E- AŞİRET: AŞİRET KİMLİĞİNİN SOSYAL MEDYADA YENİDEN ÜRETİMİ FACEBOOK ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 2, 674 - 693, 30.08.2021

Hasan Biçim

https://doi.org/10.26791/sarkiat.942684

Cited By: 1

Öz

Son yüzyılda kitle iletişim araçlarındaki devrimsel gelişmeler, sosyal medya olarak bilinen yeni iletişim araçlarını ortaya çıkarmıştır. Bilişim ve iletişim teknolojisindeki ilerlemeler sayesinde yeni toplumsal mekânlar ortaya çıkarken aynı zamanda yeni dijital kimlikler de oluşabilmekte veyahut eski kimlikler yeni bir mekânda yeniden üretilebilmektedir. Özellikle Facebook, sosyal medyada yeni ve eski kimliklerin üretilmesi ve bunların yeniden üretilmesinin yegâne mecrası haline gelmiştir. Bilindiği üzere aşiret kimliği, Ortadoğu’nun en direngen kimliklerinden biridir. Kentleşme, modernleşme ve hızlı teknolojik değişim hem kırsal hem de kentsel alanda aşiretleri bir takım değişimlere zorlamıştır. Bu bağlamda günümüz Türkiye’sinde aşiretlerin Facebook gibi sosyal medya araçlarında görünürlükleri ve temsiliyetleri bulunmakta, bu geleneksel kimlik sanal bir mekânda yeniden üretilebilmektedir. Bu görünürlük ve temsiliyet, dijital ortamda yeniden aşiretleşme (re-tribalism) gibi eğilimler, dijital sosyalizasyon ve politizasyon gibi sosyolojik olgular ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma, söz konusu kitle iletişim araçlarında görülen teknolojik değişim ve gelişim süreçlerinde aşiretlerin nasıl uyum sağladıklarını açıklamayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda Facebook’ta aşiret üyelerinin temsili, aşiret üyelerinin Facebook’ta bir araya geliş amaçları, yeni mekânda aşiret coğrafyası ile kurulan bağlar ve aşiretlerin sosyal medyada yeniden üretilme mekanizmaları araştırılmıştır. Bu bağlamda araştırmada aşiretlerin sosyal medya sayfalarına üye olmaları, paylaşımları, birbirileri ile etkileşim ve iletişimin yeniden inşası ve yeni sanal mekânda kimliğin temsiliyeti ve bu kimliğe aidiyetleri incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel araştırma teknikleri kullanılmış, dijital dokümanlar çözümlenmiş ve elde edilen veriler analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, facebook, aşiret, yeniden üretim, toplumsal değişim

