THE ISSUE OF THE PEOPLE OF THE BOOK BELIEVING IN ʿĪSĀ (JESUS) BEFORE HIS DEATH: THE FUNCTION OF THIRD PERSON SINGULAR PRONOUNS IN QUR'ĀNIC INTERPRETATION IN THE EXAMPLE OF THE VERSE OF NISĀ 4/159

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 1, 274 - 295, 30.06.2024

Orhan Güvel

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1443378

Öz

One of the features of Arabic grammar that must be taken into account in Qur’anic interpretation is related to the purpose for which third person singular pronouns are used. The general opinion is that these pronouns should in all cases be preceded by a noun that is compatible with it in number and gender. However, it is overlooked here that third person singular pronouns are also used as “demonstrative pronouns” in the Qur’an. A similar problem exists in the interpretation of the two “هو” pronouns used in the expression “وَإِنْ مِنْ أَهْلِ ٱلْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ” mentioned in the verse (Nisā 4/159). In this study, qualitative research method was used to examine examples of the interpretation of the verse (Nisā 4/159) in tafsir and commentaries. The general tendency in the commentaries and translations is that the first pronoun here should be interpreted as the personal pronoun of Jesus Christ and the second pronoun should be interpreted as the personal pronoun of each member of the People of the Book or Jesus Christ. In this context, the relevant part of the verse is usually interpreted as follows: “There is no one from among the People of the Book who will not believe in him (ʿĪsā) before his death.” (Nisā 4/159) The analysis revealed that the interpretation of the first third-person singular pronoun in the verse as a demonstrative pronoun referring to the belief that “ʿĪsā was killed by crucifixion” and the second pronoun referring to each individual among the Jews is the most compatible with the context of the verse. Accordingly, the verse does not foretell that the members of the People of the People of the Book will believe in Jesus immediately before their deaths, but that they will persistently maintain the belief that Jesus was crucified and killed until their deaths.

Anahtar Kelimeler

(Nisā 4/159) Verse, Third Person Singular Pronoun, Mushkil al-Qur’ân, Tafsir, Translation

EHL-İ KİTABIN ÖLÜMÜNDEN ÖNCE HZ. ʿÎSÂ’YA İMAN ETMESİ MESELESİ: NİSÂ 4/159 ÂYETİ ÖRNEĞİNDE KUR’ÂN YORUMUNDA ÜÇÜNCÜ TEKİL ŞAHIS ZAMİRLERİNİN İŞLEVİ

Öz

Kur’ân yorumunda dikkate alınması gereken Arapça gramer özelliklerinden birisi, üçüncü tekil şahıs zamirlerinin hangi maksatla kullanıldığını tespit etmekle ilişkilidir. Genel kanaat bu zamirlerin her durumda öncesinde kendisiyle sayı ve cins bakımından uyumlu bir isme dönmesi gerektiği yönündedir. Ancak burada üçüncü tekil şahıs zamirlerinin Kur’ân’da aynı zamanda “işaret zamiri” olarak kullanıldığı gözden kaçırılmaktadır. Bu durum çok sayıda âyetin eksik ya da yanlış yorumlanmasına kapı aralamaktadır. Nisâ 4/159 âyetinde zikri geçen “وَإِنْ مِنْ أَهْلِ ٱلْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ” ifadesinde kullanılan iki “هو” zamirinin yorumlanmasında benzer bir sorun mevcuttur. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak Nisâ 4/159 âyetinin tefsir ve meâllerde yorumlanışına dair örnekler incelemeye tabi tutulmuştur. Tefsir ve meâllerde genel temayül, buradaki zamirlerden ilkinin şahıs zamiri olarak Hz. ʿÎsâ’ya, ikincisinin ise ehlikitaptan her bir ferde ya da Hz. ʿÎsâ’ya ircâ edilmesi gerektiği yönündedir. Bu çerçevede âyetin ilgili bölümü genellikle şöyle meâllendirilmektedir: “Kitap ehlinden hiç kimse yoktur ki ölümünden önce, ona (ʿÎsâ’ya) iman edecek olmasın.” (Nisâ 4/159). Yapılan incelemede âyetteki ilk, üçüncü tekil şahıs zamirinin işaret zamiri olarak “Hz. ʿÎsâ’nın çarmıha gerilerek öldürüldüğü” inancına, ikinci zamirin ise Yahudilerden her bir ferde râci kılınmasının âyetin bağlamıyla en uyumlu yorum olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre âyette ehlikitap mensuplarının ölmeden hemen önce Hz. ʿÎsâ’ya iman edecekleri değil ölünceye değin Hz. ʿÎsâ’nın çarmıha gerilerek öldürüldüğü inancını ısrarlı bir şekilde devam ettirecekleri haber verilmiş olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nisâ 4/159 Âyeti, Üçüncü Tekil Şahıs Zamiri, Muşkilu’l-Kur’ân, Tefsir, Meâl

