Sağlık Çalışanlarının Hasta Yakınları İle Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Yaşadığı Şiddet Sorunları- Muğla Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 55 - 73, 31.12.2022

Ebru Açık Turguter , Edanur Peynirci

Öz

Kişinin kendisine ya da karşısındaki kişiye fiziksel, psikolojik, cinsel, ekonomik şekilde baskı ve güç uygulamasına şiddet denir. Şiddetin ortaya çıkmasına neden olan en önemli etkenlerin başında toplumun bireye yüklediği cinsiyet rolleri gelir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan şiddet kadınları olduğu kadar erkekleri de etkilemektedir. Ancak toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden en çok etkilenen grup kadınlardır. Günümüz pandemi şartlarında şiddet hemen her gün karşılaştığımız olayların başında gelmektedir. Özel alandaki şiddetin yükseldiği bu dönemde iş yerindeki şiddet olaylarının sayısı da oldukça artmıştır. İş yerindeki şiddet özelinde ele alındığında sağlık çalışanlarına uygulanan saldırılar oldukça dikkat çekici bir hal almıştır. Zira söz konusu şiddet sadece sağlık personelinin sağlığını değil aynı zamanda toplum sağlığını da etkilemektedir.
Muğla ilindeki sağlık çalışanlarının hasta ve hasta yakınlarıyla şiddet içeren davranışlar nedeniyle yaşadıkları sorunların toplumsal cinsiyet rollerinin ne derece etkili olduğunu analiz etmeyi amaçlayan bu çalışma, toplumsal cinsiyet ve şiddet arasındaki ilişkiyi anlamayı hedeflemiştir. Çalışma, konunun önemi ve hassasiyeti nedeniyle niteliksel araştırma tekniklerinden hareketle yürütülmüştür. Yarı-yapılandırılmış görüşme formu ve derinlemesine görüşme yapılan çalışmada veriler ‘sağlık alanını yapısı, toplumsal cinsiyet örüntüleri, sağlık alanında konumlanmalar ve direniş biçimleri’ temalarından hareketle betimsel analizi tekniği ve saha deneyimleriyle yorumlanmıştır. Hastane ortamının etkisi, kadın çalışanların şiddete karşı daha savunmasız oluşu ve pandemi şartlarının şiddet olaylarını arttırdığının bulgulandığı çalışma, şiddet olaylarının önlenmesi için zorunlu olan tedbirlerin tespiti ile sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, toplumsal cinsiyet, sağlık çalışanı kadınlar, gender, female health workers, violence

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012107891

Teşekkür

Muğla Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Sağlık personeline katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Problems of Violence Directed to Healthcare Workers by The Relatives of Patients Within The Context Of Gender: The Case Of Muğla Training And Research Hospital

Öz

Violence is defined as the use of physical, psychological, sexual and economic pressure and force on oneself or another person. One of the most important factors leading to the emergence of violence is the gender roles that society imposes on individuals. Violence resulting from gender inequality affects men as well as women. However, the group most affected by gender inequality is women. In today’s pandemia conditions, violence is one of the phenomena we are confronted with almost every day. In this period of increasing violence in the private sphere, the number of cases of violence in the workplace has also increased considerably. When violence in the workplace is considered specifically, the attacks on healthcare workers have become quite remarkable. This violence affects not only the health of the healthcare workers but also the public health.
The current study, which aimed to analyse the effects of gender roles on the problems experienced by healthcare workers in Muğla province because of the violent behaviours exhibited by patients and their relatives, also investigated the relationship between gender and violence. The study was carried out using qualitative research techniques due to the importance and sensitivity of the subject. The data obtained in the study, in which in-depth interviews were conducted with a semi-structured interview form, were interpreted with the descriptive analysis technique and field experiences based on the themes of “the structure of the health field, gender patterns, positions in the health field and forms of resistance”. The study, in which the effect of the hospital environment, the fact that female employees are more vulnerable to violence and the pandemic conditions increase violence, was concluded with the determination of the necessary measures to be taken to prevent violence.

