KUTSAL SAVUNMA ŞİİRİNDE MİLLİ KİMLİK VE DİNİ DÜŞÜNCE ARASINDAKİ BAĞ

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 3, 840 - 859, 31.08.2020

Seyyed Ali Seraj , Ahmet Yeşil

https://doi.org/10.26791/sarkiat.804007

Öz

İran İslam devrimi, günümüzde yaşanmış olan en önemli siyasi, kültürel ve toplumsal dönüşümlerden biri olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda gelişen İnkılap/şehadet edebiyatı da tıpkı İslam İnkılabının temellendirildiği, ilahi hükümler, İslam, adalet, halkçılık ve zulme başkaldırı gibi özellikler üzerine inşa edilmiştir. İslam devrimi ve sekiz yıllık savaş dönemi, gerçekleşen kültürel, toplumsal ve siyasi değişimler, bu dönemin şiirine de yansıyan değer ve ideolojilerin ön plana çıkarılmasına zemin hazırlamıştır. Bu makale, Kutsal Savunma şiirinde milli kimlik ile dini kimlik arasındaki bağları meydana getiren unsurları, betimleyici- analitik yöntemle inceleyecektir. Çalışmanın bulguları göstermektedir ki, kutsal savunma şiiri milli ve dini kimliğin kesişim noktasını oluşturmaktadır. Kutsal savunma dönemi şairleri; ulusal ve dini kahramanlara, Hz. Hüseyin’in kahramanlığıyla Kutsal Savunma arasında bir bağ oluşturarak ve epik anlatıyla vatan ve millet değerlerine vurgu yapmak suretiyle dini, milli duyguları ön plana çıkarmıştır. Ayrıca şairler, bir milletin iman ve arzularına dayanan; izzet ve inancıyla zorlu bir sınavı aşarak tarihinde önemli bir adım atmasını tasvir etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Filoloji, Kutsal Savunma Şiiri, Kimlik, Milli Kimlik, Dini Kimlik

LINK IDEAS OF NATIONAL IDENTITY AND RELIGIOUS IN THE HOLY DEFENSE POEM

Öz

Islamic Revolution of Iran is as a largest cultural transformation, contemporary, social and political. As same, the Islamic Revolution is in public property, Islamism, justice, anti-oppression and rule by divine commandments, literature, revolution, war and martyrdom is based accordingly. Changes in political, social and cultural Islamic Revolution and during the eight-year' war was, the underlying emphasis on values, ideals and ideologies certain that this period reflected in the poem. In this essay descriptive – analytical has paid to study of link elements national identity and religious in the holy defense poem. Research findings suggest it is that the holy defense poem is joint of a religious and national identity. Poets of holy defense Islamic and Iranian identity by returning to the origins of the national identity and Islamic as include attention to national heroes and religious, Epic-Hussein and link it with the epic war, attention to national values and homespun and emphasis on preserving its epic tone they have depicted the aspects of the national identity and religious. And honor and grandeur and credo of nation that is bass on the ideal and belief, bravely and patiently, they have passed the testing- line, they gained the most shiny of history and demonstrated it on the all over the world.

Anahtar Kelimeler

Philology, Holy Defense Poem, Identity, National Identity, Religious Identity

پیوند اندیشه های هویت ملی و دینی در شعر دفاع مقدس

Öz

انقلاب اسلامی ایران بزرگ ترین تحوّل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی معاصر به شمار می آید. همان گونه که انقلاب اسلامی دارای خصوصیت مردمی، اسلامگرایی، عدالت خواهی، ظلم ستیزی وحاکمیت احکام الهی است، ادبیّات انقلاب، جنگ وشهادت نیز بر همین اساس استوار است. تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انقلاب اسلامی و دوران هشت سالۀ دفاع مقدس، زمینه ساز تأکید بر ارزش ها، آرمان ها و ایدئولوژی های خاصی بود که در شعر این دوره بازتاب یافته است. در مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی پیوند عناصر هویت ملی و دینی در شعر دفاع مقدس پرداخته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که شعر دفاع مقدس پیوندگاه هویت ملی و دینی است. شاعران دفاع مقدس با بازگشت به سرچشمه های هویت ایرانی و اسلامی از جمله توجه به قهرمانان اسطوره ای ملی و دینی، حماسۀ حسینی و پیوند آن با حماسۀ دفاع مقدس، توجه  به ارزش های ملی و وطنی و تأکید بر پاسداری از آن با لحن حماسی، جنبه های هویت ملی و دینی را برجسته کرده اند و عزّت و عظمت و ایمان و صلابت ملّتی را که با تکیه بر آرمان و اعتقاد، صبورانه و دلاورانه، از معبر آزمونی بزرگ گذشته اند و سرافرازانه، درخشان ترین قطعۀ تاریخی خود را رقم زدند، به تصویر کشیده اند.

