ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ; TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 1, 26 - 40, 30.04.2021

Merve Arslan , Gülşah Gençer Çelik , Serdar Kuzu

https://doi.org/10.26791/sarkiat.853066

Cited By: 3

Öz

Enerji tüketim verisi, sosyo-ekonomik kalkınma göstergelerinden biridir. Enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasında pek çok ekonometrik analiz gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada; büyümenin neticesi olarak cari açık, üçüncül bir değişken olarak ekonometrik analize dâhil edilmiştir. Türkiye’de oluşturulması gereken enerji politikaları üzerinde bu üç değişkenin önemi oldukça güçlüdür. Çalışmamızda cari açığın büyümenin bir neticesi olup olmadığı ve aynı zamanda büyümenin enerji tüketimi verilerinde artışa neden olup olmayacağı nedensellik yönünün analiz edilecektir. 1980-2015 yılları arasında Türkiye’de enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve cari açık ilişkisi VAR testi ile araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, 1980-2015 döneminde Türkiye’de gerçekleşen enerji tüketimi, Türkiye’de ekonomik büyümenin nedeni olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre, büyümenin yalnızca 13.86138 ‘lik kısmı enerji tüketimi ile açıklanmış olup; ekonomik büyüme ile enerji tüketimi arasında nedensel bir ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak cari açık ile enerji ithalatının arasında çift yönlü, güçlü bir ilişkinin olduğu ortaya konmuştur. 1980-2015 yılları döneminde Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığının, ciddi bir cari açık kalemini oluşturduğunun göstergesidir. Ayrıca Etki-Tepki analizleri ile şoklara karşı her bir değişenin verdiği tepkiler de analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme, Cari Açık, Var Analizi, Varyans Ayrıştırması., Granger Nedensellik Testi

Kaynakça

• Barışık, Salih - Demircioğlu, Elmas. “Türkiye’de Döviz Kuru Rejimi, Konvertibilite, İhracat-İthalat İlişkisi (1980-2001)”. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3) (2006): 71-84.
• Bulut, Cihan - Hasanov, Fakhri Javanshir - Elçin Süleymanov. “Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme İlişkilerinin Teori ve Ekonomi Politikaları Açısından Değerlendirilmesi”. Küreselleşme Sürecinde Kafkasya ve Orta Asya IV Uluslararası Kongresi, Bakü/Azerbaycan, (2014).
• Cheng, Benjamin S. “Causality Between Energy Consumption and Economic Growth in India: An Application of Cointegration and Error-Correction Modeling”. Indian Economic Review, 34(1) (1999): 39-49.
• Demirbaş, Muzaffer - Türkay, Hakan - Türkoğlu, Musa. “Petrol Fiyatlarında ki Değişmelerin Türkiye’nin Cari Açığı Üzerine Etkisinin Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi 14(3) (2009): 289-299.
• Erdal, Gülistan – Erdal, Hilmi – Esengün Kemal. “The Causality Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey”. Energy Policy, 36, (2008): 3838-3842. Ghosh, Sajal. “Electiricity Consumption and Economic Growth in India”. Energy Policy, 30(2), (2002): 125-129.
• Karaçor, Zeynep - Gerçeker, Mustafa. “Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği (2003-2010)”. Selçuk Üniversitesi, İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23, (2012):289-312.
• Lise, Wietze - Van Montfort, Kees. “Energy Consumption and GDP in Turkey: Is There A Co-Integration Relationship?”. Paper presented at EcoMod2005 International Conference on Policy Modeling, (2005): 1166–1178, Istanbul, Turkey.
• Mucuk, Mehmet - Uysal, Doğan. “Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme”. Maliye Dergisi, 157,(2009):105- 115.
• Odhiambo, Nicholas Mbaya. “Energy Consumption and Economic Growth Nexus in Tanzania: An ARDL Bounds Testing Approach”. Energy Policy, 37, (2009): 617-622.
• Paul, Shyyamal - Rabindra N. Bhattacharya. ”Causality Between Energy Consumption and Economic Growth In India: A Note on Conflicting Results”. Energy Economics, 26, (2004): 977 -983.
• Şengül, Seda –Tuncer, İsmail. “Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: 1960-2000”. İktisat İşletme ve Finans, 21(242), (2006):69-80.
• Tsani, Stella. “Energy Consumption and Economic Growth”. Energy Economics, 32(3), (2010): 582-590.
• Uzgören, Nevin - Ceylan, Gülçin - Uzgören, Ergin. “Türkiye’de Kredi Kartı Kullanımını Etkileyen Faktörleri Belirlemeye Yönelik Bir Model Çalışması”. Celal Bayar Üniversitesi İ. İ. B. F. Yönetim ve Ekonomi, 14 (2), (2007): 247-256.
• Yanar, Rüstem - Kerimoğlu, Güldem. “Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi”. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3 (2), (2011): 191-201.
• Yang, Hao-Yen. “A Note on the Causal Relationship between Energy and GDP in Taiwan” Energy Economics, 22(3), (2000b): 309–317.