TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNE SAĞLANAN MALİ TEŞVİK ve DESTEKLER ile 7263 SAYILI KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Sayı: 42, 316 - 347, 30.04.2022

Merve Beydemir , Zübeyir Bakmaz , Müge Seda Ateş

Öz

Teknoloji geliştirme bölgeleri, yenilikçi teknolojik ürün üretimlerinin artmasına olanak sağlamakta ve yüksek katma değer yaratarak ülkelerin ekonomik kalkınmasında öncü bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla bölgede yürütülecek faaliyetlerin desteklenmesi ve uluslararası arenada gelişmiş ülkelerle rekabet edilebilirliğin arttırılması açısından mali teşvik ve destek politikaları da ciddi bir misyonu yüklenmektedir. Bu nedenle Türk vergi sistemi içerisinde teknoloji geliştirme bölgelerine yönelik olarak birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Özellikle Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi için 4691 sayılı Kanunda ve 5746 sayılı Kanunda özel olarak düzenlemeler yapılmıştır. Bunun yanı sıra Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve ilgili kurum ve kuruluşları tarafından teknoloji geliştirme bölgelerine yönelik olarak vergisel nitelikte olmayıp nakit hibe şeklinde sunulan birtakım mali teşvik ve destekler de bulunmaktadır. Çalışmanın amacı, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan yönetici şirketlere, girişimcilere ve personele sağlanan kamusal teşvik ve desteklerin 4691 sayılı Kanun ile vergisel boyutunun yanı sıra vergisel nitelikte olmayan boyutunu da açıklamaktır. Ayrıca 7263 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’da teknoloji geliştirme bölgeleri için tanınan yeni düzenlemeler de değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji geliştirme bölgeleri, Vergi, Mali Teşvik

Kaynakça

• Adaçay, R. F. (2007). Bilgi Ekonomisine İlişkin Temel Göstergeler Açısından Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Karşılaştırılması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 185-204.
• Alkibay, S., Orhaner, E., Korkmaz, S. ve Sertoğlu, A. (2012). Üniversite Sanayi İşbirliği Çerçevesinde Teknoparklar, Yönetimsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (26), 65-90.
• Arslan, N. ve Özmodanlı, Y. (2020). Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve Akademisyen Girişimciliği, Verimlilik Dergisi, (3), 91-114.
• Basile, A. (2011). Networking System and Innovation Outputs: The Role of Science and Technology Parks, International Journal of Business and Management, 5 (6), 3-14.
• Bezen, Y. Z. ve Balan, F. (2019). Bilgi Üretim Süreçlerinde Teknolojinin Rolü ve Gelişme Bölgelerinin Sorunlarına Yönelik Çözüm Önerileri: Türkiye Örneği, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 2 (14),121-131.
• Cansız, M. ve Özbaylanlı, B. (2018). Benefits of Technoparks for Innovative&Technology-Based Entrepreneurs, Verimlilik Dergisi, 3, 165-198.
• Çelebi, A. K. ve Kahriman, H. (2011). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Vergi Teşvikleri ve Bunların Karşılaştırmalı Analizi, Maliye Dergisi, (161), 33-63.
• WorldBank (2021, Mart 25) .https://databank.worldbank.org/reports.aspx?source=2&series=TX.VAL.TECH.CD&country=
• Demirli, Y. (2014). Türkiye’de Teknoparklara Yönelik Teşvikler ve Teknoparkların Bilim ve Teknoloji Kapasitesinin Gelişimine Katkısı, Maliye Dergisi, (166), 95-114.
• Devlet Denetleme Kurulu, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Uygulamalarının Değerlendirilmesi ile Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunların Çözümüne İlişkin Öneri Geliştirilmesi Araştırma ve İnceleme Raporu, Devlet Denetleme Kurulu Yayını, Ankara.
• Dursun, G. ve Akan, N. (2018). Teknokentlerde Girişimcilere Sağlanan Yararlar Vergisel Boyutta İncelenmesi ve Bir Uygulama, Mali Çözüm Dergisi, 41-54.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2021, Mart 20). Bütçe büyüklükleri ve bütçe gerçekleşmeleri. https://www.hmb.gov.tr/bumko-butce-buyuklukleri-ve-butce-gerceklesmeleri%20(
• International Association of Science Parks and Areas of Innovation. (2021, Mart 11). https://www.iasp.ws/our-industry/definitions
• İmer, T. S., Öktem, M. K., ve Kaskatı, O. T. (2021). “Türkiye’nin Kalkınmasında Bir Adım Olarak Teknoparkların Etkin İşleyişi”, Sosyoekonomi, 29 (48), 407-426. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.02.19
• Kalkınma Bakanlığı, (2019). On Birinci Kalkınma Planı Teşvik Uygulamalarında Etkinlik, Kalkınma Bakanlığı Yayını.
• Karagöz, M., Gökşen, Y., ve Eminağaoğlu, M., (2020). Teknoparklar Odağında Açık İnovasyon Etkisi: Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi İncelemesi, İzmir İktisat Dergisi, 4 (35), 677-695. https://doi.org/10.24988/10.24988/ije.202035402
• Keleş, K. M. ve Tunca, M. Z. (2010). Türkiye’de Teknokentlerin Mevcut Durumunun İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11,1-22.
• Koç, E. Ö. (2018). İçsel Büyüme/Teknoloji Yoğun Büyüme Modelleri Kapsamında Türkiye’de Teknoloji Geliştirme Bölgelerine Yönelik Vergi Uygulamaları, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 25, (2),477-499.
• Link & Scott, U.S. (2003). Science Parks: The Diffusion of an Innovation and Its Effect on The Academic Missions of Universities, International Journal of Industrial Organization, 21, 1348-1349.
• Sanayi ve Teknoloji Geliştirme Bakanlığı, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri. (2021, Temmuz 5). https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/istatistiki-bilgiler/mi0203011501
• Sevsay, H., Mıynat, M. ve Aktaş, H. (2017). Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yatırımları Finansman Modellerinin İncelenmesi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24 (2), 447-467.
• Tepe, S. ve Zaim, H. (2016). Türkiye ve Dünyada Teknopark Uygulamaları: Teknopark İstanbul Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1),19-43.
• Tüm, K. ve Dokuzoğlu, S. (2020). 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamında Sunulan Teşviklerin Vergisel Boyutunun İncelenmesi, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 8, (1), 14-29.
• Türkay, İ. (2017). Tüm Yönleriyle Asgari Geçim İndirimi Uygulaması, İş ve Hayat Dergisi,3, (5), 135-173.
• TGBD, (2021, Mart 12). Türkiye’de teknoparklar, https://www.tgbd.org.tr/turkiyede-teknoparklar-icerik-35,
• Tosuner, M. ve Aktan, C. C. (1986). Dışsal Ekonomiler, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (1), 139-153.
• Veziroğlu, Ş. (2013). Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Yasal Düzenlemeler ve Teknoparklarda Ar-Ge Faaliyetlerinin Vergisel Boyutu ve Uygulaması, Vergi Raporu Dergisi, (170), 103-114.
• Yalçıntaş, M. (2014). Üniversite-Sanayi-Devlet İşbirliğinin Ülke Ekonomilerine Etkileri: Teknopark İstanbul Örneği, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10 (5), 83-106. https://doi.org/10.14784/JFRS.2014104501