Anahtar Kelimeler

زبانشناس, شعر دفاع مقدس, هویت, هویت ملی, هویت دینی

Kaynakça

• Çîtsâzgûmî, Muḥammed Cevâd. Gosest-i Neslî der İrân: Efsâne yâ Vâkı‘iyyet. Tahran: İntişârât-ı Cihâd-ı Dânişgâhî, 1383.
• Damġânî, Ali Muallim. Rec‘at-i Sorḫ-i Sitâre. Tahran: Sûre-i Mihr, 1386.
• Dehḫudâ, Aliekber. Luġâtnâme. Tahran: İntişârât-ı Dânişgâh-ı Tahran, 1381.
• Ebü’l-Ḥasenî, Seyyid Raḥîm. “Müellifehâ-yi Hüvviyyet-i Millî Bârûkerdî Pejûheşî”. Faṣlnâme-i Siyâset 38/4 (1387), 1-22.
• Emînpûr, Kayser. Der Kûçe-yi âftâb, Güzîde-i Rubâihâ ve dubeytihâ-i İnḳilâb. Tahran: İntişârât-ı Havze-i Hunerî, 1363.
• Emînpûr, Kayser. Mecmûa-i Kâmil-i Eş‘ârî Kayser Emînpûr. Tahran: İntişârât-ı Murvârid, 2. Basım, 1388.
• Ercümendî, Abdülmecid. Berressî-yi Taṭbiḳî-yi Edeb-i Pâyidârî Der Şi‘r-i Şâirân-i Mu‘âsır-i İrân, Afganistan ve Tacikistân (1357-1382). Dânişgâh-ı Allâme Ṭabaṭabâî, Doktora Tezi, 1390.
• Fâzıl-i Niyâ, Nefîse. İnḳılâb-i İslâmî ve Naḳş-i Mehdeviyyet ve İntiẓâr. 2 Cilt. Kum: İntişârât-ı Beynelmileli el-Muṣtafâ, 1388.
• Germârûdî, Ali. Ḥarf-i ez-Cins-i Zamân. Tahran: Ḳû, 1376.
• Germârûdî, Ali. Ḫaṭṭ-ı Ḥûn. Tahran: İntişârât-ı Zevvâr, 1363.
• Gül-Muḥammedî, Aḥmed. Goftemânhâ-i Hüvviyet Sâzî der Asr-i Cihân-i şûden. Tahran: Müessese-i Taḥḳîḳât ve Tevsiye-yi Ulûmî İnsânî, 1384.
• Ḥabîbabâdî, Pervîz Begi. Ḫamasâhâ-yi Hemîşe. 2 Cilt. Tahran: Ferheng-i Goster, 1382.
• Ḥüseynî, Seyyid Ḥasan. Güzîde-i Şi‘r-i Difâ-yi Muḳaddes. Tahran: İntişârât-ı Sûre-i Mihr, 1381.
• Ḥüseynî, Seyyid Ḥasan. Hem Ṣedâ bâ Ḥulḳ-ı İsmâil. Tahran: İntişârât-ı Sûre-i Mihr, 1387.
• İmâmî, Seyyid Mecîd. “Ez Câmi‘î-şinâsi Tâtiḫî tâ naẓariyye-i siyâsi-yi pîşreft (tavsiye), Naḳş-i Pârâyim-i Mâhiyet-gerâ, Der Tersîm-i Olgu-i İslâmî-i İrânî Hüvviyet-i Millî”. Faṣlnâme-i Muṭâlât-i Millî 14/4 (1392), 3-34.
• İrânî, Nâṣır. Hüner-i Român. Tahran: Neşr-i Âbangâh, 1380.
• İzzetî, Ebü’l-Fażl. İslâm-i İnḳılâbî ve İnḳılâb-i İslâmî. Tahran: İntişârât-ı Hudâ, ts. İzzetpenâh, Ḥamîd. Şâ‘irân der Endûh-i İrân. Tahran: Neşr-i Tûs, 1380.
• Kâdirî, Mehdi. Âsâr ve Peyâmedhâ-yi Câmi‘a-i Şebekei ber Rûy-i Hüvviyyet-i İctimâi-i Cevânân. Dânişgâh-ı İsfehân, Yüksek Lisans Tezi, 1384.
• Ḳayserî, Nurullah. Hüvviyyet-i Millî, Müellifehâ, Çegûnegî-yi Peydâyeş ve Tekvîn-i ân. Tahran: Temeddün-i İrânî, 1386.
• Ḳazvî, Alirizâ. Ḳatâr-i Endişmek veTerânehâ-i Cenk. Tahran: Lûh-i Zerrin, 1385.
