NURSES' KNOWLEDGE LEVELS ABOUT BLOOD SAMPLING IN PREANALITIC PERIOD

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 26 - 35, 07.01.2020

Öznur Tiryaki , Esin Kelağalar

Öz

Purpose: Ihis study, it has been aimed to investigate the knowledge status of nurses for blood sampling in preanalytic period.

Method: The research was conducted in an educational research hospital on 01-12/10/2018. The population of the study consisted of 282 nurses working in the inpatient clinic.“Short Question Form” prepared in accordance with the Biochemistry Test Guide applied in the hospital was used to evaluate the information status after the “Blood Sampling Training" was given to the nurses in small groups of 10 people. Datas were analyzed in SPSS 21 program and findings were expressed as percentage and frequency.

Results: All 282 nurses participated in the study work in inpatient clinic and stated that they receive “Blood Sampling” training with in-service training once a year. It was seen that 46.1% of the participants were able to make the blood sampling sorting correctly according to the color of the tubes. Participants' responses to the question of why the confusion in tubes may be caused; 51% stated as lack of information, 34.3% stated as work intensity, 6.3% stated sorting of blood sampling as not important, 2.9% statedas carelessness and essential to the examination that should be looked at, 1.7% stated that blood sampling in too many tubes caused confusion, 1.1% stated as the form of habit. When the participants were asked why the sample was rejected, 53.6% stated that insufficient samples were taken, 20.6% stated that the blood was late to got other relevant laboratory, 25.8% stated that the person taking the sample did not take the sample with the appropriate technique or it could be caused by the laboratory personnel.

Conclusion: In this study, it was determined that the knowledge level of nurses about preanalytic blood sampling was partially sufficient (46.1%) and lack of knowledge (51%) was the reason for not paying attention to the tube sorting in blood sampling.

Anahtar Kelimeler

Blood sampling, nurse, preanalytic error

Preanalitik Dönemde Kan Numunesi Alma İle İlgili Hemşirelerin Bilgi Durumu

Öz

Amaç: Bu çalışmada preanalitik dönemde kan numunesi alma ile ilgili hemşirelerin bilgi durumunun incelenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: Araştırma, bir eğitim araştırma hastanesinde 01-12/10/2018 tarihlerinde yürütüldü. Araştırmanın evrenini yataklı klinikte görev yapan 282 hemşire oluşturdu. Hemşirelere 10 kişilik küçük gruplar halinde "Kan Numunesi Alma Eğitimi" verildikten sonra bilgi durumunu değerlendirmek için hastanede kullanılan Biyokimya Test Rehberi doğrultusunda hazırlanan "Kısa Soru Formu" uygulandı. Veriler SPSS 21 programında analiz edilip bulgular yüzde ve frekans olarak ifade edildi.

Bulgular: Çalışmaya katılan 282 hemşirenin hepsi yataklı klinikte görev yapmakta olup her yıl bir defa hizmet içi eğitimle ‘‘Kan Numunesi Alma’’ eğitimi aldığını ifade ettiler. Katılımcılardan %46,1’i tüplerin renklerine göre kan alma sıralamasını doğru yapabildiği görüldü. Katılımcıların ‘‘tüp sıralamasındaki karışıklık neden kaynaklanıyor olabilir’’ sorusuna verdikleri yanıtlar; %51’i bilgi eksikliği, %34,3’ü iş yoğunluğu, %6,3’ü kan alma sırasının önemli olmadığını, %2,9’u dikkatsizlik, %2,9’u elzem bakılması gereken tetkike öncelik verdiğini, %1,7’si çok fazla tüpe kan almanın karışıklığa yol açtığını, %1,1’i alışkanlık şeklinde sıralanmaktadır. Katılımcılara ‘‘numune reddinin neden kaynaklandığı’’ sorulduğunda %53,6’sı yetersiz numune alınması, %20,6’sı kanın ilgili laboratuvara geç gitmesi, %25,8’i de numuneyi alan kişinin uygun teknikle numuneyi almaması ya da laboratuvar çalışanından kaynaklanabileceğini ifade etmiştir.

