1977.
• Gökberk, Macit. Değişen Dünya Değişen Dil. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2011. Heidegger, Martin. Teknik ve Dönüş&Özdeşlik ve Ayrım. Trc. Necati Aça, Ankara: Pharmakon Yayınevi, 2019.
• Mengüşoğlu, Takiyuddin. Felsefeye Giriş. Ankara: Doğubatı Yayınları, 2013. Öner, Necati. Dil Üzerine. Ankara: Divan Kitap, 2013.
• ___________. “Kavram”. Felsefe Yolunda Düşünceler. Ankara: Akçağ Yayınları, 1999.
• Porzig, Walter. Dil Denen Mucize. Trc. Vural Ülkü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1995.
• Sayılı, Aydın. “Bilim ve Öğretim Dili Olarak Türkçe”. Bilim, Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 20013.
• Şahin, Nail. “Dil ile Zihin İşleyişinin Etkileşimi”. Bilim, Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2001.
• Uygur, Nermi. Dilin Gücü. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1994.
• ___________ Kültür Kavramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
• Vardar, Berke, XX. Yüzyıl Dilbilimi (Kuramcılardan Seçmeler). Ankara: Türk Dil Kurumu, 1983