• Ḳubbâdî, Ḥüseyinali. Edebiyyât-i Fârisî İnḳılâb-i İslâmî ve Hüvviyyet-i İrânî. Tahran: Pejûheşgâhi Ulûm-i İnsânî ve Muṭâla‘at-i İctimâî, 1389.
• Laṭîfpûr, Yedullâh Hüneri. Laṭîfpûr Ferheng-i Siyâsi-i Şiî ve İnḳılâbî İslâmî. Tahran: Merkez-i Esnâd-ı İnḳılâb-i İslâmî, 1379.
• Maḥmûdî-recâ, Seyyid Zekeriyya vd. “Berresi ve Taḥlîlî Rûyikerdi Pardoksikal ve Vehmgerâyî-i Devlethâ der Ḳıbâlî Mevc-i Cihâni şuden-i Ferheng”. Faṣlnâme-i Muṭa‘alât-ı Miyân Ferhengî 28 (1395), 105-133.
• Menṣûrî, Cevâd. Ferheng-i İstiḳlâl. Tahran: Defter-i Muṭa‘alât-ı Siyâsî ve Beynelmileli, 1370.
• Merdânî, Naṣrullah. Ḥûn-nâme-i Ḫak. Tehran: Müessese-i Keyhân, 1364.
• Müctehidzâde, Pîruz. “Demokrosi ve Hüvviyyet-i İrânî”. Mecelle-i İttila‘ât-ı Siyâsi-İḳtisâdi 221-222 (1384), 4-21.
• Naḳîbzâde, Aḥmed. Tesîr-i Ferheng-i Millî ber-Siyâset-i Ḫâricî-i Cumhûr-i İslâmî İrân. Tahran: İntişârât-ı Vezâret-i Ḫâricî, 1381.
• Recâî, Ferheng. Müşkül-i Hüviyyet-i İrâniyyân-i İmrûz. Tahran: Neşr-i Ney, 1382.
• Resûlî Sânî Âbâdî, İlhâm. Hüvviyyet ve Siyâset-i Haste-i der Cumhur-i İslâmî İran. Tahran: Müessese-i Beynelmileli-yi Ebrâr-ı Mu‘aṣır, 1390.
• Rezmcû, Ḥüseyin. Yâdnâme-i Sevvomîn Kongre-i Şi‘r ve Edeb. Meşhed: İdâre-i Küll-i Ferheng ve İrşâd-i İslâmî Horasân, 1362.
• Robinson, Ronald. Cihân-ı şuden-i Teorihâ-i İctimâî ve Ferheng-i Cihânî. çev. Kemâl Pûlâdî. Tahran: Neşr-i Sâlis, 1382.
• Ṣadıḳî, Semirâ. Berresi-i Usṭûre der Şi‘r-i Cenk. Terbiyyet-i Muderris, Yüksek Lisans Tezi, 1388.
• Scruton, Royer. A Dictionary of Political of Tought. London: Macmillan General Books, 2. Basım, 1996.
• Sengerî, Muḥammed Rıżâ. Naḳd ve Berresi-i Edebiyyât-ı Manẓûm-i Difâ-i Muḳaddes. Palizân, 1385.
• Şemîsâ, Sîrus. Nigâh-i tâze be Bedî‘. Tahran: Firdevs, 7. Basım, 1373.
• Ṭahirî, Kudretullah. Envâ-i Edebî der Şi‘r-i Cenk. Terbiyyet-i Muderris, Yüksek Lisans Tezi, 1378.
• Ṭahmasbî, Ḳâdir. Ḍarîḥ-i âftâb. Tahran: Rûzene, 1374.
• Ṭâî, Ali. Buhrân-ı Hüvviyyet-i Ḳavmî der İrân. Tahran: Neşr-i Şâdgân, 1378.
• Tevassulî, Ġulâm Abbas. Cevânân ve Münasabât-ı Neslî der İrân. ed. Muḥammed Ali Muḥammedî. Tahran: Merkez-i Muṭala‘at-ı Cevânân ve Münasabât-ı Neslî, 1383.
• Yâsirî, Ebû Zer. Rejîm-i İsrâil ve Cumhûr-i İslâmî İran, Teâruz-i Hüvviyet ve Menâfi‘-i Millî. Pejuheşgâh-i Ferheng, Huner ve İrtibâtât, 1388.