Hemşirelik Öğrencilerinde Kaderciliğin Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar ile İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 301 - 311, 31.12.2022

Esma Akgül , Feride Taşkın Yılmaz , Lütfiye Çolak , Hilal Kütük

https://doi.org/10.54803/sauhsd.1175022

Öz

Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinde kaderciliğin sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar ile ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişkisel olarak gerçekleştirilen çalışmaya bir üniversitede öğrenim gören 126 hemşirelik öğrencisi dâhil edilmiştir. Veriler öğrenci tanılama formu, Kadercilik Ölçeği ve Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinde yüzdelik, ortalama, Spearman korelasyon analizi ve lineer regresyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin Kadercilik Ölçeği genel ortalamasının (2,51±0,54), ön belirlenim alt boyut puan ortalamasının (2,68±0,60) ve karamsarlık alt boyut puan ortalamasının (2,58±0,77) ortalamaya yakın olduğu, bununla birlikte şans alt boyut puan ortalamasının ise (1,97±0,84) ortalamanın altında olduğu belirlendi. Öğrencilerin Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği genel puan ortalaması ile (79,88±9,37), fiziksel (31,06±4,28), psikososyal (20,43±3,25) ve korunma (28,38±4,10) alt boyut puan ortalamalarının ortalamaya yakın olduğu tespit edildi. Öğrencilerin Kadercilik Ölçeği genel puan ortalaması ile Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği genel puan ortalaması arasında negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı farklılık olduğu bulundu (r=-0,356; p<0,01). Ayrıca kadercilik değişkeninin sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu, kaderciliğin tek başına sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar üzerinde toplam varyansın yaklaşık %13’ünü açıkladığı belirlendi (R=0,371; R2=0,130; F=19,733; p<0,01).
Sonuç: Öğrenci hemşirelerin kadercilik ile sağlığı geliştirici ve koruyucu davranış düzeylerinin orta seviyede olduğu; kadercilik düzeyi arttıkça sağlığı geliştirici ve koruyucu davranış düzeylerinin azaldığı ve öğrencilerin kadercilik algılarının tek başına sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar üzerinde önemli bir belirleyici olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, hemşirelik öğrencisi, kadercilik, sağlığı geliştirme, sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

The Relationship between Fatalism and Health Promotion and Protective Behaviors in Nursing Students

Öz

Objective: This research was conducted to examine the relationship between fatalism and health promotion and protective behaviors in nursing students.
Method: 126 nursing students studying at a university were included in the descriptive and relational study. The data were obtained using the student identification form, the Fatalism Scale, and the Health Promotion and Protective Behaviors Scale. Percentage, mean, Spearman correlation analysis, and linear regression analysis were used in the statistical evaluation of the data.
Results: The students’ Fatalism Scale general mean (2.51±0.54), predetermination sub-dimension mean score (2.68±0.60) and pessimism sub-dimension mean score were close to the average (2.58±0.77), while the chance sub-dimension mean score (1.97±0.84) was found to be below average. It has been determined that students’ Health Promoting and Protective Behaviors Scale general score average (79.88±9.37), physical (31.06±4.28), psychosocial (20.43±3.25) and protection (28.38±4.10) sub-dimension mean scores were closed to the average. It was found that there was a negative and weakly significant difference between the students’ Fatalism Scale general score average and Health Promotion and Protective Behaviors Scale general score average (r=-0.356, p<0.01). In addition, it was determined that the fatalism variable was a significant predictor of health promoting and protective behaviors, and fatalism alone explained approximately 13% of the total variance on health promoting and protective behaviors (R=0.371; R2=0.130; F=19.733; p<0.01).
Conclusion: It was found that the level of fatalism and health promoting and protective behavior of the student nurses was moderate. It has been determined that as the level of fatalism increases, the level of health promoting and protective behavior decreases and the students’ perceptions of fatalism alone are an important determinant of health promoting and protective behaviors.

