CEMİL MERİÇ’E GÖRE KİTAB-I MUKADDES

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 1, 468 - 499, 30.04.2021

Hayreddin Kızıl

https://doi.org/10.26791/sarkiat.852778

Öz

Cemil Meriç, fikirleriyle Türkiye’de derin izler bırakmış bir düşünürdür. Eserlerinde birçok konuya yer vermiş, kitaplarında Yahudilik, Hıristiyanlık, Hint Dinleri gibi inanç sistemleri ile kutsal metinleri hakkındaki düşüncelerini de aktarmıştır. Bu çalışmada Cemil Meriç’in Kitab-ı Mukaddes hakkındaki görüşleri ele alınmıştır. Din ve dinler hakkındaki görüşlerini ele almak bir makalenin boyutlarını aşacağı için çalışma Meriç’in Kitab-ı Mukaddes hakkındaki görüşleri ile sınırlandırılmıştır. Meriç, Kitab-ı Mukaddes’i oluşturan bölümlere, bunların derlenmesine ve kanonizasyon sürecine yer vermiştir. Kitab-ı Mukaddes’i ele alırken Eski Ahit’e daha çok yer vermiş, sadece Hıristiyanlar için kutsal kabul edilen Yeni Ahit’e daha az yer vermiştir. Makale bir giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte kısa bir şekilde Cemil Meriç’in hayatı ele alındı ve Kitab-ı Mukaddes ile ilgili çalışması hakkında bilgi verildi. Ardından ilk bölümde Kitab-ı Mukaddes ve Kitab-ı Mukaddes çevirileri ele alındı. Daha uzun olan ikinci bölümde Eski Ahit konusuna yer verildi. Üçüncü ve son bölümde Yeni Ahit konusu ele alındı.na yer verildi. Makale sonuç bölümü ile bitirildi. Çalışmada Cemil Meriç’in Işık Doğudan Gelir adlı kitabının eski ve yeni baskılarından istifade edildi.

