A Study to Determine the Effect of Religious Values on Compulsive Buying Tendency and Attitude towards Environment

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 18, 319 - 337, 31.12.2019

Sezen Bozyiğit

Öz

Nowadays, consumption has become a purpose
rather than a tool used to meet needs. People consume uncontrollably and
excessively, they are psychologically disturbed when they do not act like that.
Unnecessary consumption is harmful to the environment, this damage also affects
people badly. Environmental protection is also important in terms of religion.
Because religions not only regulate the relationship among people, but also
they regulate people relationship with other living creatures and nature.
Religious values are among the factors that affect the behaviors of consumers.
People pay attention to what they consume because of their religious beliefs.
When the facts that wastage is forbidden by religion and environmental
protection is importance in religion are considered, it is thought that
religious people will consume less and won’t give any harm to the environment. Therefore,
the aim of the research is to determine the effect of religious values of
consumers on compulsive buying tendency and attitude towards environment. The
research data is collected by face-to-face surveys.

 

401 consumers living in Mersin compose the
sample of the research. Factor, correlation and regression analyzes were used
in the study. According to the results of the research, compulsive buying
tendency is positively influenced by external religious values. While the
internal religious values positively affect attıtude towards envıronment, external religious values negatively
affect it.

 

Anahtar Kelimeler

Religious Values, Consumption, Compulsive Buying Tendency, Environment, Attitude

Dini Değerlerin Takıntılı Satın Alma Eğilimi Ve Çevreye Yönelik Tutum Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma

Öz

Günümüzde
tüketim, ihtiyaçları karşılamak için kullanılan bir araç olmaktan çıkmış, bir
amaç haline gelmiştir. İnsanlar kontrolsüz ve aşırı şekilde tüketim yapmakta,
böyle davranmadıkları zaman da psikolojik olarak rahatsız olmaktadırlar.
Gereksiz yere yapılan tüketim, çevreye zarar vermekte, bu zarar da insanları
kötü şekilde etkilemektedir. Çevre korunması din bakımından da önemlidir. Çünkü,
dinler sadece insanlar arasındaki ilişkileri değil, insanların diğer canlılarla
ve doğayla olan ilişkilerini de düzenlemektedir. Dini değerler, tüketici
davranışlarını etkileyen faktörler arasında da yer almaktadır. İnsanlar dini
inanışları gereği ne tükettiklerine de dikkat etmektedirler. Dinde israfın
haram olduğu ve çevreye önem verilmesi gerektiği göz önüne alındığında da, dini
değerlerine bağlı olan insanların daha az tüketeceği ve çevreye zarar
vermeyeceği düşünülmektedir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı, tüketicilerin
sahip olduğu dini değerlerin takıntılı satın alma eğilimi ve çevreye yönelik
tutum üzerindeki etkilerini ortaya çıkartmaktır. Yüz yüze anket yöntemi
kullanılarak yapılan araştırmanın örneklemini Mersin'de ikamet eden 401
tüketici oluşturmaktadır.  Araştırma
sonuçlarına göre, takıntılı satın alma eğilimini dışsal dini değerler olumlu
olarak, çevreye yönelik tutumu ise içsel dini değerler olumlu, dışsal dini değerler
ise olumsuz olarak etkilemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Dini Değerler, Tüketim, Takıntılı Satın Alma Eğilimi, Çevre

