A STUDY ON THE BRITISH AND AMERICAN PROPOSED PARTITION PLANS UNTIL THE UNITED NATIONS PARTITION PLAN FOR PALESTINE (1937-1948)

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 2, 759 - 774, 03.01.2025

Gürkan Karababa

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1560214

Öz

Following the withdrawal of the Ottoman Empire from Bilād al-Sham, the Allied powers occupying the region promised the peoples of the region to establish their own independent national states. It argues that the projects presented by Britain and its allies between 1937 and 1948 for the partition of Palestine are important in terms of revealing the historical, political and sociological changes in the region as well as the behind-the-scenes of the UN's Partition Plan. It is important in terms of revealing the approach to the Palestine issue and the policy adopted by the British, the Americans and other allies in the partition of Palestine. In the study, data collection and analysis methods were utilized, and the results obtained were reflected in the text objectively. As a result, it was determined that the projects presented sought to create the necessary conditions for the establishment of an independent Jewish state in the region by dividing the Palestine mandate lands. While the British and American delegations ignored the Arab demands for an independent Palestinian state in the region, they supported the continuation of intensive Jewish immigration to Palestine, the continuation of land sales to Jews and the continuation of the mandate administration. Again, it was concluded that the UN partition plan was not a plan to solve the Palestinian issue, but rather the result, or even the imposition, of previous proposals.

Anahtar Kelimeler

History, Middle East, United Nations, Palestine, Partition Plan.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER FİLİSTİN PAYLAŞIM PLANI’NA KADARKİ SÜREÇTE İNGİLTERE VE AMERİKA TARAFINDAN ÖNERİLEN TAKSİM PLANLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME (1937-1948)

Öz

Osmanlı Devleti’nin Bilâdü’ş-Şam bölgesinden çekilmesinin ardından bölgeyi işgal eden İtilaf devletleri, bölgedeki halklara kendi bağımsız ulusal devletlerini kurma sözü vermişlerdir. Bu çalışmada Filistin’in bölünmesine yönelik 1937-1948 yılları arasında İngiltere ve müttefikleri tarafından sunulan projelerin, bölgedeki tarihsel, politik ve sosyolojik değişimlerin yanı sıra BM sunduğu Taksim Planı’nın perde arkasını ortaya koyması açısından önemli olduğu ileri sürülmektedir. Söz konusu çalışma, İngiliz mandasının bölge halkı arasındaki tarihsel, sosyal ve kültürel birçok ortak değeri görmezden geldiği bu projelerin detaylarını irdelemeyi hedeflemektedir. Bu çalışma, Filistin taksiminde başta İngilizler olmak üzere Amerikan ve diğer müttefiklerin Filistin meselesine yaklaşımını ve benimsedikleri siyaseti ortaya koyması açısından önemlidir. Araştırmada, veri toplama ve analiz etme yöntemlerin faydalanılarak elde edilen sonuçlar metne tarafsızca yansıtılmıştır. Çalışmanın neticesinde, sunulan projelerde Filistin mandasındaki toprakların bölünerek bölgede bağımsız bir Yahudi devleti kurulması için gerekli şartların oluşturulmaya çalışıldığı saptanmıştır. İngiliz ve Amerikan heyetleri, sunulan bu projelerde Arapların bölgede sadece bağımsız bir Filistin devleti kurma taleplerini görmezden gelirken Filistin’e yoğun bir şekilde devam eden Yahudi göçünün devam etmesini, Yahudilere arazi satışlarının sürdürülmesini ve manda yönetiminin idarede kalmasını açıkça destekledikleri görülmüştür. Yine, BM taksim planının Filistin meselesini çözmek için sunulan bir plandan ziyade önceden sunulan tekliflerin sonucu hatta dayatması olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Ortadoğu, Birleşmiş Milletler, Filistin, Taksim Planı.