Anahtar Kelimeler

female health workers, violence, gender

Proje Numarası

1919B012107891

Kaynakça

• Al, B., Zengin, S., Deryal, Y., Gökçen, C., Yılmaz, D., &Yıldırım, C. (2012). Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet. The Journal Of Acedemıc Emergency Medicine, 11(1), 115-124.
• Alhas, F. (2020). Kadınların Üst Düzey Yönetici Olmasına Engel Olan Nedenler: Cam Uçurum, Cam Yürüyen Merdiven Ve Cam Asansör Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. AİCUSBED Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 101-113.
• Ağıllı, S., & Açık Turguter, E. (2020). Patriyarka ve Kapitalizm İlişkiselliği ile Örülmüş¸ Bilimin Cinsiyetçi Yapısı ve Akademide Kadın Asistan Olmak. Universal Journal of History and Culture, 2(2), 104-130.
• Akça, N., Yılmaz, A., & Işık, O. (2014). Sağlık Çalışanlarına Uygulanan Şiddet Örneği: Özel Tıp Merkezi Örneği. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(1), 15-28.
• Arslan, A., & Duğan, Ö. (2015). Sağlıkta Şiddetin Sağlık Çalışanı – Hasta İletişimi Boyutu Üzerine Bir Derleme. Sağlık İletişim Sempozyumu’nda kullanılan bildiri.
• Ayrancı, Ü., Yenilmez, Ç., Günay, Y., & Kaptanoğlu, C. (2002). Çeşitli Sağlık Kurumlarında ve Sağlık Meslek Gruplarında Şiddete Uğrama Sıklığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3(3), 147-154.
• Başar, F., & Demirci, N. (2015). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Şiddet. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 10(4), 41-52.
• Bayer, A. (2013). Değişen Toplumsal Yapıda Aile. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(3), 101-129.
• Berber, N. (2016). Kadına Yönelik Şiddet. İçinde F. Saygılıgil (Yay.haz.), Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, (İkinci Baskı, ss 249-270). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(1), 108-114.
• Christie, A.(2006). Negotiating the Uncomfortable Inter Sections Between Gender and Professional İdentities in Social Work. Critical Social Policy, 26( 2), 390-411.
• Çamcı, O., & Kutlu, Y. (2011). Kocaeli’nde Sağlık Çalışanlarına Yönelik İşyeri Şiddetinin Belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(1), 107-130.
• Dağ, E. (2017). Hasta Yakınlarını Şiddete Yönelten Sebeplerin Araştırılması: Burdur Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Demirgöz Bal, M. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28.
• Elliott, J., & Smith, R. (2004). Race, Gender, and Workplace Power. American Sociological Review, 69(3), 365-386.
• Erkol, H., Gökdoğan, M., Erkol, Z., & Boz, B. (2012). Aggression and Violence towards Health Care Providers- a Problem in Turkey. Journal of Forensic Leg Med, 14 (2), 423-428.
• Erol, D. D. (2013). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkiye Yazılı Basınında Şiddet Haberleri ve Haber Fotoğrafları. Selçuk İletişim Yayınları, 8(1), 192-211.
• Gürer, A., & Gemlik, N. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Sahada Olan Sağlık Çalışanlarının Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Journal of Health Services and Education, 4(2), 45-52.
• Hırata, H., Laborie F., Le Doare, H., & Senotier D. (2015). Eleştirel Feminizm Sözlüğü. (Çev. Gülnur Acar Savran) (1. Baskı). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Hochschild, A., & Machung, A. (2003). The Second Shift (1st ed). USA: Penguin Books.
• İslamoğlu, A. H. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (1.Baskı), İzmit: Beta Yayınları.
• Kaya, R. R., & Alkan, A. (2021). Türkiye’deki Kamu Hastanelerinde İdari Pozisyonda Görev Yapan Hekimlerin Profillerine Yönelik Bir Çalışma. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 254-262. Memiş, M. (2013). Sağlık Çalışanları Şiddet Araştırması. Sağlık Çalışanları Şiddet Araştırması (1. Baskı). Ankara:Sağlık-Sen Yayınları.
• Oğan, H. (2020). Pandemi Ortamında Sağlıkta Şiddet. Türk Tabipler Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu.
• Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15-34.
• Simpson, R. (2004). Masculinity at Work: The Experiences of Men in Female Dominated Occupations. Work, Employment and Society, 18(2), 349–368.
• Simpson, R. (2010). A Reversal of the Gaze: Men’s Experiences of Visibility in Non-traditional Occupations, In Patricia Lewis and Ruth Simpson (Eds..), Revealing and Concealing Gender (1st ed., pp. 219-232). UK: Palgrave Macmillan Press.
• TBMM Raporu. (2013). Sağlık çalışanlarına yönelik artan şiddet olaylarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu (Sıra Sayısı: 454). Erişim adresi: https://www.tbmm.gov.tr/arastirma_komisyonlari/saglik_calisanlari/docs/ss454.pdf
• Temizkan, V., & Akbaba, E. (2018). Sağlık Kurumlarında Şiddete Karşı Bir Çözüm Önerisi: Sağlık Hizmetleri Pazarlaması. Uluslararası Bankacılık, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-16.
• Turkan, S. (2013). Sağlık Çalışanlarına Şiddet Üzerine Analiz. Erkek Cinsel Sağlığı Dergisi, 15(55), 254-255. TÜİK (2021). İşgücü istatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index? p=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC-%C4%B0statistikleri-2021-45645&dil=1 (Erişim Tarihi 12.04.2022)
• Urhan, B. (2016). Kadın Emeği ve Toplumsal Cinsiyet. İçinde F. Saygılıgil (Yay.haz.), Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, (İkinci Baskı, ss 121-152). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Urhan, B., & Etiler, N. (2011). Sağlık Sektöründe Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2(29), 191-216.
• Williams, J. (2005). The Glass Ceiling and The Maternal Wall in Academia. New Directıons for Higher Education, 2005(130), 91-105.
• World Health Organization. (2002). The world health report 2002: Reducing risks, promoting healthy life. Erişim adresi:https://unfoundation.org/what-we-do/issues/global-health/?gclid=Cj0KCQiA1sucBhDgARIsAFoytUtv3mb5zeqRjrKYTKcugrV3zBgT9e21o4YEGg5XEnbKEpl6muAAzOUaAlVOEALw_wcB
• Yıldız, S., Sakal, Ö., Alhas, F. & Kosa G. (2019).Cam Uçurum Algısı: Kafkas Üniversitesi Öğrencileri Arasında Bir Araştırma, MAE Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2). 423-438.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.