Öz
The study entitled “Faqe Qadri Hamawand in Ottoman archives” is an attempt to re-write and rectify some historical aspects through bringing into focus a Hamawand poet, intelectual, and tribal chieftain known as Faqe Qadri Hamawand whose until now little is known about him which has usually been in the form of oral history. In the Ottoman archives, there are many documents about Hamand tribes particularly about Faqe Qadri Hamand, his movements, events, and problems took place in his era from leading his tribe and to his relations with Ottoman officials. In this study, through these documents new information is obtained which is in addition to his being a poet, for the first time some new aspects of of his life and activities are shown.
Kaynakça
- حسێن نازم بەگ، مێژووی میرایەتی بابان، وەرگێڕانی حسێن حەسەن كەریم و سدیق ساڵح، بڵاوكراوەكانی بنكەی ژین، سلێمانی 2013.
- عه‌لادین سجادی، مێژووی ئه‌ده‌بی كوردی، چاپخانه‌ی مه‌عارف، به‌غدا، 1952.
- محه‌مه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌گ، تاریخی سلێمانی و وه‌ڵاتی، ئامادەكردنی ڕه‌فیق صالح، بەرگی سێیەم، چاپی دووەم، سلێمانی2005.
- كەریم ئاغای هەمەوەند، هۆزی هەمەوەند و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردایەتی 1787- 1918، كەركووك 2010.
- مێجه‌رسۆن، گه‌شتێك بۆ میسۆپۆتامیا و كوردستان له به‌رگی نادیاردا، وه‌رگێرانی مینه، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی 2018.
- فەقێ قادری هەمەوەند، كۆمەڵە شیعر، مەلاعەبدولكەریمی مودەڕیس و فاتح عەبدولكەریم كۆیان كردووەتەوە و ڕاستیان كردووەتەوە و فەرهەنگۆكیان بۆ ئامادەكردووە، ئامادەكردنەوە و ڕێكخستنەوەی كاروان عوسمان خەیات، بڵاوكراوەی دەستنووسخانەی زانكۆی سۆران، 2021، ل 218.
- سی. جی. أدمونز، كرد ترك و عرب، ترجمة جرجیس فتح الله، دار اراس للطباعة والنشر، منشورات الجمل، ط1، 2002.
- سهیل صابان، المعجم الموسوعی للمصطلحات العثمانیة التاریخیة، مكتبة الملك الفهد الوطنیة، الریاض، 2000.
- عباس العزاوی، اربل فی مختلف العصور، اللواء والمدینة، ڕاجعه وعلق علیه وقدم له محمد علی القرداغی.
- علی اكر دهخدا، لغت نامە دهخدا، چاپ 1342،
- Azmi AYCAN, Osmanlı’da devlet-aşiret ilişkileri: Hemvend örneği (1876-1918), yüksek lisans tezi, marmara üniversitesi,2017.
- Ebubekir CEYLAN, Namık Paşa’nın Bağdat Valilikleri, Toplumsal Tarih ,186 Haziran 2009.
- Vakit Gazetesi, Bağdad’dan Mektub, sayı:2083, (10 Ramazan 1298/05 Ağustos 1881).
- http://www.osmanlicasozlukler.com/osmanlica-sozluk-madde-37043.html
Öz
Kaynakça
- حسێن نازم بەگ، مێژووی میرایەتی بابان، وەرگێڕانی حسێن حەسەن كەریم و سدیق ساڵح، بڵاوكراوەكانی بنكەی ژین، سلێمانی 2013.
- عه‌لادین سجادی، مێژووی ئه‌ده‌بی كوردی، چاپخانه‌ی مه‌عارف، به‌غدا، 1952.
- محه‌مه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌گ، تاریخی سلێمانی و وه‌ڵاتی، ئامادەكردنی ڕه‌فیق صالح، بەرگی سێیەم، چاپی دووەم، سلێمانی2005.
- كەریم ئاغای هەمەوەند، هۆزی هەمەوەند و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردایەتی 1787- 1918، كەركووك 2010.
- مێجه‌رسۆن، گه‌شتێك بۆ میسۆپۆتامیا و كوردستان له به‌رگی نادیاردا، وه‌رگێرانی مینه، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی 2018.
- فەقێ قادری هەمەوەند، كۆمەڵە شیعر، مەلاعەبدولكەریمی مودەڕیس و فاتح عەبدولكەریم كۆیان كردووەتەوە و ڕاستیان كردووەتەوە و فەرهەنگۆكیان بۆ ئامادەكردووە، ئامادەكردنەوە و ڕێكخستنەوەی كاروان عوسمان خەیات، بڵاوكراوەی دەستنووسخانەی زانكۆی سۆران، 2021، ل 218.