Kaynakça

• Arslan, Emir Şekip. Bir Arap Aydınının Gözüyle Osmanlı Tarihi ve I. Dünya Savaşı Anıları. çev. Selda Meydan - Ahmet Meydan. İstanbul: Çatı Kitapları, 2005.
• Avneri, Arieh L. The Claim of Dispossession: Jewish Land-Settlement and the Arabs 1878-1948. New Jersey: Rutgers—The State University, 1982.
• Ayan, Ergin. “Selçuklular, Fatımiler Arasında ve Haçlılar Arasıda Kudüs”. Ortaçağ Araştırmaları Dergisi 2/1 (19 Haziran 2019), 1-12.
• Bauer, Yehuda. “From Cooperation to Resistance: The Haganah 1938-1946”. Middle Eastern Studies 2/3 (1966), 182-210.
• Bell, J. Bowyer. Terror Out of Zion: The Shock Troops of Israeli Independence. London: Avon Books, 1985.
• Charters, David A. The British Army and Jewish Insurgency in Palestine, 1945–47. London: Palgrave Macmillan, 1989.
• Cohen, Michael Joseph. Palestine and the Great Powers, 1945–1948. Princeton: Princeton University Press, 2016.
• Çeti̇ner, Yusuf Turan. “Yüzyıl Önce: ‘Büyük Güç’ Kurguları ve 1921 Kahire Konferansı”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 69 (25 Kasım 2021), 181-198. https://doi.org/10.46955/ankuayd.1028362
• Çokdoğan, Ümran. “Dinler Açısından Kudüs ve Önemi”. Kadim Akademi SBD 8/1 (02 Temmuz 2024), 13-32. https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1420556
• Derdine, Michael D. Redrawing the Middle East: Sir Mark Sykes, Imperialism and the Sykes-Picot Agreement. London: I.B. Tauris, 2018.
• Duran, Mehmet Ali. “Filistin Taksim Planı ve İngiliz Manda İdaresinin Sona Ermesinin Cumhuriyet ve Ulus Gazetelerine Yansımaları (1947-1948)”. İsrailiyat 8 (16 Kasım 2021), 44-62.
• Duran, Mehmet Ali. “Filistin’de Yaşanan Arap-Yahudi Çatışmaları Özelinde Peel Komisyonu Kararları ve Arapların Türkiye’den Beklentileri (1929-1939)”. Filistin Araştırmaları Dergisi 10 (31 Aralık 2021), 57-80. https://doi.org/10.34230/fiad.1023362
• El-Eini, Roza I. M. Mandated Landscape: British imperial rule in Palestine, 1929–1948. Oxon: Routledge, 2005. Elpeleg, Zvi. Filistin Ulusal Hareketinin Kurucusu Hacı Emin el-Hüseynî. çev. Dilek Şendil. İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Basım, 1999.
• Fieldhouse, David K. D. K. Fieldhouse - Ortadoğu’da Batı Emperyalizmi 1914-1958. çev. Merve Şahin. İstanbul: Tarih ve Kuram Yayınları, 2018.
• Fine, Jonathan David. A State Is Born: The Establishment of The Israeli System of Government, 1947–1951. ed. Fray Hochstein. çev. Tamar L. Cohen. New York: State University of New York Press, 2018.
• Ford, Roger. Ortadoğu’da Birinci Dünya Savaşı. çev. Nurettin Elhüseyni. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2009. Fromkin, David. A Peace to End All Peace: The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East. New York: Henry Holt and Company, 2001.
• Galnoor, Itzhak. The Partition of Palestine: Decision Crossroads in the Zionist Movement. New York: State University of New York Press, 1995.
• Hollstein, Walter. Filistin Sorunu: Filistin Çatışmasının Sosyal Tarihi. çev. A. Cemal Ertuğ. İstanbul: Yücel Yayınları, 1. Basım, 1975.
• Jevon, Graham. Glubb Pasha and the Arab Legion: Britain, Jordan and the End of Empire in the Middle East. Cambridge: Cambridge University Press, 2017.
