A CONTENT ANALYSIS ON THE PROCESS OF THE SECOND INTIFADA IN THE TURKISH PRESS

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 4, 1313 - 1326, 31.12.2020

Mohammad Rigiderakhshan , Hülya Özkan

https://doi.org/10.26791/sarkiat.803197

Öz

İKİNCİ İNTİFADA SÜRECİNDE TÜRKİYE BASINI ÜZERİNE BİR İÇERİK ANALİZİ

Öz

Filistin, İsrail işgali ve bağımsızlık mücadelesi nedeniyle daima İslam dünyasının odak noktası olmuştur. 1993-2000 yılları arasındaki süreç, Filistin halkının İsrail'e karşı mücadelesinin uzun tarihinde “barış süreci” olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu süreç İsrail hükümetinin saldırı ve kışkırtmaları nedeniyle İkinci bir intifada ile son bulmuştur. Türkiye de diğer ülkeler gibi Ortadoğu'daki gelişmeleri yakından takip etmiş, barış sürecini devam ettirmek için diplomatik girişimlerde bulunmuştur. Türkiye basını da Filistin’deki gelişmeleri İkinci İntifada sürecinde de gündeme taşımıştır. Kamuoyu oluşturma aşamasında önemli bir role sahip olan medya, ülkeler arası ilişkilerin şekillenmesi, siyasal kararların alınması aşamasında ve bu kararların belli bir ideoloji çerçevesinde halka aktarılmasında son derece etkilidir. Basın, gazeteciliğin tarafsızlık ilkesine rağmen haber üretiminde ideolojik tutum sergileyebilmektedir. Bu çalışmanın konusu olan İkinci İntifada sürecinin kamuoyuna aktarılması aşamasında da benzer ideolojik söylemler dikkat çekmektedir. Çalışma kapsamında Hürriyet, Cumhuriyet ve Yeni Şafak gazetelerinde İkinci İntifada sürecinde ilişkin yer verilen haberler eleştirel söylem analizi yöntemiyle çözümlenmiş ve üç gazetenin de gelişmeleri aktarma biçimlerinde ve taraflara yönelik tutumlarında farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Filistin, İsrail, İkinci İntifada, Türkiye’de Basın, Gazeteler

تحلیل محتوای سرمقاله‌های مطبوعات ترکیه در زمان انتفاضه دوم

Öz

فلسطین به‌دلیل اشغال توسط اسرائیل و مبارزه برای استقلال همیشه یکی از مسائل مورد توجه جغرافیای مسلمانان بوده است. سال‌های 1993 تا 2000 در تاریخ طولانی مبارزه مردم فلسطین با اسرائیل، به‌عنوان روند صلح نامگذاری شده است. در این بازده زمانی به دلیل ندانم‌کاری دولت اسرائیل انتفاضه دوم شکل گرفت. ترکیه نیز مانند سایر دیگر کشورها، تحولات خاورمیانه را از نزدیک دنبال کرد، از تلاش برای پیشبرد روند مذاکرات صلح دریغ نورزید و از طریق رسانه‌ها اخبار مربوط به فلسطینیان را همانند انتفاضه اول در جریان انتفاضه دوم نیز تحت پوشش خبری قرار داد. رسانه‌ها به‌عنوان رابط سیاستمداران با مردم، نقش بسیاری در القای ایدئولوژی خود به مخاطب دارند. در این بین، مطبوعات به‌رغم ادعای بی‌طرفی، با توجه به یک ایدئولوژی، شاهد خط مشی خاص آنها در تولید خبر هستیم.
در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل انتقادی گفتمان سرمقاله‌های سه روزنامه‌ «حریت»، «جمهوریت» و «ینی‌شفق» درباره انتفاضه دوم مورد آنالیز قرار گرفته است. تحلیل گفتمان مطالب رسانه‌های مذکور نشان از رویکرد درون‌ساختاری درباره انتفاضه دوم در حریت، جمهوریت و ینی‌شفق و دیدگاه برون‌ساختاری درباره اسراییل و فلسطین است. در بررسی روزنامه‌های نامبرده پیرامون انتفاضه دوم شاهد رویکردهای متفاوت آنها در حمایت از طرفین درگیر هستیم.

