BEDENE İLİŞKİN SOSYO-KÜLTÜREL TUTUMLAR İLE SOSYAL GÖRÜNÜŞ KAYGISI KAVRAMLARINA MEDYA ROLÜ AÇISINDAN BAKIŞ

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 1, 368 - 376, 03.07.2023

Ali Alu , Yeter Demir Uslu

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1254196

Öz

Son yıllarda küreselleşme, popüler kültür ve medya gibi birçok unsurun etki ve baskısından dolayı sağlık algısı ve bedenin görümün yeniden şekillenmesine sebep olmuştur. Özelikle medya aracılığıyla güzellik ve beden temsilleri gösterilerek ideal standart ve ölçülerin nasıl olması gerektiğini topluma benimsetilmeye çalışılmaktadır. Kitle iletişim araçları aracılığıyla gösterime konulan bu güzellik söylemi yoluyla bireylere ideal görünüşe yada bedene sahip olmak için çeşitli kriter ve standartlar ortaya koymaktadır. Ortaya konan bu kriterlere uymayan kişileri de belirtilen güzellik ölçülerine ulaşmaları için güzellik endüstrisine yönlendirilmektedir. Böylece güzellik endüstrisi ve medya aracılığıyla oluşturulan güzellik söylemi yoluyla özellikle kadınlar tüketime yönlendirilmektedir. Ayrıca medya aracılığıyla vb. yollarla verilen bilgilerde fazla kilonun sadece fiziksel görünüm üzerinde değil ayrıca ruhsal sağlığı da olumsuz etkilediğini öne sürerek insanların görünüşle ilgili endişelerinin daha da aratmasına sebep olmaktadır. Kişiler yaşadıkları bu endişe ve sorundan kurtulmak için çeşitli beslenme ve diyet program ya da uygulamalarına harcamalar yaparak yaşadıkları bu olumsuz durumdan kurtulmaya çalışmaktadır. Bu çalışmada da bedene ilişkin sosyo-kültürel tutumlar ve sosyal görünüş kaygısının ortaya çıkmasında medyanın rolü bakılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kitle İletişim Araçları, Beden Kaygısı, Sosyal Görünüm, Medikal Estetik, İdeal Görünüm

MASS MEDIA’S PERSPECTIVE ON SOCIO-CULTURAL ATTITUDES TO THE BODY AND SOCIAL APPEARANCE ANXIETY

Öz

In recent years, the perception of health and the appearance of the body have been reshaped due to the influence and pressure of many factors such as globalization, popular culture and mass media. In particular, ideal beauty and body images are shown through the media, and the society adopts what ideal standards and measures should be. This ideal beauty presented by mass media offers individuals various criteria and standards to have the ideal appearance or body. People who do not comply with these criteria are directed to the beauty industry in order to reach the ideal beauty standards. Thus, especially women are directed to consumption through the beauty discourse created through the beauty industry and the media. In addition, when we look at the information given through the media, it is seen that overweight not only affects physical appearance but also affects mental health negatively. This situation causes people to search for more concerns about appearance. People try to get rid of these worries and problems by spending too much on various nutrition and diet programs. In this study, the role of the media in the emergence of socio-cultural attitudes towards the body and social appearance anxiety is evaluated.