• Karabulut, Tuğba. “Filistin’e Yapılan Yahudi Göçleri ve Toprak Satışı Meselesi”. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 6/4 (24 Ekim 2023), 57-64. https://doi.org/10.59182/tudad.1306406
• Karasapan, Celâl Tevfik. Filistin ve Şark-ül-Ürdün. İstanbul: Ahmed İhsan Matbaası, 1942.
• Kasalak, Kadir. “İngilizlerin Filistin Politikası ve Filistin Mandası”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 25 (2016), 65-78.
• Kattan, Victor. From Coexistence to Conquest: International Law and the Origins of the Arab-Israeli Conflict 1891-1949. London: Pluto Press, 2009.
• Khatip, Abdullah el-. “Kur’an’da Kudüs”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (30 Haziran 2004), 109-143.
• Khouri, Fred J. The Arab-Israeli Dilemma. New York: Syracuse University Press, 1985.
• Levenberg, Haim. Military Preparations of The Arab Community in Palestine 1945-1948. London: Frank Cass Publishers, 1. Basım, 1993.
• Mahler, Gregory S. - Mahler, Alden R. W. The Arab-Israeli Conflict: An Introduction and Documentary Reader. Routledge, 2009.
• Marston, Geoffrey. “Termination of Trusteeship”. The International and Comparative Law Quarterly 18/1 (1969), 1-40.
• Morris, Benny. 1948: A History of the First Arab-Israeli War. New Haven: Yale University Press, 2008.
• Morris, Benny. Righteous Victims: A History of the Zionist-Arab Conflict, 1881-1999. New York: Vintage, 1999.
• Nachmani, Amikam. Great Power Discord in Palestine: The Anglo-American Committee of Inquiry into the Problems of European Jewry and Palestine 1945-46. London: Frank Cass Publishers, 1987.
• Nikitina, Galina. The State of Israel: A Historical Economic and Political Study. Moscow: Progress Publishers, 1973.
• Nowar, Maan Abu. The Struggle for Independence 1939-1947: A History of the Hashemite Kingdom of Jordan. Lebanon: Ithaca Press, 2006.
• Öke, Mim Kemal. Filistin Sorunu Siyonizm’den Uygarlıklar Çatışmasına. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2002.
• Ör, Çiğdem. Amerika Birleşik Devletleri-Sovyetler Birliği Ekseni’nde Türkiye-İsrail İlişkileri (1948-1982). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2018.
• Pappé, Ilan. The Making of the Arab-Israeli Conflict 1947-1951. London: I.B. Tauris, 1992.
• Paris, J. Timothy. Britain, the Hashemites and Arab Rule, 1920-1925: The Sherifian Solution (Israeli History, Politics, and Society). London: Frank Cass Publishers, 2003.
• Parsons, Laila. “The Secret Testimony of The Peel Commission (Part I): Underbelly of Empire”. Journal of Palestine Studies 49/1 (2019), 7-24.
• Ravndal, Ellen Jenny. “Exit Britain: British Withdrawal From the Palestine Mandate in the Early Cold War, 1947–1948”. Diplomacy & Statecraft 21/3 (14 Eylül 2010), 416-433. https://doi.org/10.1080/09592296.2010.508409
• Sağlam, Mete. “İngiliz Manda Yönetimi Altındaki Filistin’de Yahudilerin Uyguladığı Baskı ve Şiddet (1920-1948)”. Abant Sosyal Bilimler Dergisi 23/3 (30 Kasım 2023), 1664-1679. https://doi.org/10.11616/asbi.1328384
• Secretary of State, Secretary of State for The Colonies Parliament. Palestine: Statement of Policy. London: Majesty Stationery Office, 1939.
• Sicker, Martin. The Middle East in the Twentieth Century. Westport: Preager Publisheers, 2001.
• Sokolow, Nahum. History of Zionism 1600-1918. London: Longmans, 1919.
