BİR EDİP OLARAK TÂHÂ HUSEYN’İN (İ‘CÂZÜ’L) KUR’AN’A BAKIŞI

Yıl 2019, Sayı: 35, 184 - 210, 31.12.2019

Celalettin Divlekci

Öz

Bu
makalede, çok yönlü bir edebiyatçı ve akademisyen olan Tâhâ Huseyn’in
(1889-1973) Kur’an i‘câzına bakışı üzerinde durulmuş, yazarın düşünce ve dünya
görüşüne tesiri bakımından eğitim hayatı, eserleri ve düşünce dünyasındaki
değişimler hakkında bilgi verilmiştir. Kur’an hakkında tartışma yaratan
görüşleri, Kur’an tasavvuru, kırâatlere ve i‘câza bakışı ise detaylı bir
şekilde ele alınmıştır. Yazar Kur’an’ın i‘câzını; muhtevası, nazmı, üslûbu ve
asırlara rağmen insan üzerindeki değişmeyen etkisi şeklinde özetlenebilecek
başlıklar altında ele alıp incelemiştir. Bu bağlamda en dikkat çeken tespiti;
Kur’an’ın kendi okunuş keyfiyetini de belirleyen bir üslûp ve muhteva yapısı olduğuna
dair tespitidir.

Anahtar Kelimeler

Tâhâ Huseyn, Kur’an’ın i‘câzı, Cahiliye şiiri, Tâhâ Huseyn’in Kur’an tasavvuru, Kur’an’ın edebî yönü

Kaynakça

• AKAR, A. (2010). Lehçe Oluşma Şartları ve Evreleri Bakımından Eski Türkiye Türkçesi. Ankara: Türklük Bilmi Araştırmaları (TÜBAR), (28), Güz, 15-29.1
• AMÂRA, M. (2014). Tâhâ Huseyn: mine’l-İnbihâri bi’l-Garb ilâ’l-İntisâr li’l-İslâm. Kahire: el-Ezher.
• EL-BUHÂRÎ, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (1979). Sahîhu’l-Buhârî. İstanbul: Elif Ofset, (I-IV).
• CÜRCÂNÎ, A. (2004). Delâilü’l-İ‘câz. Tahkik: M. Muhammed Şakir, Kahire: Mektebetu’l-Hancı.
• ÇETİN, N. (1973). Eski Arap Şiiri. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
• ÇETİNER, B. (1981). Tâhâ Hüseyin, Hayatı, Eserleri ve XX. Yüzyıl Arap Edebiyatındaki Yeri. (Yayınlanmamış öğretim üyeliği tezi). İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü, İstanbul.
• DİVLEKCİ, C. (2009). Anlam-Üslûp İlişkisi Bakımından Kur’an’ın Üslûp Analizi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ER, R. (1988). Tâhâ Husayn ve Üç Romanı (Du‘â al-Karavân, Adîb, Şacarat al-Bu’s). (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• ESED, N. (1988). Masâdiru’ş-Şi’ri’l-Câhilî. Mısır: Dâru’l-Meârif.
• FAZLIOĞLU, Ş. “Tâhâ Hüseyin”. TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XXXIX, 2010.
• HATTÂBÎ (ty.). Beyânü İ‘câzi’l-Kur’an. (Selâse Resâil fî İ‘câzi’l-Kur’an içinde) Tahkik: Muhammed Halefullah-Muhammed Za‘lûl Selam, Mısır: Dâru’l-Meârif.
• HUSEYN, T. (ty.). el-Eyyâm (ı-ııı). Kahire.
• HUSEYN, T. (ty.). Mirâtü’l-İslam. Kahire: Dâru’l-Meârif, Kahire.
• HUSEYN, T. (1926). fi’ş-Şi‘ri’l-Câhilî. Kahire: Matbatu Dâri’l-Kütübi’l-Mısriyye.
• HUSEYN, T. (2003) Cahiliye şiiri üzerine. Ş. Karataş, (Çev.) Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• HUSEYN, T. (2007). “Câhiliye Nesri”. C. Divlekci, (Çev.) Ankara: Ankara Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, I, s: 177-183.
• HUSEYN, T. (2014a). fî’l-Edebi’l-Câhilî. Kahire: Hindâvî.
• HUSEYN, T. (2014b). Müstakbelü’s-Sekâfe, Kahire: Hindâvî.
• HIDIR HUSEYN, M. (ty.). Nakzu Kitâb fi’ş-Şi‘ri’l-Câhilî. Kahire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye li-Türâs.
• REİD, D. M. (1987). Cairo University and the Orientalists. International Journal of Middle East Studies, Cambridge University Press, 19 (1), Şubat, 51-75.
• REİD, D. M. (2002). Cairo University an the making of modern Egybt. Cambridge University Press, July 8.
• ER-RUMMÂNÎ, Ebu’l-Hasen Ali b. İsa (ty.). en-Nüket fî İ‘câzi’l-Kur’an. (Selâse Resâil fî İ‘câzi’l-Kur’an içinde) Tahkik: Muhammed Halefullah-Muhammed Zalûl Selam, Mısır: Dâru’l-Meârif.
• SALEH, A. (2017). el-Menhecü’l-İstikrâî ınde İbni’l-Cezerî fî’l-Ahrufi’s-Seb‘a: Dirâse Temsîliyye Tatbîkıyye. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 4 (29), 501-526.
• KAYSÎ, Mekkî b. Ebî Tâlib (ty.). el-İbâne an Meâni’l-Kur’ân. Tahkik: İsmail Şelebi, Mısır: Dâru’n-Nahdati Mısr.
• EL-KERAKÎ, H. (1992). Tâhâ Huseyn Rivâiyyen. Lübnan: Dâru’l-Cîl.
• EL-KUŞEYRÎ, Ebu’l-Huseyn Müslim b. el-Hacâc (1972). Sahihu Müslim. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiy, (I-V).
• TABERÎ, Muhammed b. Cerîr (ty.). el-Câmiu’l-Beyân an Te’vîli’l-Kur’ân. Tahkik: Mahmud Muhammed Şâkir, Kahire: Mektebetu İbn Teymiye.
• YILDIZ, H. D. “Arap”. TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), III, 1991.
• EZ-ZERKEŞÎ, B. (1994). el-Burhan fi Ulûmi’l-Kur’an. Tahkik: Abdurrahman Maraşlı vd., Beyrut: Dâru’l-Marife, (I-IV).
• EZ-ZİYÂDÎ, M. vd. (2015). Ahmed Lutfî es-Seyyid Hayâtühû ve Devruhû fî Mısr (1872-1963). el-Kâdisiyye, 15 (4), 63-97.