Anahtar Kelimeler

Nursing, nursing student, fatalism, health promotion, health promoting and protective behaviors

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Kaya A, Bozkur B. Kadercilik eğilimi ile özyeterlik inancı ve savunma mekanizmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi. 2017;18(1):124-145.
• Nageeb S, Vu M, Malik S, Quinn MT, Cursio J, Padela AI. Adapting a religious health fatalism measure for use in Muslim populations. PLoS ONE. 2018;13(11):e0206898.
• Navarro R, Yubero S, Larrañaga E. Cyberbullying victimization and fatalism in adolescence: Resilience as a moderator. Children and Youth Serv Rev. 2018;84:215-221.
• Ugwu FO, Onyishi IE, Ugwu C, Onyishi CN. Type A behavior pattern, accident optimism and fatalism: An investigation into non-compliance with safety work behaviors among hospital nurses. Int J Occup Saf Ergon. 2015;21(4):464-470.
• Zahnd WE, Jenkins WD, Shackelford J, Lobb R, Sanders J, Bailey A. Rural cancer screening and faith community nursing in the era of the Affordable Care Act. J Health Care Poor Underserved. 2018;29(1):71-80.
• Befort CA, Nazir N, Engelman K, Choi, W. Fatalistic cancer beliefs and information sources among rural and urban adults in the USA. J Cancer Educ. 2013;28(3):521-526.
• Shen L, Condit CM, Wright L. The psychometric property and validation of a fatalism scale. Psychol Health. 2009;24(5):597-613.
• Kızılarslan V. Kadercilik ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 2020, 76.
• Bostan N, Örsal Ö, Karadağ E. Sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar ölçeğinin geliştirilmesi: Metodolojik çalışma. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2016;8(2):102-111.
• Bahçecioğlu Turan G, Dayapoğlu N, Özer Z. Evaluation of nursing students’ health fatalism, knowledge, and attitudes toward patients with epilepsy. Epilepsy Behav. 2022;127:108497.
• Yıldırım MS, Yıldız M, Okyar G. Family planning attitudes, religious orientation and fatalistic tendency levels: A descriptive-correlational study in Turkey. J Relig Health. 2021;60(6):4115-4131.
• Dayapoglu N, İşcan Ayyıldız N, Şeker D. Determination of health fatalism and the factors affecting health fatalism in patients with epilepsy in the North of Turkey. Epilepsy Behav. 2021;115:107641.
• Özer Z, Bahçecioğlu Turan G, Öztürk D. Hemodiyaliz hastalarında sağlıkta kadercilik anlayışı ile hastalık algısı arasındaki ilişki: Karşılaştırmalı bir çalışma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(1):10-17.
• Dursun F, Başaran H. Sınavla öğrenci alan liselerde görev yapan öğretmenlerin kadercilik eğilimleri. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;2(2):1-14.
• Doğan M. Üniversite öğrencilerinin kader algıları: Metaforik bir araştırma. Kader. 2021;19(2):645-677.
• Polat Ü, Özen Ş, Bayrak Kahraman B, Bostanoğlu H. Factors affecting health-promoting behaviors in nursing students at a university in Turkey. J Transcult Nurs. 2016;27(4):413-419.
• Akgün Ş, Hançer Tok H, Oztaş D. Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık okuryazarlık düzeyleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(2):247-256.
• Uçar B. Eczacıların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Güncel Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2021;1(2):68-79.
• Arpağ OF, Adıgüzel M, Öztürk C. Diş hekimliği öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2020;30(2):233-241.
• Eroymak S, Özkan O, Yeşilaydın G, Yılmaz ME. Sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018;11(3):2382-2402.
• Kulakçı Altıntaş H, Korkmaz Aslan G. The effect of breast cancer fatalism perception on breast cancer health beliefs of the midwives and nurses. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2019;6(1):10-19.
• Kuh Z, Erdem R. Fatalizm eğiliminin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerine etkisi. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi. 2019;1(1):1-16.
• San Diego ERN, Merz EL. Diabetes knowledge, fatalism and type 2 diabetes-preventive behavior in an ethnically diverse sample of college students. J Am Coll Health. 2022;70(2):385-394.