Kaynakça

• Aḥmed b. Ḥanbel, Ebû ʿAbdullâh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybânî. el-Musned. nşr. Şuʿayb el-ʾArnavûṭ vd. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2001.
• el-Âcurrî, Ebû Bekr Muḥammed b. el-Ḥuseyn b. ʿAbdullâh el-Bağdâdî. eş-Şerîʿa. nşr. ʿAbdullâh b. ʿUmar b. Suleymân ed-Demîcî. Riyad: Dâru’l-Vaṭan, 1999.
• el-ʿAyyâşî, Ebû’n-Naḍr Muḥammed b. Mesʿûd. Tefsîru’l-ʿAyyâşî. nşr. Hâşim er-Resûlî. Tahran: Mektebetu’l-ʿİlmiyye, ts.
• el-Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmâʿîl. el-Câmiʿu’l-musnedu’ṡ-ṡaḥîḥu’l-muḫtaṡar. nşr. Muḥammed Zuheyr en-Nâṡır. Beyrut: Dâru Ṭavḳi’n-Necât, 2001.
• el-Câbirî, Muḥammed ʿÂbid. Fehmu’l-Kur’âni’l-Ḥakîm et-tefsîru’l-vâḍıḥ ḥasebu tertîbi’n-nuzûl. Dâru’l-Beyḍâ: Dâru’n-Neşri’l-Mağribiyye, 2009.
• Eṭṭafeyyiş, Muḥammed b. Yûsuf. Teysîru’t-tefsîr. thk. İbrahim b. Muḥammed Ṭalây. Muskat: Vizâratu’t-Turâŝ ve’s-Ŝeḳâfe, 2004.
• el-Ferrâʾ, Ebû Zekeriyyâ Yaḥyâ b. Ziyâd ed-Deylemî. Meʿânî’l-Ḳurʾân. nşr. Aḥmed Yûsuf en-Necâtî vd. Kahire: Dâru’l-Mıṡriyye, ts.
• el-Ḥâkim, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. ʿAbdullâh en-Nîsâbûrî. el-Mustedrek âle’s-ṡaḥiḥayn. nşr. Heyet. Kahire: Dâru’t-Teʾṡîl, 2014. Hayat Kitabı Kur’an-Nüzul Sırasına Göre, çev. Mustafa İslamoğlu. İstanbul: Düşün Yayınları, 2. Basım, 2010. Heyet. el-Muṡḥaf ve ḳırâʾatuhu. ed. ʿAbdulmecîd eş-Şerefî. Tunus: Muʾminûne bilâ Ḥudûd li’n-Neşr ve’t-Tevzîʿ, 2016.
• Ḥuseyn, Ṭâhâ. “Kur’ân-ı Kerîm’de Üçüncü Şahıs Zamîrinin İşaret Zamîri Olarak Kullanılışı”, çev. Mehmed Said Hatiboğlu. İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1960), 149-163.
• İbn ʿÂşûr, Muḥammed b. Ṭâhir. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. Tunus: ed-Dâru’t-Tûnisiyye, 1984.
• İbn Ebî Ḥâtim, Ebû Muḥammed ʿAbdurraḥman b. Muḥammed er-Râzî. Tefsîru’l Ḳurʾâni’l-ʿAzîm. nşr. Esʿad Muḥammed eṭ-Ṭayyib. Riyad: Mektebetu Nizâr Muṡṭafâ el-Bâz, 1998.
• İbn Keŝîr, Ebû’l-Fidâʾ İsmâîl b. ʿOmer b. Keŝîr ed-Dimeşḳî. Ḳıṡaṡu’l-enbiyâʾ. nşr. Muṡṭafâ ʿAbdulvâḥid. Kahire: Dâru’t-Teʾlîf, 1968.
• İbn Keŝîr, Ebû’l-Fidâʾ İsmâîl b. ʿOmer b. Keŝîr ed-Dimeşḳî. Tefsîru’l-Ḳur’âni’l-ʿAẓîm. nşr. Sâmî b. Muḥammed Selâme. Riyad: Dâru Ṭayyibe, 1999.