Kaynakça

• Abdulla, Nejat. İmparatorluk, Sınır ve Aşiret: Kürdistan ve 1843-1932 Türk-Fars Sınır Çatışmaları. İstanbul: Avesta Yayınları, 2009.
• Aydın, Suavi. “Konar-Göçerlik ve Aşiret Coğrafyası Bakımından Doğu Karadeniz ve Kafkasya’ya Dair Bir Sorgulama: “Orada Aşiret Neden Yok”?”. Kebikeç (44), 2017. 265-300.
• Barlık, Memet Metin. “Kürt Aşiretleri Seyida ve Beraza Liderlerinin (Mir, Beg, Ağa) Ölümleri Üzerine Dengbejler Tarafından Yakılan Ağıt-Kilamlar”. Türkiye’de Aşiret Tartışmaları, yay. haz. Suvat Parin. 407-419. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2019.
• Batman Postası. “Aşiretler sanal medyada yarışıyor” (15 Mart 215). . http://www.batmanpostasigazetesi.com/haber/asiretler-sanal-medyada-yarisiyor-34195.htm
• Besmer, Andrew - Limford, Heather R. “Privacy Perceptions of Photo Sharing in Facebook”. Symposium on Usable Privacy and Security (SOUPS), Pittsburgh, PA, 23–25 July 2008. http://cups.cs.cmu.edu/soups/2008/posters/besmer.pdf.
• Biçim, Hasan. Aşiretlerin Kente Eklemlenme Tarzları: Batman Örneği. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Biçim, Hasan. “Neoliberal Ekonomi Sürecin Aşiretlerin Şirketleşmesi: Batman Örneği” Türkiye’de Aşiret Tartışmaları. yay. haz. Suvat Parin. 192-213. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2019.
• Bowen, Glenn, A. “Document Analysis as a Qualitative Research Method”. Qualitative Research Journal9/2 (August 2009),27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027.
• Boyd, Dannah - Ellison, Nicole B. “Social Network Sites: Definition, History and Scholarship”. Journal of Computer-Mediated Communication 13/2 (December 2007), 210-230. Bozarslan, Hamit. “Sosyotarihsel Bir Perspektiften Aşiret Asabiyesi ve Kürt Politikası”. çev. Emine Ayhan. Kürtler: Milliyetçilik ve Politika. der. Falih A. Cabbar ve Hoşam Davud. 127- 144. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2020.
• Bozkurt, İbrahim. Aşiretler Tarihi. İstanbul: Kişisel Yayınları, 2010.
• Bruinessen, Martin van. “Kürtler, Devletler ve Aşiretler”. çev. Abdulsamet Aydeniz. Türkiye’de Aşiret Tartışmaları. yay. haz. Suvat Parin. 7-9. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2019.
• Corbin, Juliet - Strauss, Anselm. Basic of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, London: Sage Publications, 2008.
• Dorronsoro, Gilles - Watts, Nicole F. “Toward Kurdish Distinctiveness in Electoral Politics: The 1977 Local Electoral in Diyarbakır”. International Journal Middle East Studies 41/3 (Agust 2009). 457-478. doi:10.1017/S0020743809091156.
• Ellison, Nicole vd. “Spatially Bounded Online Social Networks and Social Capital: The Role of Facebook”, Annual Conference of the International Communication Association (ICA), June 19-23, 2006 in Dresden, Germany.
• Eysenbach, Gunther - Till, E. James.“Ethical Issues in Qualitative Research on Internet Communities”. BMJ Clinical Research 323/7321(2001),1103-1105. https://doi.org/10.1136/bmj.323.7321.1103.
• Facebook İstatistikleri. (20 Mart 2018). https://www.brandingturkiye.com/facebook-istatistikleri-guncel/
• Franzke, Aline Shakti. Bechmann, Anja. Zimmer, Michael. Ess, Charles and the Association of Internet Researchers. Internet Research: Ethical Guidelines 3.0, 2020. https://aoir.org/reports/ethics3.pdf.
• Fuchs, Christian. “Transnational Space and the Network Society”. 21st Century Society 2/1 (February 2007), 49-78.
• Glesne, Corrine. Nitel Araştırmaya Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık, 2015.
• Göker, Göksel - Doğan, Adem. “Ağ Toplumunda Örgütlenme: Facebook’ta Çevrimiçi Tekel Eylemi”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/25 (Haziran 2011), 175-203.
• Gregory, Karen vd. “Introduction”. Digital Sociologie. Ed. Jessie Daniel, Gregory, Karen, Tressie McMillan Cottom. xvii-1. Bristol: Policy Press, 2017.
• Hamelink, Wendelmoet. The Sung Home: Narrative, Morality, and the Kurdish Nation. Boston: Brill, 2016.
• İlyas, Ahmet. Ağa, Aşiret, Siyaset. İstanbul: Kadim Yayınevi, 2016.
• Kartal, Burhan. Sosyolojik Açıdan Bıruki Aşireti ve Kinyas Kartal. İstanbul: Kurgu Kültür Yayınları, 2014.
• Kaya, Mahmut. Aşiret Modernleşmesi. İstanbul: Çıra Yayınları, 2015.
• Kaya, Ruken. “İnternet Çağında Aşiret: İzollular Whatsapp’da Buluşuyor”. (24 Mayıs 2019),3. Independent Türkçe .https://www.indyturk.com/node/3381
• Kim, Won vd. “On Social Web Sites”. Information System 35/2 (April 2010), 215-236. doi:10.1016/j.is.2009.08.003.
• Lindgren, Simon. Digital Media & Society. London: Sage Publications, 2017.
• McCulloch, Gary. Documentary Research in Education, History and the Social Sciences. London and New York: Routledge, 2004.
• McDowall, David. Modern Kürt Tarihi, çev. Neşenur Domaniç. İstanbul: Doruk Yayınları, 2004.
• Ocaklı, Feyyaz. “Politics in The Kurdish Periphery: Clan Networks and Local Party Strategies in a Comparative Perspective”. Middle Eastern Studies 53/4 (January 2017), 571-584. https://doi.org/10.1080/00263206.2016.1266615
• Pösteki, Nigar - Velioğlu, Metin Özgür. “Bireyin Kendini Sunuş ve Konumlandırış Biçimindeki Dönüşüm: Selfie Kimlikler”. I. Uluslararası İletişim Bilimi ve Medya Araştırmaları Kongresi, 12-15 Mayıs, Kocaeli/Türkiye, 2014.
• Quan-Haase, Anabel vd. “Capitalizing on the Net: Social Contact, Civic Engagement, and Sense of Community”. Internet in Everday Life. edit. Barry Wellman, Caroline Haythornthwaite. 291-324. Oxford: Blackwell Publication, 2002.
• Satana, Nil S.“The Kurdish Issue in June 2011 Elections: Continuity or Change in Turkey’s Democratization?”. Turkish Studies, 13/2 (June 2012), 169-189. https://doi.org/10.1080/14683849.2012.686575.
• Seggie, Fatma Nevra - Bayyurt, Yasemin. Nitel Araştırma Yöntemi. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.
• Turkle, Sherry. Life on the Screen: Identity in Age of the Internet. New York: Touchstone Book, 1995.
• Uluç, A. Vahap - Karasu, Mithat A. “Kente Yerleşmiş Aşiret Üyelerinin Kentlileşme Eğilimleri Üzerine Bir Çalışma: Şanlıurfa Örneği”. Yönetim Bilimleri Dergisi 13/25 (Haziran 2015), 201-232. https://dergipark.org.tr/tr/pub/comuybd/issue/43594/533791
• Uluç, A. Vahap. “Kürtler’de Sosyal ve Siyasal Örgütlenme: Aşiret”, Mukaddime 2/2 (Şubat 2010). 35-52. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mukaddime/issue/19675/210110.
• Van Dijk, Jan AGM. Network Society: Social Aspects of New Media. London: Sage Publications, 2006.
• Wellman, Barry - Gulia, Milena. “Virtual communities as communities: Net surfers don’t ride alone”. Communities in Cyberspace. edit. Marc A. Smith, Peter Kollock. 167-194. London and New York: Routledge, 1999.
• Wilcox, Keith - Andrew, Stephen. “Are Close Friends the Enemy? Online Social Networks, Self-Esteem, and Self-Control”. Journal of Consumer Research 40/1 (November 2013), 90-103. https://dx. doi: 10.1086/668794.
• Zhao, Shangyang vd. “Identity Construction on Facebook: Digital Empowerment in Anchored Relationships”. Computers in Human Behavior 24/5 (September 2008), 1816-1836. https://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2008.02.012.