- سی. جی. أدمونز، كرد ترك و عرب، ترجمة جرجیس فتح الله، دار اراس للطباعة والنشر، منشورات الجمل، ط1، 2002.
- سهیل صابان، المعجم الموسوعی للمصطلحات العثمانیة التاریخیة، مكتبة الملك الفهد الوطنیة، الریاض، 2000.
- عباس العزاوی، اربل فی مختلف العصور، اللواء والمدینة، ڕاجعه وعلق علیه وقدم له محمد علی القرداغی.
- علی اكر دهخدا، لغت نامە دهخدا، چاپ 1342،
- Azmi AYCAN, Osmanlı’da devlet-aşiret ilişkileri: Hemvend örneği (1876-1918), yüksek lisans tezi, marmara üniversitesi,2017.
- Ebubekir CEYLAN, Namık Paşa’nın Bağdat Valilikleri, Toplumsal Tarih ,186 Haziran 2009.
- Vakit Gazetesi, Bağdad’dan Mektub, sayı:2083, (10 Ramazan 1298/05 Ağustos 1881).
- http://www.osmanlicasozlukler.com/osmanlica-sozluk-madde-37043.html
Öz
Kaynakça
- حسێن نازم بەگ، مێژووی میرایەتی بابان، وەرگێڕانی حسێن حەسەن كەریم و سدیق ساڵح، بڵاوكراوەكانی بنكەی ژین، سلێمانی 2013.
- عه‌لادین سجادی، مێژووی ئه‌ده‌بی كوردی، چاپخانه‌ی مه‌عارف، به‌غدا، 1952.
- محه‌مه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌گ، تاریخی سلێمانی و وه‌ڵاتی، ئامادەكردنی ڕه‌فیق صالح، بەرگی سێیەم، چاپی دووەم، سلێمانی2005.
- كەریم ئاغای هەمەوەند، هۆزی هەمەوەند و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردایەتی 1787- 1918، كەركووك 2010.
- مێجه‌رسۆن، گه‌شتێك بۆ میسۆپۆتامیا و كوردستان له به‌رگی نادیاردا، وه‌رگێرانی مینه، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی 2018.
- فەقێ قادری هەمەوەند، كۆمەڵە شیعر، مەلاعەبدولكەریمی مودەڕیس و فاتح عەبدولكەریم كۆیان كردووەتەوە و ڕاستیان كردووەتەوە و فەرهەنگۆكیان بۆ ئامادەكردووە، ئامادەكردنەوە و ڕێكخستنەوەی كاروان عوسمان خەیات، بڵاوكراوەی دەستنووسخانەی زانكۆی سۆران، 2021، ل 218.
- سی. جی. أدمونز، كرد ترك و عرب، ترجمة جرجیس فتح الله، دار اراس للطباعة والنشر، منشورات الجمل، ط1، 2002.
- سهیل صابان، المعجم الموسوعی للمصطلحات العثمانیة التاریخیة، مكتبة الملك الفهد الوطنیة، الریاض، 2000.
- عباس العزاوی، اربل فی مختلف العصور، اللواء والمدینة، ڕاجعه وعلق علیه وقدم له محمد علی القرداغی.
- علی اكر دهخدا، لغت نامە دهخدا، چاپ 1342،
- Azmi AYCAN, Osmanlı’da devlet-aşiret ilişkileri: Hemvend örneği (1876-1918), yüksek lisans tezi, marmara üniversitesi,2017.
- Ebubekir CEYLAN, Namık Paşa’nın Bağdat Valilikleri, Toplumsal Tarih ,186 Haziran 2009.
- Vakit Gazetesi, Bağdad’dan Mektub, sayı:2083, (10 Ramazan 1298/05 Ağustos 1881).
- http://www.osmanlicasozlukler.com/osmanlica-sozluk-madde-37043.html
Öz
ئەم توێژینەوەیە بەناوی (فەقێ قادری هەمەوەند لە بەڵگەنامەكانی عوسمانیدا)، هەوڵێكە بۆ نووسینەوەی مێژوو و ڕاستكردنەوەی هەندێ لایەنی مێژوویی، لە ڕێی ئاوڕدانەوە لە كەسایەتییەكی شاعیر، ڕۆشنبیر و سەركردەیەكی هۆزی هەمەوەند، كە تا ئێستا ئەو زانیارییە كەمەی لەبارەیەوە زانراوە، تەنیا لە ڕێی بەرهەمەكانی و ئەو مێژووە زارەكییە بووە كە دەماودەم گێڕدراوەتەوە، ئەویش كەسایەتی و شاعیری سەدەی نۆزدە؛ فەقێ قادری هەمەوەندە. لە ئەرشیڤی عوسمانیدا چەندین بەڵگەنامە تایبەت بە هۆزی هەمەوەند هەن، بەتایبەتیش ئەوەی پەیوەندی بە فەقێ قادری هەمەوەند و جوڵانەوەكانی و هەموو ئەو كێشە و گرفتانەی لە سەردەمی ئەودا هەبووە لە سەرۆكایەتیكردنی هۆزەكەی و پەیوەندییان لەگەڵ كاربەدەستانی عوسمانی، لەم توێژینەوەیەدا لە رێی ئەو بەڵگەنامانەوە كۆمەڵێك زانیاریی تازە باس كراون، كە لە پاڵ شاعیربوونەكەی فەقێ قادر، بەشێك لە ژیانی و چالاكییەكانی بۆ جاری یەكەم لێرەدا خراونەتە ڕوو.