• Spiegel, Steven L. The Other Arab-Israeli Conflict: Making America’s Middle East Policy, from Truman to Reagan. Chicago: University of Chicago Press, 1985.
• Sykes, Christopher Hugh. Crossroads to Israel. London: Indiana University Press, 1973.
• Şahin, Mert. Kuruluş Dönemi Türkiye-İsrail İlişkileri (1948-1958). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Taşdemir, Fatma. “İsrail-Filistin Sorununun Selfdeterminasyon Hakkı Çerçevesinde Analizi”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2/2 (01 Aralık 2000), 209-226.
• The Secretary of State for the Colonies - The Secretary of State for Foreign Affairs to Parliament. Proposals for the Future of Palestine. London: His Majesty’s Stationery Office, 1947.
• Umar, Ömer Osman - Yenisu, Melek. “Gizli Antlaşmalar Çerçevesinde San Remo Konferansı’nda Ortadoğu’yu Şekillendirme Çabaları”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 36/101 (2020), 29-70. https://doi.org/10.33419/aamd.732722
• Umeri, Ömer Sâlih Alî el-’. el-Ürdün ve’l-Kadiyyetu’l-Filistiniyye (Dirâse fî’l-Mevkif min Meş’ari’t-Tesviyye). Amman: Vizaretü’s-Sekâfe, 1. Basım, 2021.
• United Nations. The Yearbook of the United Nations 1947-1948. New York: United Nations Publications, 1. Basım, 1949.
• Woodhead, Sir John. Palestine Partition Commission (Woodhead Commission) Report 1938. London: Majesty Stationery Office, 1938.
• Yılmaz, Ayhan Nuri - Alagöz, Vahide. “Birleşmiş Milletler’in Filistin Politikası”. Journal of Economics and Political Sciences 3/2 (30 Aralık 2023), 113-124.
• Yılmaz, Ayhan Nuri - Alagöz, Vahide. “Birleşmiş Milletler’in Filistin Politikası”. Journal of Economics and Political Sciences 3/2 (30 Aralık 2023), 113-124.
• Yılmaz Odabaşı, Hayriye. “Avrupa Emperyalizmi ve Suriye Direnişi (1919-1922): Türk Millî Mücadelesiyle Ortaklıklar ve Ayrılıklar”. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7 (2018), 173-209.
• Yılmaz, Sait. “Atatürk, Ortadoğu ve Filistin”. Erişim 02 Ekim 2024. https://www.21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/orta-dogu-ve-afrika-arastirmalari-merkezi/ataturk-ortadogu-ve-filistin
• “Avalon Project - Anglo-American Committee of Inquiry - Chapter I”. 2024. Erişim 29 Mart 2024. https://avalon.law.yale.edu/20th_century/angch01.asp
• “Jordan - History - The Making of Transjordan”. 05 Temmuz 2024. Erişim 24 Mart 2024. http://www.kinghussein.gov.jo/his_transjordan.html
• Interactive Encyclopedia of the Palestine Question – palquest. “Palestine Partition Commission (Woodhead) Report - 9 November 1938 (Historical Text)”. Erişim 02 Ekim 2024. https://www.palquest.org/en/historictext/6721/palestine-partition-commission-woodhead-report Interactive Encyclopedia of the Palestine Question – palquest. “Peel Commission Proposes Partition Map - 7 July 1937 (Map)”. 2024. Erişim 26 Mart 2024. https://www.palquest.org/en/media/15991/peel-commission-proposes-partition-map
• Question of Palestine. “Political History of Palestine under British Administration - UK Memorandum”. 2024. Erişim 02 Nisan 2024. https://www.un.org/unispal/document/auto-insert-185776/
• United Nations Special Committee on Palestine: Report to General Assembly. Official Records of The Second Session of The General Assembly. New York: United Nations, 1947.