Sonuç: Bu çalışmada hemşirelerin preanalitik kan numunesi alma ile ilgili bilgi düzeyinin kısmen (%46,1) yeterli olduğu, kan almada tüp sıralamasına dikkat edilmeme nedeni olarak bilgi eksikliği (%51) tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kan numunesi, hemşire, preanalitik hata

Kaynakça

• 1. Emekli İD. Tıbbi Laboratuvar Akreditasyonunda Toplam Test Süreci Performansının Değerlendirilmesi: Altı Sigma Metodolojisi Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı, Denizli,2012,1.
• 2. Aykal G, Esen H, Özcan H, Yılmaz N. Personelin CLSI GP 41-A6 Kılavuzuna Uyumu: Eğitim Araştırma Hastanesi Örneği Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2015;9: 1-18.
• 3. Venöz kan alma (filebotomi) Kılavuzu Türk Biyokimya Derneği Preanalitik Evre Çalışma Grubu 2015. https://docplayer.biz.tr/8855256-Venoz-kan-alma-filebotomi-kilavuzu.html Erişim Tarihi: 04.06.2019.
• 4. Lippi G,Chance JJ, Church S, Dazzi P, Fontana R, Giavarina R, Grankvist K, Huisman W, Kouri T, Palicka V, Plebani M, Puro V, Salvagno GL, Sandberg S, Sikaris K, Watson I, Stankovic AK, Simundic AM. Preanalytical Quality İmprovement: From Dream To Reality. Journal of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine.2011; 49(7):1113- 1126.
• 5. Plebani M. The CCLM Contribution To İmprovements İn Quality And Patient Safety. Journal of Clinical Chemistry and Laboratory Medicine 2013; 51 (1): 39-46.
• 6. Zeytinli Akşit M,Yalçın H, Tonbaklar Bilgi P, Avcı R, Karademirci İ, Buzkan E, Abakay S, Çolak A. Acil laboratuvarımızda preanalitik kaynaklı ret nedenlerinin değerlendirilmesi Tepecik Eğit. Ve Araşt. Hast. Dergisi 2016; 26(1):41-45.
• 7. Güvenç Y. Poliklinik, Servis ve Acil Kanlarında Numune Red Analizi: Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Türk Klinik Biyokimya Dergisi 2017; 15(3): 119-128.
• 8. Arslan FD, Karakoyun I, Basok BI, Aksit MZ, Celik E, Dogan K, Duman C. The Effects of Education and Training Given to Phlebotomists for Reducing Preanalytical Errors. J MedBiochem. 2018 Apr 1;37(2):172-180.
• 9. Bozkaya G. Örmen M. Esenlik Ö. Acil servisin kurtulumadığı sıkıntı: Hemoliz Türk Klinik Biyokimya Derg 2016; 14(3): 166-171.
• 10. Lillo R, Salınas M, Garrıgos M, Naranjo-Santana Y, Gutiérrez M, Marín MD, Miralles M,Uris J. Reducing Preanalytical Laboratory Sample Errors Through Educational and Technological Interventions Clin. Lab. 2012;58(9-10):911-917.
• 11. Yılmaz Dal Ü, Yılmaz T. Knowledge of Nursing Students about The Pre-analytical Phase in Laboratory Analyses Cyprus J MedSci 2019; 4(2): 115-120.
• 12. Özcan O, Güreser S. Analiz öncesi (preanalitik) hata kaynakları ve eğitimin hata önlemedeki rolü Dicle Tıp Dergisi 2012; 39 (4): 524-530.
• 13. Aykal G, Yeğin A, Aydın Ö, Yılmaz N, Ellidağ H. Preanalitik süreçteki ret oranlarının azalmasında eğitimin önemiTürk Biyokimya Dergisi 2014; 39(4):562–566.
• 14. Dikmen Gunnur Z, Pinar A, Akbıyık F. Specim enrejection in laboratory medicine: Necessary for patient safety? BiochemiaMedica 2015;25(3):377–85.
• 15. Ye Y, Wang W.KHaematology specimen acceptability: a national survey in Chinese laboratoriesABiochemMed (Zagreb) 2018;28(3):03070.
• 16. Ekinci A. Laboratuvarımızın Preanalitik Numune Red Analizi ve Eğitimin Etkisi. Van Tıp Derg. 2019;26(1):79-84.
• 17. Şahin H. Hemşirelerin Kan Transfüzyonlarına Yönelik Bilgi Düzeyleri Ve Buna Eğitimin Etkisi Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Afyon 2006; 25.
• 18. Aytaç N, Naharcı H, Öztunç G. Adana’da Eğitim Araştırma Hastanelerinin yoğun Bakım Hemşirelerinde Hastane Enfeksiyonları Bilgi Düzeyi ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 9(3) : 9 – 15.
• 19. Öztürk R, Cesur S, Şimşek ME, Şen S, Sanal L. Yoğun Bakım Ünitesinde Çalışan Sağlık Personellerinin Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Hakkındaki Bilgi Düzeyinin Değerlendirilmesi Ortadogu Medıcal Journal 2018;10 (3): 289-296.
• 20. Tiryaki Ö, Çınar N. Management of Continuous Positive Airway Pressure In the Newborn: Impact of Lecture Based Intrective Workshops On Training for Neonatal İntensive Care Nurses AQUICHAN- ISSN 1657- 5997 ANO 16- VOL. NO:2- CHIA, COLOMBIA – JUNIO 2016; 169-168.