TÜRKİYE’DE VERGİ VE TRANSFER POLİTİKALARININ GELİRİN YENİDEN DAĞILIMINA ETKİSİ: LORENZ EĞRİLERİ İLE BİR ANALİZ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 24, 389 - 416, 29.12.2022

Arınç Boz , Gökhan Dökmen

Öz

Günümüzde, farklı ülkelerde değişik düzeylerde olsa dahi gelir eşitsizliği sorunu devam etmektedir. Gelir, piyasa mekanizmasına bırakıldığında dağılımında adaleti sağlanamadığından kamu tarafından farklı politikalar uygulanarak gelir eşitsizliğine müdahale edilmektedir. Bu bağlamada, bu çalışmada kamunun uyguladığı yeniden dağıtıcı vergi ve transfer politikaları 2010 ile 2017 yılları arasında incelenmiştir. TÜİK tarafından yayımlanan Hanehalkı Bütçe Anketlerinden elde edilen mikro veriler, Lorenz ve yoğunlaşma eğrileri ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda incelenen yıllarda gelirin yeniden dağılımında eşitsizliği azaltıcı yönde dikkate değer bir değişikliğin olmadığı görülmüştür. Ayrıca, vergilerin düzenli olarak belirli bir gelir grubu üzerinde yoğunlaşmadığı görülmektedir. Son olarak ise devlet tarafından uygulanan transfer yardımlarının ağırlıklı olarak yüksek gelir grubuna yönelik olduğuna ilişkin bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeniden Dağılım, Türkiye, Mikro Veri

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

THE EFFECTS OF TAX AND TRANSFER POLICIES ON INCOME REDISTRIBUTION IN TURKEY: AN ANALYSIS WITH LORENZ CURVES

Öz

Today, the problem of income inequality persists in different countries, albeit at different levels. Since income cannot be ensured in its distribution fairly when it is left to the market mechanism, income inequality is intervened by the public by applying different policies. In this context, in this study the redistributive tax and transfer policies applied by the public were examined between 2010 and 2017. The microdata obtained from the Household Budget Surveys published by TUIK were analyzed with Lorenz and concentration curves. As a result of the study, it was seen that there was no significant change in the redistribution of income in the years examined in order to reduce inequality. In addition, it is observed that taxes do not regularly concentrate on a certain income group. Finally, it was found that the transfer aids applied by the state were mainly aimed at the high-income group.