Kaynakça

• Akarsu T. N. ve Yeniaras, V. (2014), “Müslüman Dindarlık, Plansız Alışverişe Olan Yatkınlık, Fiyat-Değer Bilinci ve Alışveriş Sonrası Pişmanlık Durumu: Bir Temel Düzenleyici Model Analizi”, İktisat İşletme Finans, 29 (343), 09- 38.
• Akyüz, H. (2014), “Çevre Dostu Bir Peygamber: Hz. Muhammed”, International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 9(2),107-126.
• Allport, G. and Ross, M. (1967), “Personal Religious Orientation and Prejudice”, Journal of Personality And Social Psychology, 5(4), 432-443.
• Ardoğan, R. (2012), “Tüketim, Nüfus Ve Çevre Sorunları: Orantısız Denklem”, Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 81-106.
• Atılgan, K. (2012), Marka Denkliğini Oluşturan Boyutların Referans Fiyat Oluşumuna Etkisinin Hafif Ticari Araç Markaları Üzerinde İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi:Adana.
• Baylan, E. (2009), “Doğaya İlişkin İnançlar, Kültür ve Çevre Sorunları Arasındaki İlişkilerin Kuramsal Bağlamda İrdelenmesi”, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2):67-74.
• Bayyiğit, M. (2002). “Çevre Problematiği ve Din”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14, 39–50.
• Bozacı, İ. ve Güler, Y. B. (2015), “Dini Grup Bağlılığı ile Tüketici Tercihleri İlişkilerinin İncelenmesi: Kırıkkale İlinde Gerçekleştirilen Bir Alan Araştırması”, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS),3,163-176.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım,E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS Uygulamalı) 8. baskı, Adapazarı: Sakarya Kitabevi
• Çubukçuoğlu, M. E. ve Haşıloğlu, S. B. (2012), “Dindarlık Olgusunun Satın Alma Davranışı Faktörleri Üzerinde Etkisi”, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4 (1):1-18.
• Dunlap, R. and Van L. K. (1978). “The New Environmental Paradigm: A Proposed Measuringinstrument and Preliminary Results”. Journal of Environmental Education, 9, 10–19. https://www.researchgate.net/publication/254345132_The_New_Environmental_Paradigm adresinden 13 Şubat 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Durmuş, B., Yurtkoru, S. ve Çinko, M. (2011), Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi (4.bs.), Beta Yayınevi:İstanbul.
• Emodi, S. and Hergenrader, M. (2014), “Religion and Environmental Worldviews”, Environmental Studies Undergraduate Student Theses, The Environmental Studies Program at the University of Nebraska-Lincoln, http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1143&context=envstudtheses, Erişim tarihi:12 Ocak 2017
• Faber R. and O’Guinn T. (1992), “A Clinical Screener For Compulsive Buying”, Journal Consumer Research, 19:459–69.
• Haque, A., Rahman, S., and Haque, M. (2011). “Religiousity, Ethnocentrism and Corporate Image Towards the Perception of Young Muslim Consumers: Structural Equation Modelling Approach”. European Journal of Social Sciences, 23(1), 98–108.
• Horenstein, A. (2010), “The Relationship Between Religious Attitudes and Concern For The Environment”, http://static1.1.sqspcdn.com/static/f/1528810/23322800/1376593986833/Horenstein+Aaron.pdf?token=ugIQX2epD7NtafmKk2AMQjkRAwM%3D adresinden 06 Şubat 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Islam,T. and Chandrasekaran, U. (2015), “Religiosity and Ecologically Conscious Consumption Behaviour”, Asian Journal of Business Research, 5(2),18-30.
• Güngördü, A. (2016), “Aile Değerleri ve Dindarlığın Plansız Satın Alma Eğilimi Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Yapısal Eşitlik Modeli”, Journal of Business Research-Türk, 8(1), 342-359.
• Karaduman, İ. (2016), The Role of Religious Sensibilities on The Relationship Between Religious Rules And Hedonic Product Consumption Behavior In Turkey, International Journal of Humanities and Social Science Invention,5(4), 12-20.
• Keleş, C. (2007). Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları Ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi İle İlgili Bir Uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
• Keleş, R. ve Hamamcı, C. (1993), Çevre Bilimi, İmge kitabevi: Ankara
• Korur, M. G. ve Kimzan, H. S. (2016), “Takıntılı Satın Alma Eğilimi ve Alışveriş Sonrası Pişmanlık İlişkisinde Kontrolsüz Kredi Kartı Kullanımının Rolü: AVM Müşterileri Üzerine Bir Araştırma”, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 43-71.
• Köker, S. (2016), “Köfte Yağmuru Adlı Animasyon Filmde Yedi Büyük/Ölümcül Günah”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 256-271.
• Köroğlu, C. Z. (2012), Tüketim Kültürü ve Din, Afşar:Ankara
• Lee, S. H. and Workman, J. (2015), “Compulsive Buying And Branding Phenomena”, Journal of Open Innovation: Technology, Market and Complexity, 1(3),1-12.
• Madni, A. R., Hamid, N. A., Rashid, S. M. (2016), “An Association Between Religiosity And Consumer Behavior: A Conceptual Piece”, The Journal of Commerce, 8(3),58-65
• Mathur, A. (2015), “The Effect of Religiosity and Physical Vanity on Materialism, Compulsive Buying, and Fashion Innovativeness: A Cross-cultural Study,” Proceedings of the Northeast Decision Sciences Conference held at Boston, March 2015 (electronic proceedings).
• Nakip, M. (2006), Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve SPSS Destekli Uygulamalar, Ankara: Seçkin
• Nasr, S. H. (1990). “İslam ve Çevre Bunalımı”, Çev. Mevlüt Uyanık, İslami Araştırmalar Dergisi,4(3),155-174.
• O’Guinn, T. and Faber, R. (1989), “Compulsive Buying: A Phenomenological Exploration”, Journal of Consumer Research, 16: 147-157.
• Okutan, S., Bora, B. ve Altunışık R. (2013). “Keşifsel Satın Alma Eğilimleri ve bu Eğilimlerin Plansız, Takıntılı ve Hedonik Satın Alma Tarzıyla Olan İlişkisinin İncelenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 8(3), 117-136.
• Oruçhan, O. (2014), “Hz. Peygamber’in Sünnetinde Çevre Duyarlılığı: Ahlâkî Bir Örneklik”, 2nd International Symposıum On Environment Morality, 24-26.10.2016, Adıyaman.
• Ridgway, N., Kukar-Kinney, M. and Monroc, K. (2008). “An Expanded Conceptualization and a New Measure of Compulsive Buying”, Journal of Consumer Research, 35, 622-639.
• Seki, A. O. (2010), “Hz. Peygamber'in Hadislerinde Çevre Bilinci”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Tiltay, M. A. (2010), Materyalist Eğilim, Dini Değerler, Marka Bağlılığı ve Tüketici Ahlakı Arasındaki İlişkiler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi:Eskişehir.
• Uysal, E. (2005). “Dindarlığın Ahlaki Temelleri Üzerine Bazı Düşünceler”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(1), 41–59.
• Ünal, V. (2010), “Çevre Sorunları ve Dindarlık İlişkisi “Kayseri Örneği”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi: Konya
• Yıldırım, Z. (2012), “Kur’an ve Çevre Sorunları”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38,67-100.
• İnternet Kaynakları
• Dünya Vahşi Yaşam Fonu (2016), Yaşayan Gezegen Raporu, http://www.utikad.org.tr/db/files/Yasayan_Gezegen_2016_WWF.pdf adresinden 11 Ocak 2017 tarihinde edinilmiştir.
• OECD (2012). 2050 Çevre Tahmin Raporu, http://www.oecdilibrary.org/docserver/download/971201ve5.pdf adresinden 06 Şubat 2017 tarihinde edinilmiştir.Türkiye İstatistik Kurumu (2016), Mersin Nüfusu, https://biruni.tuik.gov.tr/gosterge/?locale=tr adresinden 10 Şubat 2017 tarihinde edinilmiştir.