Abstract
The study entitled “Faqe Qadri Hamawand in Ottoman archives” is an attempt to re-write and rectify some historical aspects through bringing into focus a Hamawand poet, intelectual, and tribal chieftain known as Faqe Qadri Hamawand whose until now little is known about him which has usually been in the form of oral history. In the Ottoman archives, there are many documents about Hamand tribes particularly about Faqe Qadri Hamand, his movements, events, and problems took place in his era from leading his tribe and to his relations with Ottoman officials. In this study, through these documents new information is obtained which is in addition to his being a poet, for the first time some new aspects of of his life and activities are shown.
Key Words: Faqe Qadri Hamawand, Hamanwand tribe, Ottoman Archives, Ottoman State ,Chamchamal.
Anahtar Kelimeler
فەقێ قادری هەمەوەند هۆزی هەمەوەند بەڵگەنامەكانی عوسمانی دەوڵەتی عوسمانی چەمچەماڵ
Kaynakça
- حسێن نازم بەگ، مێژووی میرایەتی بابان، وەرگێڕانی حسێن حەسەن كەریم و سدیق ساڵح، بڵاوكراوەكانی بنكەی ژین، سلێمانی 2013.
- عه‌لادین سجادی، مێژووی ئه‌ده‌بی كوردی، چاپخانه‌ی مه‌عارف، به‌غدا، 1952.
- محه‌مه‌د ئه‌مین زه‌كی به‌گ، تاریخی سلێمانی و وه‌ڵاتی، ئامادەكردنی ڕه‌فیق صالح، بەرگی سێیەم، چاپی دووەم، سلێمانی2005.
- كەریم ئاغای هەمەوەند، هۆزی هەمەوەند و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردایەتی 1787- 1918، كەركووك 2010.
- مێجه‌رسۆن، گه‌شتێك بۆ میسۆپۆتامیا و كوردستان له به‌رگی نادیاردا، وه‌رگێرانی مینه، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی 2018.
- فەقێ قادری هەمەوەند، كۆمەڵە شیعر، مەلاعەبدولكەریمی مودەڕیس و فاتح عەبدولكەریم كۆیان كردووەتەوە و ڕاستیان كردووەتەوە و فەرهەنگۆكیان بۆ ئامادەكردووە، ئامادەكردنەوە و ڕێكخستنەوەی كاروان عوسمان خەیات، بڵاوكراوەی دەستنووسخانەی زانكۆی سۆران، 2021، ل 218.
- سی. جی. أدمونز، كرد ترك و عرب، ترجمة جرجیس فتح الله، دار اراس للطباعة والنشر، منشورات الجمل، ط1، 2002.
- سهیل صابان، المعجم الموسوعی للمصطلحات العثمانیة التاریخیة، مكتبة الملك الفهد الوطنیة، الریاض، 2000.
- عباس العزاوی، اربل فی مختلف العصور، اللواء والمدینة، ڕاجعه وعلق علیه وقدم له محمد علی القرداغی.
- علی اكر دهخدا، لغت نامە دهخدا، چاپ 1342،
- Azmi AYCAN, Osmanlı’da devlet-aşiret ilişkileri: Hemvend örneği (1876-1918), yüksek lisans tezi, marmara üniversitesi,2017.
- Ebubekir CEYLAN, Namık Paşa’nın Bağdat Valilikleri, Toplumsal Tarih ,186 Haziran 2009.
- Vakit Gazetesi, Bağdad’dan Mektub, sayı:2083, (10 Ramazan 1298/05 Ağustos 1881).
- http://www.osmanlicasozlukler.com/osmanlica-sozluk-madde-37043.html
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Kürtçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ağustos 2021 |
| Kabul Tarihi | 3 Eylül 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 13 Sayı: 2 |
Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.
Derginin tüm içeriğine açık erişim sağlanmaktadır. Yayınlanan makaleler öncelikle İThenticate programında taranmaktadır.
Dergimizde
yayınlanan makalelerin sorumluluğu yazara ait olup, tüm telif hakları Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi’ne devrolunmuştur.