Anahtar Kelimeler

Redistribution, Turkey, Micro Data

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Albayrak, Ö. (2009). The Redistributive Effects of Fiscal Policies in Turkey, 2003, Doktora Tezi, Nottingham Üniversitesi.
• Albayrak, Ö. (2011). Finansal Krizde Uygulanan Vergi Politikalarının Gelir Dağılımı Etkileri:2004 –2009, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(2), 1-34.
• Başlevent, C. (2014). Social Transfers and Income Inequality in Turkey: How Informative is the Survey of Income and Living Conditions, Ekonomi-tek, 3(3), 23-42.
• Bayar, A. A., Günçavdı, Ö., & Levent, H. (2021). Türkiye’de Vergilerin Gelir Dağılımı Üzerine Etkileri, İstanbul Politik Araştırmalar Enstitüsü Politika Raporu, 2, 1-60.
• Bentham, J. (1970). An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, London: Athlone Press.
• Berg, J. (2015). Income Support for the Unemployed and the Poor, Berg, J (Ed.), Labour Markets, Institutions and Inequality, içinde (263-286), Edward Elgar Publishing.
• Bertola, G. (2000). Macroeconomics of Distribution and Growth, Atkinson A. B.& Bourguignon (Ed.), Handbook of Income Distribution, içinde (477-540), F. North-Holland.
• Braff, J. A. (1988). Distribution: Neo-Classical. Theories of Income Distribution. Asimakopulos, A. Kluwer Academic Publishers.
• Budd, E. C., & Seiders, D. F. (1971). The Impact of Inflation on the Distribution of Income and Wealth, The American Economic Review, 61(2), 128-138.
• Caminada, K., Wang, J., Goudswaard, K., & Wang, C. (2017). Income Inequality and Fiscal Redistribution in 47 LIS-countries, 1967-2014, LIS Working Paper Series, 724, 1-93.
• Cerniauskas, N., Sologon, D. M., & O’Donoghue, C. (2022). Income Inequality and Redistribution in Lithuania: The Role of Policy, Labor Market, Income, and Demographics, The Review of Income and Wealth, 68(1), 131-166.
• Çetin, B. I., & Gün, M. (2013). Türkiye’de 2002-2009 Yılları Arasında Gelir Bileşenleri ve Gelir Eşitsizliğinin Analizi, Çalışma ve Toplum Dergisi, 1, 253-292.
• Eke, E. U. (2018). Türkiye’de Gelir Vergisinde Uygulanan Ayırma İlkesinin Gelir Dağılımı Üzerine Etkisi, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ferrarini, T., & Nelson, K. (2003). Taxation of Social Insurance and Redistribution: A Comparative Analysis of Ten Welfare States, Journal of European Social Policy, 13(1), 21-33.
• Fuest, C., Niehues, J., & Peichl, A. (2009). The Redistributive Effects of Tax Benefit Systems in Enlarged EU, IZA Discussion Paper, 4520, 1-31.
• Knight, C. (2014). Theories of Distributive Justice and Post-Apartheid South Africa, Politikon, 41(1), 23-38.
• Lamont, J. (2002). Distributive Justice, Edward N. Z. (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy, içinde (1-19), Stanford.
• Ma, G. ve Xu, J., & Li, S. (2015). The Income Redustribution Effect of China’s Personal Income Tax: What The Micro-Data Say, Contemporary Economic Policy, 33(3), 488-498.
• O’Higgins, M., & Ruggles, P. (1981). The Distribution of Public Expenditures and Taxes Among Households in the United Kingdom, Review of Income and Wealth, 27(3), 298-326.
• O’Higgins, M., Schmaus, G., & Stephenson, G. (1989). “Income Distribution and Redistribution: A Microdata Analysis for Seven Countries, Review of Income and Wealth, 35(2), 107-131.
• Özyer, M. A. (2014). Vergilerin Gelir Eşitsizliğine Etkisi: 2002-2008 Dönemi için Bir Analiz, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Platz, J. V. (2020). Theories of Distributive Justice: Who Gets What and Why, New York: Routledge Taylor and Francis Group.
• Ricardo, D. (1817). On the Principles of Political Economy and Taxation, Londra.
• Rowlingson, K. (2011). Does Income Inequality Cause Health and Social Problems,Joseph Rowntree Foundation, 1-50.
• Ruggles, P., & O’Higgins, M. (1981). The Distribution of Public Expenditure Among Households in the United States, Review of Income and Wealth, 27(2), 137-164.
• Sandmo, A. (2015). The Principal Problem in Political Economy: Income Distribution in the History of Economic Thought, Atkinson, A. B. & Bourguignon (Ed.), Handbook of Income Distribution, içinde (3-65), F. Elsevier.
• Smith, A. (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, London.
• Şeker, S. D. (2008). Türkiye’de Sosyal Transferlerin Yoksulluk Üzerindeki Etkileri, Uzmanlık Tezi, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü.
• Topuz, S. G., & Sekmen, T. (2020). Türkiye’de Hanehalkı Gelir Eşitsizliğine Etki Eden Faktörlerin Lorenz ve Yoğunlaşma Eğrileri ile Analiz Edilmesi ve Bölgeler Arası Karşılaştırma, Current Research in Social Sciences, 6(2), 103-124.
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri Seti 2010-2017.
• Wang, C., Caminada, K., & Goudswaard, K. (2014). Income Redistribution in 20 Countries Over Time, International Journal of Social Welfare, 23(3), 262-275.
• Weldon, J. C. (1988). The Classical Theory of Distribution, Asimakopulos, A (Ed.), Theories of Income Distribution, içinde (15-48), Kluwer Academic Publishers.
• Yılmaz, E. & Tansever, S. S. (2019). Income Distribution and Redistribution, Journal of Economic Issues, 53(4), 1103-1125.
• Yılmaz, H. H., & Özyer, M. A., Özyer, S. İ. (2019). Redistribution Effects of Taxes on Expenditure: The Case of Turkey (2002-2013), Review of Public Economics, 230(3), 11-40.
• Yılmaz, H. H., Dinçer, M., Demirel, O., Tunca, D., & Özyer, S. İ. (2016). Türkiye’de Gelir Üzerinden Alınan Vergilerin Yeniden Dağıtım Etkisi: 2002-2013 Dönemi, TÜBİTAK Projesi, Ankara.
• Young, H. P. (1987). Progressive Taxation and The Equal Sacrifice Principle, Journal of Public Economics, 3, 203-214.