PAULO FREİRE VE EĞİTİM FELSEFESİ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 1176 - 1191, 30.12.2021

Merve Aydın , Akif Akto

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1037987

Öz

Eğitim, insanın varoluşundan beri devam eden bir etkinliktir. Bireylere, tüm yönleri ile gelişebilme imkanı sunan bu faaliyet tarih boyunca farklı uygarlıklar ve düşünce insanları tarafından ele alınmıştır. İnsanın bilme ihtiyacından doğmuş bir disiplin olan felsefe de insanı konu alır ve özünde sorgulama, analiz etme gibi kavramları barındıran zihinsel bir süreçtir. ‘’Ne için, nasıl ve ne tür bir insan yetiştirmeliyiz?’’ soruları eğitim ve felsefeyi bir araya getiren önemli bir köprüdür. Felsefe, eğitimin düşünsel yapısını oluşturmaktadır. Eğitimin tüm yönleri ile düşünülmesi ve ideolojik, politik, sosyolojik ve felsefi açılardan ele alınması için eleştirel bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Bireyin hayatında geniş bir yer tutan eğitim kavramını sorgulaması, onun toplumsal kurumlarla ilişkisini anlamaya çalışması ve bu ilişkiler sonucunda ortaya çıkan sorunları fark etmesi onu kendi yaşamında söz sahibi yapar. Eğitime eleştirel bir pencereden bakan eleştirel pedagoji de bunu amaçlar. Eğitimin daha demokratik ve insani bir şekle bürünmesi, bireyin doğasını ve özgürlüğünü merkeze alması bakımından eleştirel pedagoji alanının eğitim anlayışını iyi kavramak ve bu alanın en önemli temsilcilerinden biri olan Paulo Freire’in eğitim konusundaki görüşlerini ortaya koymak gerekmektedir. Freire’nin klasik eğitime yönelttiği eleştiriler ve kişinin bağımsızlığını kazanmasına yardımcı olacak eğitimin nasıl gerçekleştirilebileceğine dair görüşlerinin incelenmesi ile okuyuculara eğitim kavramı ile ilgili yeni bir bakış açısı kazandırmak hedeflenmektedir. Bu makalede Paulo Freire’in eğitim anlayışını ortaya koyan kitaplarından ve onunla ilgili yazılmış makale ve diğer eserlerden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

eğitim, felsefe, paulo freire, eğitim felsefesi, eleştirel eğitim felsefesi

Kaynakça

• 1. Referans1 Alkan, Cevat. Eğitim Felsefesi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi, 1983.
• 2. Referans2 Arslan, Ahmet. Felsefeye Giriş. Ankara: Vadi Yayınevi, 1999.
• 3. Referans3 Ayhan, Serap. ‘’Paulo Freire: Yaşamı, Eğitim Felsefesi ve Uygulaması Üzerine’’ Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES) 28 (1995), 193-205.https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000294
• 4. Referans4 Aytaç, Kemal. Avrupa Eğitim Tarihi. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2018.
• 5. Referans5 Cevizci, Ahmet. Eğitim Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları, 2019.
• 6. Referans6 Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. Bursa: Paradigma Yayınevi, 1999.
• 7. Referans7 Çüçen, Abdulkadir. Bilgi Felsefesi. Bursa: Asa Yayınevi, 2001
• 8. Referans8 Ergün, Mustafa. Eğitim Felsefesi. Ankara: Pegem Yayınları, 2009.
• 9. Referans9 Freire, Paulo. Ezilenlerin pedagojisi. çev. Dilek Hattatoğlu, Erol Özbek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2020.
• 10. Referans10 Freire, Paulo. Yüreğin pedagojisi. çev. Özgür Orhangazi. Ankara: Ütopya Yayınları, 2019.
• 11. Referans11 Gökberk, Macit. Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015.
• 12. Referans12 Ibáñez, Félix Marti. Felsefe Öyküleri. çev. Hamide Koyukan. Ankara: İmge Kitapevi, 2000.
• 13. Referans13 Kurt, İbrahim. Eğitim Felsefesinin Mahiyeti, Fonksiyonu ve Geleceğine İlişkin Bir İnceleme. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2016.
• 14. Referans14 Mayo, Peter. Özgürleştiren Praksis. çev. Hasan Hüseyin Aksoy, Naciye Aksoy. Ankara: Dipnot Yayınları, 2012.
• 15. Referans15 Mengüşoğlu, Takiyettin. Felsefeye Giriş. İstanbul: İstanbul Matbaası, 1968.
• 16. Referans16 Tezci, Erdoğan (ed.). Eğitim Felsefesi: Temeller, Ekoller ve Kavramlar. İstanbul: Nobel Yayın, 2019.
• 17. Referans17 Uzunöz, Abdulkadir. Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2016.
• 18. Referans18 Üstel, Füsun. ‘’Makbul Vatandaş’’ın Peşinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• 19. Referans19 Vittoria, Paolo. Paulo Freire: Diyaloğun pedagojisine giden yol. çev. Erdal Cakcak, Yasemin Tezgiden Cakcak. İstanbul: Kalkedon Yayınları, 2017.
• 20. Referans20 Wittgenstein, Ludwig. Tractaus logico philosophicus. çev. Ali Kozbek. İstanbul: Logos Yayınları,1986.
• 21. Referans21 Yıldırım, Adem. Paulo Freire ve Ivan Illıch'in Eğitim Anlayışları Üzerine. Ankara: Anı Yayıncılık, 2013.
• 22. Referans22 Yıldırım Adem. Paulo Freire ve Ivan Illıch'in Eğitim Anlayışları Ekseninde Radikal Eğitim Eleştirisi Üzerine Bir Araştırma. Kahramanmaraş: Sütçü İmamÜniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• 23. Referans23 Yılmaz, Zafer. ‘’Paulo Freire’in Felsefesinde Özgürleşmenin Aracı Olarak Eğitim’’. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi,22 (2016), 299-313.