TÜRKİYE’DE VERGİ MÜKELLEFLERİNİN EĞİTİM DÜZEYİ İLE VERGİ BİLİNCİ İLİŞKİSİ: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 39, 154 - 180, 30.04.2021

Perihan Öğdüm Hakan Arslaner

Öz

Vergi gelirleri devletlerin başlıca gelir kaynağıdır. Bu gelirlerin özellikle de kamusal hizmetlerin finansmanı yolunda harcandığının bilincinde olan mükellefler, vergi ile ilgili hem şekli hem de maddi yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getirmek konusunda daha hassas olacaklardır. Vergi bilincini etkileyen temel faktörler arasında eğitim düzeyi belki de en belirleyicidir. Her ne kadar literatürde eğitim seviyesinin yükselmesi ile vergi bilincinin artacağı genel kabul görmüş olsa da sahada gerçekten de bu yargının doğru olup olmadığı ampirik çalışmalara konu olmuştur. Biz bu çalışmamızda vergi bilinci ile birlikte kullanılan bazı temel kavramlara değindikten sonra Aydın İli özelinde vergi mükelleflerinin eğitim düzeyleri ile vergi bilinci arasındaki ilişkiyi ortaya koymaya çalışacağız. Çalışmada eğitim düzeyi ile birçok parametre (vergi türü, gelir seviyesi, meslek, vergiye bakış açısı v.b.) karşılaştırılmış ve dolayısı ile eğitim düzeyi ile vergi bilinci arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Aydın İli genelinde 409 vergi mükellefi ile anket çalışması yapılmış, sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda eğitim düzeyi ile vergi bilinci ortalaması (p=0,049), algısı ortalaması (p=0,003) ve okuryazarlığı ortalaması (p=0,014) arasında anlamlı farklar saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi bilinci, Eğitim, Vergi Algısı

Kaynakça

• ALKAN, A. (2009). Vergi Bilinci Ve Vergi Uygulamaları Karşısında Mükellef Davranışlarının Tespiti: Zonguldak İli Örneği.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• ALTUN, N., GÜRDAL, T., BEŞEL, F. (2017). Mükelleflerin Vergiye Karşı Tutum ve Davranışları: Sakarya İli Alan Araştırması. Uluslar arası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 39-48
• ARSLANER, H. (2016). Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümünde Uzlaşma Müessesesi ve Etkinliği Sorunu. UİİİD-İJEAS, 2016 (17):273-300.
• ARSLANER, H. (2018). Teorik Olarak Vergi Yükü; 1980-2015 Yılları Arasında Türkiye’de Toplam Vergi Yüküne Etki Eden Temel Ekonomik Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elektronik Dergisi 9(23), 295-317.
• ÇELEBİ, E. C. (2016). Vergi Bilinci Ve Vergiye Bakış Açıları: Zonguldak İlinde Serbest Muhasebeci Ve Mali Müşavirler Üzerine Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak
• ÇİÇEK, S. VE SABBAĞ, J. (2016). Mükelleflerin Vergiden Kaçınma Algısı ve Demografik Belirleyicileri Üzerine Bir Araştırma: Isparta Örneği. Sosyoekonomi,24(28), 44-64.
• ERTEKİN, Ş. (2018). Türkiye’de Kamu Görevlilerinin Vergi Algıları Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 23(.2), 655-668.
• GERGEROĞLU, U. VE MCGEE, R.W. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Vergi Bilincine Yönelik Tutumları: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Örneği. Researcher: Social Science Studies, 10(5), 383-407
• GÜR E. VE YILDIZ İ. (2017). Vergi Algısı Ve Bilinci Üzerine Bir Araştırma: Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Vergi Bilinci. Route Educational and Social Science Journal, 4(5), 81-97
• KARACA, R. (2015). Vergi Bilinci ve Vergi Algısı: Kütahya İlinde İlköğretim Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• KARIMAN, H. (2016). Vergiye Gönüllü Uyum Çerçevesinde Türkiye’de Gelir İdaresinin Organizasyon Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 229-250
• KAYA, P. B. (2017). Zirai Kazançların Vergilendirilmesinde Çiftçilerin Vergi Algısı: Antalya İli Örneği. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• KİTAPÇI, İ. (2013). Vergi Etiği, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• ÖMÜRBEK, N. ÇİÇEK, H.G., ÇİÇEK, S. (2007). Vergi Bilinci Üzerine Bir İnceleme: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Yapılan Anketin Bulguları. Maliye Dergisi 153(2007), 102-122.
• SAĞLAM, M. (2013). Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Üzerine Bir Araştırma: İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinde Vergi Algısı ve Bilinci. Sosyoekonomi Dergisi, 2013(1), 315-334.
• SARAÇOĞLU, F. (2008). Çevre, Adalet Algısı, Suçun Algılanış Biçimi ile Vergi Kaçakçılığına İlişkin Tutumlar Arasındaki İlişkiler. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), 59-74
• SARAÇOĞLU, F. (2008). Yaş – Cinsiyet – Medeni Durum Ve Eğitim Durumunun Vergiye Karşı Tutum Üzerine Etkilerinin Anket Sonuçları Çerçevesinde Değerlendirilmesi. KMU İİBF Dergisi 10(15), 16-34
• ŞENCAN, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Geçerlilik ve Güvenirlilik. Ankara.
• ŞENEL, K. (2014). Vergiye Karşı Mükellef Tepkileri Üzerine Bir Alan Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• TAŞKIN, Y. (2010). Vergi Psikolojisi ve Vergiye Karşı Mükellef Tepkileri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 54(2010). 68-90
• YARDIMCIOĞLU, M., AKPINAR, Y., GÜNAY, Y. (2015). Vergi Okuryazarlığı ve Vergisel Farkındalık: Kahramanmaraş Araştırması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 95-122.
• YENİGÜN, Y. (2012). Vergi Bilinci Ve Vergi Uygulamaları Karşısında Mükelleflerin Davranışları: İstanbul Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• YURDAKUL, A. (2013). Vergi Ahlâkı Ve Vergi Ahlâkını Belirleyen Faktörlerin Analizi: Bursa İli Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.