HASTALARIN HASTA HAKLARINI KULLANMA TUTUMLARININ BELİRLENMESİ: BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNDA BİR ARAŞTIRMA: (HATAY İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2018, Sayı: 30, 138 - 158, 31.03.2018

Abdullah Soysal

Öz

Bu çalışmada Hatay ilindeki bir aile sağlığı merkezine gelen hastaların
haklarını kullanma tutumlarının ve bunları etkileyen demografik faktörlerin
belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini basit rastgele örneklem
seçimi yöntemiyle 18 yaş üzeri 100 hasta oluşturmuştur. Erbil (2009) tarafından
geliştirilen “Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeği” (HHKTÖ) kullanılmıştır.
Bu çalışmada; “Personeli seçme, değiştirme, kayıtları inceleme hakkı” kullanma
tutumları doktora nadiren gelenlerde, 18-30 yaş aralığında ve eğitim durumu
üniversite ve üzeri olanlarda anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur
(p<0,05). “Tedaviye onay verme ve reddetme hakkı” kullanma tutumları 18-30
yaş aralığında ve eğitim durumu üniversite ve üzeri olanlarda anlamlı düzeyde
daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). “Tıbbi ve ilaç araştırmalarında rıza hakkı”
kullanma tutumları ile “Organ-doku naklinde rıza alınması, aile planlaması
kullanma ve gebeliği sonlandırma hakkı” kullanma tutumları kadınlarda, 18-30
yaş aralığında ve eğitim durumu üniversite ve üzeri olanlarda anlamlı düzeyde
daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Araştırma sonucunda; HHKTÖ toplam puan
ortalaması 115,09∓18,59 olarak bulunmuştur ve hastaların hasta haklarını
kullanma tutumlarının yüksek olduğunu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasta, Hasta Hakları

Kaynakça

• Bostan, S., (2005), “Hasta Hakları İhlallerinin Nedenleri”, İbni Sina Tıp Dergisi, 10(2-3): 65-72. Cavlak, B. ve Bostancıoğlu, D., (2015), “Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye’deki Sağlık ve Hasta Hakları” , IAAOJ Social Science, 2(2): 27-42. Çetinkaya, F., Koçyiğit, N., ve Emiroğlu, A., (2013), “Hasta Hakları ve Ermenek Devlet Hastanesi Hastalarının Hasta Hakları Bilgi Düzeyi Üzerine Bir İnceleme”, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 15(25): 79-84. Deveci, SE., Ögetürk, A., Ozan, AT., Tokdemir, M. ve Açık, Y., (2005), “Bir Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuranların Hasta Haklarının Farkında Olma Durumları”, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 13(3): 174- 178. Eksen, M., Karadağ , N., Işıkay, Ç. ve Karakuş, A., (2004), “Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1): 1-12. Erbil, N., (2009), “Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 825-838. Erzincanlı, S. ve Zaybak, A., (2015), “Hastaların Hasta Hakları Kullanma Tutumlarının İncelenmesi”, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31(1): 39-51. Günay, O., Naçar, M., Horoz , D., Özdemir, M. ve Çıtıl, R., (2007), “Erciyes Üniversitesi Hastanesi’nde Yatan Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeyi”, Erciyes Tıp Dergisi, 29(4): 303-311. Hakeri, H., (2007), Tıp Hukuku, 1.Baskı, Ank Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumlarının Belirlenmesi: Birinci Basamak Sağlık Kuruluşunda Bir Araştırma: (Hatay İli Örneği) [157] Keskin, Y., Lüleci, N.E., Çekin, M.D., Akkoç, F.N., Çelik, Z., Ertür, H.R., Kilit, N. ve Şahin, M., (2011), “Halk Polikliniğine Başvuran Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumları”, Maltepe Tıp Dergisi, 3(1): 41-53. Krzych, J.L. and Ratajczyk, D., (2013), “Awareness Of The Patients’ Rights By Subjects On Admission to A Tertiary University Hospital İn Poland”, Journal of Forensic and Legal Medicine, 20(7): 902-905. Mira, J.J., Lorenzo, S., Guilabert, M., Jover, V.P., (2012), “Do Spaniards Know Their Rights As Patients?”, International Journal for Quality in Health Care, 24(4): 365-370. Özer, N., Karaman Özlü, Z., ve Sarıtaş, S., (2009), “Cerrahi Kliniklerde Tedavi Gören Hastalar Haklarını Biliyorlar Mı?”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(4): 19-28. Öztaş, B. ve İyigün, E., (2016), “Kalp-Damar Cerrahisi Geçirmiş Hastaların Hasta Hakları Kullanma Tutumlarının Belirlenmesi”, Gülhane Tıp Dergisi, 58(3): 256-260. Tanrıverdi, H., (2012), “Hastaların, Hasta Hakları Konusundaki Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(3): 101-122. Taşçı, K.D., (2007), “Doğum Yapan Hastaların Aldıkları Bakımı Hasta Hakları Açısından Değerlendirmeleri”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3): 26-33. Taylan, H.H. ve Baydoğan, T., (2015), “Hasta ve Yakınlarının Hasta Hakları ve “Hasta Hakları Birimi” Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin ve Faydalanma Durumlarının Araştırılması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55): 248-256. Unnikrishnan, B., Trivedi, D., Kanchan, T., Rekha, T., Mithra, P., Kumar, N., Kulkarni, V., Holla, R., Talish, M., (2017), “Patients' Awareness About Their Rights: A Study from Coastal South India”, Sci Eng Ethics, 23(1): 203-214. Yürümez, Y., Çevik, T., ve Yavuz, Y., (2010), “Hasta Haklarını Biliyor muyuz?” Akademik Acil Tıp Dergisi, 9(2): 67-71. Abdullah SOYSAL – Ezgi MAHANOĞLU [158] Zaybak, A., Eşer, İ., ve Günay İsmailoğlu, E., (2012), “Bir Üniversite Hastanesinde Hastaların Hasta Haklarını Kullanma Tutumunun İncelenmesi”, İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi, 20(2): 106-108. Zülfïkar, F. and Ulusoy, M.F., (2001), “Are Patients Aware Of Their Rights? A Turkish Study”, Nursing Ethics, 8(6): 487-498.