Anahtar Kelimeler

Mass Media, Body Anxiety, Social Appearance, Medical aesthetic, Ideal Appearance

Kaynakça

• Akbulut, Deniz. Halkla İlişkiler Perspektifinde Medya(İstanbul: Der Yayınları, İstanbul, 2017), 6-7.
• Baldil, Okan. Post-modern estetik ve sağlık anlayışları: Türk halkının beden imajı üzerindeki etkilerinin ölçülmesi üzerine bir araştırma. MS thesis. Sosyal Bilimler Enstitüsü, (2014), 72-73.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu: Söylenceleri/Yapıları (İstanbul: Ayrıntı Yayınları,2010), 166.
• Bauman, Zygmunt. Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları, (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010), 108.
• Bingöl, Orhan. "Estetik cerrahi müdahaleler ve modern beden: Samsun ili örneği." Yayımlanmamış doktora lisans tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(2015), 100-101.
• Canatan, Kadir. ‘’Medeniyet değişimi: Nefis terbiyesinden beden terbiyesine’’, Beden sosyolojisi (İstanbul: Açılım Kitap, 2015), 348-349.
• Canatan, Kadir. Beden sosyolojisi (İstanbul: Açılım Kitap, 2015), 15-17.
• Chopan, Mustafa-et al. "Plastic surgery and social media: examining perceptions." Plastic and reconstructive surgery 143.4 (2019), 1259-1265.
• Cohen, Rachel- et al. "The relationship between Facebook and Instagram appearance-focused activities and body image concerns in young women." Body image 23 (2017), 183-187.
• Çetinkaya, Aysel - Yetkin Cılızoğlu, Gamze. ‘’Beni baştan yarat! Bedenin idealize edilerek sosyal medya aracılığıyla yeniden yaratılması’’ Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/38(2019), 33-54.
• Çakı, Fatih. "Batı-dışı toplumlarda gençlik ve beden İmajı." Beden Sosyolojisi (2011), 307-324.
• Çınar, Hülya - Keskin, Nuray. ‘’Öğrencilerin Sosyal Görünüş Kaygısının Öğrenim Yeri Tercihlerine Etkisi’’, Electronic Journal of Vocational Colleges, 14.4(2015), 457-465.
• Doğan, Tayfun. "Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği’nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/39 (2010), 151-159.
• Fardouly, Jasmine- et al. "Social comparisons on social media: The impact of Facebook on young women's body image concerns and mood." Body image 13 (2015), 38-45.
• Mike Featherstone, Postmodernizim ve Tüketim Kültürü (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013), 123-125
• Featherstone, Mike. "The body in consumer culture." Theory, culture & society 1.2 (1982): 18-33.
• Foucault, Michel. Cinselliğin Tarihi (İstanbul: Afa Yayınları,1993), 31-32
• Gidens, Anthony. Beden: Yeme, Hastalık ve Yaşlılık, Sosyoloji içinde(Ankara: Ayraç Yayınevi(2000),124
• Hart, Elizabeth-et al. "Tie measurement of social physique anxiety", Journal of Sport and exercise Psychology 11.1 (1989), 94-104.
• Hart TA, Flora DB, Palyo SA, et al. Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment 2008; 15(1): 48–59.
• Okumuş, Ejder. ‘’Bedene Müdahalenin Sosyolojisi’’, Beden Sosyolojisi (İstanbul: Açılım Kitap, 2015), 49-63 Okumuş, Ejder. "Bedene Müdahelenin Sosyolojisi." Şarkiyat 2 (2011), 1-15
• Özgen, İpek. "Tüketim kültürü ve medyada güzellik söylemi: bir alımlama çalışması." Global Media Journal TR Edition 8.15 (2017), 1-28.
• Sault, Nicole Landry- ed. Many mirrors: Body image and social relations. Rutgers University Press, 1994 . Sezgin, Deniz. "Toplumsal cinsiyet perspektifinde sağlik ve tibbileştirme." Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 18.1 (2015), 153-186.
• Sira, Natalia. Body image: Relationship to attachment, body mass index and dietary practices among college students. Diss. Virginia Polytechnic Institute and State University, (2003), 6-7
• Kara, Zülküf. "Beden sosyolojisinden ölüm sosyolojisine: interdisipliner bir yaklaşım." Beden sosyolojisi (2011), 23-43.
• Kurt, Ayşula. "Tüketim Toplumunda Kusursuzlaş (tır) ma Ayinlerinin Kurbanı Olarak Beden/Body as the Victim of the Perfection (ing) Rituals in the Consumption Society." Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20.4 (2016): 1301-1319.
• Sohn, Steve. "Body image: Impacts of media channels on men's and women's social comparison process, and testing of involvement measurement." Atlantic Journal of Communication 17.1 (2009), 19-35.
• Kılıç, Mehmet. Üniversite öğrencilerinin sosyal görünüş kaygıları ile benlik saygıları ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. MS thesis. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (2015), 6-8
• Taylan, Hasan Hüseyin-Arklan, Ümit. "Medya ve Kültür: Kültürün Medya Araciliğiyla Küreselleşmesi." Sosyal Bilimler Dergisi 10.1 (2008), 86
• Tiggemann, Marika - Slater, Amy "NetTweens: The internet and body image concerns in preteenage girls." The Journal of Early Adolescence 34.5 (2014), 606-620.