Anahtar Kelimeler

Cemil Meriç, Yahudilik, Hıristiyanlık, Eski Ahit, Yeni Ahit

Kaynakça

• Adam, Baki. “Sinagog”. TDV İslam Ansiklopedisi. 37/222-224. Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
• Adam, Baki. “Tevrat”. TDV İslam Ansiklopedisi. 41/40-45. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2012.
• Adam, Baki. Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. İstanbul: Pınar Yayınları, 2018.
• Armağan, Mustafa. “Cemil Meriç”. TDV İslam Ansiklopedisi. 29/190-191. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Armağan, Mustafa. “Cemil Meriç”. TDV İslam Ansiklopedisi. 29/190-191. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2004.
• Armstrong, Karen. İncil. çev. Ilgın Yıldız. İstanbul: Versus Kitap, 2008.
• Aydın, Mehmet. Hıristiyan Kaynaklarına Göre Hıristiyanlık. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
• Aydın, Mehmet. “Hıristiyanlık, III. Kutsal Metinler ve Dini Literatür”. TDV İslam Ansiklopedisi. 17/340-345. Türkiye Diyanet Vakfı, 1998.
• Azami, Muhammed Mustafa el-. Vahyedilişinden Derlenişine Kur’an Tarihi -Eski ve Yeni Ahit İle Karşılaştırmalı Bir Araştırma-. çev. Ömer Türker - Fatih Serenli. İstanbul: İz Yayıncılık, 2014.
• Bağır, Muhammed Ali. Kutsal Kitap Eleştirisi (Doğuşu, Gelişimi ve Metotları). Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans, 2009.
• Charlesworth, James H. “Biblical Literature: Apocrypha And Pseudepigrapha”. Encyclopedia of Religion -second edition-. 896-905. USA: Thomson Gale, 2005.
• Collins, John J. “Apolcalypse”. Encyclopedia of Religion -second edition-. ed. Lindsay Jones. 409-419. Thomson Gale, 2005.
• Dale C. Allison, JR. “Biblical Literature: New Testament”. 905-923. USA: Thomson Gale, 2005.
• Demirci, Kürşat. Dinler Tarihinin Meseleleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
• Dinçol, Ali Muzaffer. “Ârâmîce”. TDV İslam Ansiklopedisi. C. 3. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1991.
• Duygu, Zafer - Kutlu Akalın (ed.). Kristoloiye Giriş Miafizit, Dyofizit ve Khalkedoncu Anlayışlar. İstanbul: Divan Kitap, ts.
• Freedman, R. David. “The Father of Modern Biblical Scholarship”. Journal of The Ancient Near Eastern Society (JANES) 19/ (1989), 31-38.
• Friedman, Richard Elliott. Kitabı Mukaddes’i Kim Yazdı? çev. Muhammet Tarakçı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2005.
• Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, 1998.
• Gündüz, Şinasi. Hıristiyanlık. İstanbul: İSAM Yayınları, 2008.
• Gündüz, Şinasi. “Yahudilik ve Hıristiyanlıkta Geleneğin Yeri”. Din ve Gelenek -tartışmalı ilmi toplantı-. 59-71. İstanbul, 2011.
• Gür, Mehmet Sadık. “Süryânîce”. TDV İslam Ansiklopedisi. 38/174-175. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2010.
• Gürkan, Salime Leyla. Yahudilik. İstanbul: İSAM Yayınları, 2012.
• Harman, Ömer Faruk. “Ahd-i Atik”. TDV İslam Ansiklopedisi. 1/494-501. Türkiye Diyanet Vakfı, 1988.
• Harman, Ömer Faruk. “İncil”. TDV İslam Ansiklopedisi. 22/270-276. Türkiye Diyanet Vakfı, 2000.
• Harman, Ömer Faruk. “Kitâb-ı Mukaddes”. TDV İslam Ansiklopedisi. 26/75-76. Türkiye Diyanet Vakfı, ts.
• Harman, Ömer Faruk. Metin, Muhteva ve Kaynak Açısından Yahudi Kutsal Kitapları. İstanbul, 1988.
• Harman, Ömer Faruk. “Yahudilik, III. Kutsal Metinler ve Dini Literatür”. TDV İslam Ansiklopedisi. 43/197-201. Türkiye Diyanet Vakfı, 2013.
• Hasanoğlu, Eldar. “Erken Dönem Yahudi Kaynaklarına Göre Tanah’ın Kanonize Edilmesi”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/32 (2015), 25-48.
• Hastings, James (ed.). Dictionary Of The Bible. New York: Charles Scribner’s Sons, 1909.
• Hazard, Paul. Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme. çev. Erol Güngör. İstanbul: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları, 1973.
• Himmelfarb, Martha. “Apocalypse”. The Oxford Dictionary Of The Jewish Religion. ed. R. J. Zwi Werblowsky - Geoffrey Wigoder. 54-55. New York: Oxford University Press, 1997.
• Hutton, W.H. “Canonization”. Encyclopedia of Religino And Ethics. 3/209-212. New York, 1910.
• Kurt, Ali Osman. Erken Dönem Yahudi Tarihi (Yahudiliğin Mimarı Ezra). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2007.
• Kuzgun, Şaban. Dört İncil -Yazılması Derlenmesi Muhtevası Farklılıkları ve Çelişkileri-. İstanbul: Fazilet Neşriyat, 2008.
• Mathews, Shailer (ed.). A Dictionary Of Religion And Ethics. New York: The Macmillan Company, 1921.
• Meral, Yasin. “Spinoza’nın Teolojik-Politik İncelenmesi’nde Tanah Eleştirisi”. Mukaddime: Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/1 (2015), 19-45.
• Meral, Yasin. “Tevrat Tenkit Geleneğinin Öncüsü: İbn Hazm mı Spinoza mı?” 50/4 (2014), 69-82.
• Meral, Yasin. Yeni Ahit Kanonu’nun Oluşumu (I-IV. Asırlar). Sakarya Üniversitesi, 2007.
• Meriç, Cemil. Bir Dünyanın Eşiğinde. İstanbul: İletişim, 1998.
• Meriç, Cemil. Bu Ülke. İstanbul: İletişim, 2002.
• Meriç, Cemil. Işık Doğudan Gelir. İstanbul: İletişim, 2008.
• Meriç, Cemil. Işık Doğudan Gelir (Ex Oriente Lux). İstanbul: Pınar Yayınları, 1984.
• Meriç, Cemil. Kırkambar 1. İstanbul: İletişim, 2016.
• Meriç, Cemil. Mağaradakiler. İstanbul: İletişim, 1997.
• Meriç, Cemil. Sosyoloji Notları ve Konferanslar. İstanbul: İletişim, 2016.
• Meriç, Cemil. Umrandan Uygarlığa. İstanbul: İletişim, 1998.
• Meriç Yazan, Ümit. Cemil Meriç. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1993.
• Olender, Maurice. Cennetin Dilleri. çev. Nevzat Yılmaz. Ankara: Dost Kitabevi, 1998.
• Özkaldı, Safiye Merve. Tanah’ın Neviim ve Neviim Ve Ketuvim Bölümü Kitaplarının Kanonizasyonu. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2020.
• Rodinson, Maxime. Batıyı Büyüleyen İslam. çev. Cemil Meriç. İstanbul: Pınar Yayınları, 1983.
• Sanday, W. “Bible”. Encyclopedia of Religion And Ethics. ed. James Hastings. 2/562-579, 1909.
• Sarna, Nahum M. “Biblical Literature: Hebrew Scriptures”. Encyclopedia of Religion -second edition-. 878-896. Thomson Gale, 2005.
• Schwarz, Baruch J. “Bible”. The Oxford Dictionary Of The Jewish Religion. ed. R. J. Zwi Werblowsky - Geoffrey Wigoder. 121-125. New York: Oxford University Press, 1997.
• Tanyu, Hikmet. “Ahd-i Cedid”. TDV İslam Ansiklopedisi. 1/501-507. Türkiye Diyanet Vakfı, 1988.
• Taş, Kemaleddin. Din ve Toplum Görüşleriyle Cemil Meriç. İstanbul: Rağbet, 2017.
• “Bible Translations”. The Oxford Dictionary Of The Jewish Religion. ed. R. J. Zwi Werblowsky - Geoffrey Wigoder. 128-129. New York: Oxford University Press, 1997.
• “Masorah”. The Oxford Dictionary Of The Jewish Religion. ed. R. J. Zwi Werblowsky - Geoffrey Wigoder. 445. New York: Oxford University Press, 1997.