Anahtar Kelimeler

فلسطین., اسرائیل, انتفاضه دوم, مطبوعات ترکیه, روزنامه‌ها

Kaynakça

• Aras, B. (1997) Filistin- İsrail Barış Sürecinde Türkiye , İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Cudeki, H., Fellah, A. (2018) Teshriye Meverhaye Munazehe Beyne Filistin ve İsrail, Mecelleye Beynulmileliye Pejoeshe Milel, Tahran.
• Cumhuriyet (2000) 'Barış için bir fırsat daha', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Bizi ateş ve kavga bekliyor', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Ortadoğu barışı çıkmaza sürükleniyor', Cumhuriyet Gazetesi, Eylül, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Ortadoğu barut fıçısı', Cumhuriyet, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Ortadoğu kan gölüne döndü', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Ortadoğu’da doruk gerginliği', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Ortadoğu’da yoğun diplomasi trafiği', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Savaş Korkusu', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Cumhuriyet (2000) 'Türkiye: Olaylardan İsrail sorumlu', Cumhuriyet Gazetesi, Ekim, s. 10.
• Devran, Y. (2010) Haber Söylem İdeoloji, İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
• Ensarirad, K., (2001), Seyre Tehevul Der İntifazaye Dovvom, Feslnameye Siyasete Kharici, Tahran.
• Ergül, H. (2005) Televizyonda Haberin Magazinelleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Girgin, A. (2002) Haber Yazmak, İstanbul: Der Yayınevi.
• Hürriyet (2000) 'Barak’tan Ecevit’e acele cevap', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 28.
• Hürriyet (2000) 'Bebeği de öldürdüler', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 26.
• Hürriyet (2000) 'İsrail'den Çağdaş Resim Sergisi', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 27.
• Hürriyet (2000) 'Kudüs İçin Din Savaşı', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 30.
• Hürriyet (2000) 'Linçten Sonra', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 1.
• Hürriyet (2000) 'Savaşın Eli Kulağında', Hürriyet, Ekim, s. 28.
• Hürriyet (2000) 'İsrail, Filistin’de katil avında', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 30.
• Hürriyet (2000) 'Sezer: Kutsal yerlerde şiddet Kabul edilemez', Hürriyet Gazetesi, Ekim, s. 21.
• Karaman, M.L. (1991) Uluslararası İlişkiler Çıkmazında Filistin Sorunu, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Mahmudiyenuran, A., (2011), Elel ve Evamıle Shekesde Terhaye Solhe Khavermiyane, Daneshgahe Tahran, Payannemeye Fogelisans, Tahran.
• Meliki, M. R., (2001), İsrail ve Emelgerayiye Filistini, Feslnameye Siyaset Kharici, Tahran.
• Meshayikhi, H., (2010) Tesire İntifazeye Millete Filistin Ber Rejime Seyyonisti, Feslnameye Afage Emniyet, Tahran.
• Özerengin, C. (2000) 'Orada, Bir Filistin Var Uzakta.', Birikim Aylık Sosyalist Kültür Dergisi , Aralık, 70-73.
• Özkır, Y. (2012) Hürriyet Gazetesi 1948-2012: Kurumsal Kimlik, Mülkiyet Sahipliği ve Genel Politikası, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Pack, J. (2020) The Israel- UAE Deal Won’t Bring Peace, But It Will Prolong The War In Libya, August 21, foreignpolicy.com
• Ramazani Gevamabadi, M. H., (2015), Ez Shenasayiye Dovlete Filistin Ta Huzviyet Der Divane Keyferiye Beynelmileli, Feslnameye Dovlet Pejoyi, Tahran.
• Yeni Şafak. (2000) '2. İntifada başladı', Yeni Şafak Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Yeni Şafak. (2000) 'Bebek Katilleri', Yeni Şafak Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Yeni Şafak. (2000) 'Harem’i Şerif kana bulandı', Yeni Şafak Gazetesi, Eylül, s. 1.
• Yeni Şafak. (2000) 'Kudüs’te matem', Yeni Şafak Gazetesi, Ekim, s. 1.
• Yeni Şafak. (2000) 'Oyalama Zirvesi', Yeni Şafak Gazetesi, Ekim, s. 11.
• Yeni Şafak. (2000) 'Zoraki ateşkes', Yeni Şafak Gazetesi, Ekim, s. 11. Said, E. (2002) Yeni Binyılda Filistin, İstanbul: Aram.
• Selimi, H., Ahar L., (2013) Tesire Amrika Ber Nekhshaferiniye Keshverhaye Muhimme Avrupai Der Khavermiyane, Feslnameye Cehane İslam, Tahran.
• Sönmezoğlu, F. (2000) Uluslararsı İlişkiler Sözlüğü, İstanbul: Der Yayınları.
• TDV (1996) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. Vakfı, T.D. (1996) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yaşar, F.T., Özcan, S.A. and Kor, Z.T. (2010) Siyonizm Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin, İstanbul: İHH Yayınları.
• Tehrani Shirbaf M. R., Derekhshe, C., (2020), Ferayende Dovlet-Millet Sazi Der İsrail; Chaleshe Der Mesire Mandegari ve Bega, Feslnameye Pejoeshaye Siyasiye Cehane İslami, Tahran.
• Zibakelam, S., (2013), Tevellude İsrail, Tahran: İntisharate Rozene.