• İbn Ḳuteybe, Ebû Muḥammed ʿAbdullâh b. Muslim b. Ḳuteybe ed-Dîneverî. Ğarîbu’l-Ḳur’ân. nşr. Aḥmed Ṡaḳr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1978.
• İbn Teymiyye, Ebû’l-ʿAbbâs Aḥmed b. ʿAbdulḥalîm el-Ḥarrânî. el-Cevâbu’s-ṡaḥîḥ limen beddele dîne’l-Mesîḥ. nşr. Alî b. Ḥasen vd. Riyad: Dâru’l-Âṡıme, 1999.
• İniş Sırasına Göre Kur’an; Akıl ve Bilim Işığında Türkçe Çeviri. çev. Sadık Türkmen. İstanbul: Sadık Türkmen Yayınları, 1. Basım, 2010.
• el-Ḳârîʾ, Hârun b. Mûsâ. el-Vucûh ve’n-neẓâʾir fî’l-Ḳurʾân. nşr. Ḥâtim Ṡâliḥ eḍ-Ḍâmin. b.y.: Vizâretu’ŝ-Ŝeḳâfe ve’l-İʿlâmi’l-ʿIrâḳıyye, ts.
• Kâḍî ʿAbdulcebbâr, Ebû’l-Ḥasen ʿAbdulcebbâr b. Aḥmed el-Hemedânî. Tenzîhu’l-Ḳurʿân ʿani’l-meṭâʿin. Beyrut: Dâru’n-Nahḍâti’l-Ḥadîŝîyye, 2005.
• Kerim Kur’an Türkçe Çeviri. çev. Erhan Aktaş. Ankara: Dumat Ofset Matbaacılık, 4. Basım, 2016.
• Kerim Kur’an Türkçe Çeviri. çev. Erhan Aktaş. Ankara: Emsal Matbaa, 12. Basım, 2022.
• Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, çev. Hayrettin Karaman vd. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Basım, 2012.
• Kur’an-ı Kerîm Meâli (Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri). çev. Mustafa Öztürk. İstanbul: Düşün Yayınları, 3. Basım, 2011.
• Kur’an-ı Kerîm Meâli (Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri). çev. Mustafa Öztürk. İstanbul: Düşün Yayınları, 1. Basım, 2012.
• el-Ḳummî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. İbrâhîm. Tefsîru’l-Ḳummî. nşr. es-Seyyid Ṭayyib el-Mûsevî. Ḳum: Dâru’l-Kitâb, 1967.
• el-Mâturîdî, Ebû Manṡûr Muḥammed b. Muḥammed. Teʾvîlâtu ehli’s-sunne. nşr: Mecdî Bâsellûm Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 2005.
• el-Meclisî, Muḥammed Bâḳır. Biḥâru’l-envâr. Beyrut: Muessesetu’l-Vefâ, 1983.
• Mesaj (Kur’an Çevirisi) Erişim 15 Şubat 2024. https://acikkuran.com/4/159
• Mesaj (Kur’an Çevirisi), çev. Edip Yüksel. İstanbul: Ozan Yayıncılık, 6. Basım, 2013.
• Miskîn, İdrîs. Cuhûdu’l-Ḳarâfî fî’t-tefsîr. Fes: Sîdî Muḥammed b. ʿAbdullah Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2000.
• Mucâhid b. Cebr, Ebû’l-Ḥaccâc el-Ḳureşî. Tefsîru Mucâhid. nşr. Muḥammed ʿAbdu’s-Selâm Ebû’n-Nîl. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-İslâmî, 1989.
• Muḳâtil b. Suleymân, Ebû’l-Ḥasen el-Belḫî. el-Vucûh ve’n-neẓâʾir. nşr. Ḥâtim Ṡâliḥ eḍ-Ḍâmin. Dubai: Câmiʿatu’l-Mâcid, ts.
• Nüzul Sırasına Göre Yaşayan Kur’an Türkçe Meal/Tefsir. çev. Eliaçık, İhsan. İstanbul: İnşâ Yayınları, 5. Basım, 2014.
• Saʿîd b. Manṡûr, Ebû ʿOŝmân el-Ḫorâsânî. et-Tefsîr min suneni Saʿîd b. Manṡûr. nşr. Saʿd b. ʿAbdullâh b. ʿAbdulâzîz Âl-i Ḥamîd. Riyad: Dâru’ṡ-Ṡamîʿî, 1997.
• Sarmış, İbrahim. “Bazı Ayetlerin Çevirisi Ve Yorumlanması Üzerine”. Eskiyeni Dergisi 26 (Mayıs 2013), 203-240.
• eŝ-Ŝaʿlebî, Ebû İsḥâḳ Aḥmed b. Muḥammed b. İbrâhîm. el-Keşf ve’l-beyân, nşr. Heyet. Cidde: Dâru’t-Tefsîr, 2015.
• es-Ṡanʿânî, Ebû Bekr ʿAbdurrezzâḳ b. Hemmâm. Tefsîru ʿAbdurrezzâḳ. nşr. Maḥmûd Muḥammed ʿAbduh. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1999.
• eŝ-Ŝevrî, Ebû ʿAbdullâh Sufyân b. Saʿîd b. Mesrûḳ el-Kûfî. Tefsîru’ŝ-Ŝevrî. nşr. Ebû Caʿfer Muḥammed. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1983.
• es-Sulemî, Ebû Mervân ʿAbdulmelik b. Ḥabîb. Eşrâṭu’s-sâʿati ve ẑihâbu’l-aḫyâr ve beḳâʾu’l-eşrâr. nşr. ʿAbdullâh ʿAbdulmuʾmin el-Ğamârî el-Ḥasenî. Riyad: Eḍvâʾu’s-Selef, 2005.
• es-Suyûṭî, Celâluddîn ʿAbdurraḥmân b. Ebî Bekr. ed-Durru’l-menŝûr. Beyrut, Dâru’l-Fikr, ts.
• eṭ-Ṭaberî, Ebû Caʿfer Muḥammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmilî. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli ʾâyi’l-Ḳurʾân. nşr. ʿAbdullâh b. ʿAbdilmuḥsin et-Turkî. Kahire: Dâru Hicr, 2001.
• eṭ-Ṭabersî, Ebû ʿAlî el-Faḍl b. el-Ḥasen. Mecmaʿu’l-beyân. b.y.: y.y., ts.
• Tevhit Mesajı, çev. Elik, Hasan-Coşkun, Muhammed. İstanbul: İFAV Yayınları, 3. Basım, 2016.
• The Holy Qur’ân, çev. Muhammed Ali. Columbus, Ohio: Ahmadiyya Anjuman Ishaʿat Islam Lahore Inc., 5. Basım, 2000.
• Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meali. Abdulkadir Şener vd. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 5. Basım, 2014.
• Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meali. Abdulkadir Şener vd. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, (Gözden geçirilmiş 5. Basım), 2016.
• ez-Zemaḫşerî, Ebû’l-Ḳâsım Maḥmûd b. ʿAmr. el-Keşşâf ʿan ḥaḳâîḳı ğavâmiḍiʿt-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-ʿArabî, 1986.
• Zeyveli, Hikmet. Mucize ve Gayb. İstanbul: KURAMER Yayınları, 2022.